Montserrat Buyuk Brianiya dengiz orti hududi

Manbalar

Montserrat (ingl.Montserrat) — Kichik Antil orollari arxipelagiga kiruvchi xuddi shu nomdagi orolda joylashgan Buyuk Britaniyaning dengizorti hududi. Maydoni - 102 km². 2011-yilgi aholini ro‘yxatga olish ma‘lumotlariga ko‘ra, aholi soni 4922 kishini tashkil etadi, 8 ming kishi (aholining uchdan ikki qismi) 1995-yildagi vulqon faolligi paytida orolni tark etgan, ularning bir qismi qaytib kelgan. Hozirgacha orolning janubiy yarmi odamlar uchun yopiq. Orol so‘nggi o‘n yilliklarda, xususan, Sufryer hils tepaligidagi vulqonning faolligi va bundan oldin 1989-yilda "Gyugo" to‘foni keltirib chiqargan vayronagarchiliklar tufayli katta zarar ko‘rdi. Maʼmuriy markazi — Plimut shahri (3,5 ming kishi). 1960-yilgi konstitutsiyaga ko‘ra, Montserrat Buyuk Britaniya qiroli tomonidan tayinlangan gubernator tomonidan boshqariladi. Gubernator Ijroiya kengashining raisi hisoblanadi. Orolning pul birligi - Sharqiy Karib dollari.

Siyosat va hukumat

Montserrat Buyuk Britaniyaning ichki oʻzini-oʻzi boshqaradigan hududidir. Birlshgan Millatlar Tashkilotining Dekolonizatsiya boyicha qoʻmitasi Montserratni Birlashgan Millatlar Tashkilotining oʻzini oʻzi boshqarmaydigan hududlar roʻyxatiga kiritgan. Orolning davlat boshligʻi qirol Charlz III hisoblanadi. Ijroiya hokimiyatni hukumat amalga oshiradi, hukumat boshligʻi esa Bosh vazir hisoblanadi. Bosh vazir gubernator tomonidan saylangan toʻqqiz nafar aʼzodan iborat Qonunchilik palatasi aʼzolaridan saylanadi.Qonun chiqaruvchi hokimiyat ham hukumatga, ham Qonun chiqaruvchi Assambleyaga tegishli.

Ma'muriy bo'linishlar

Montserrat uchta cherkovga bo'lingan . Shimoldan janubga qarab, ular:

• Sankt-Peter cherkovi
• Sent-Jorj cherkovi
• Sent-Entoni cherkovi

Vulqon faolligi boshlanganidan buyon oroldagi aholi punktlarining joylashuvi sezilarli darajada o'zgargan.

Ma'muriy bo'linishning eng dolzarbi aholini ro'yxatga olish bo'lib, asosan 3 ta aholini ro'yxatga olish hududidan foydalaniladi. Shimoldan janubga qarab, ular:

• Shimoliy mintaqa
• Markaziy mintaqa
• Nant daryosining janubida

Aholini ro'yxatga olish uchun ular 23 ta okrugga bo'lingan.

Politsiya

Politsiya butun hududda qirollik tinchligini ta'minlash vakolatiga ega bo'lib uning vazifalari quyiagilardan iborat:

• Qirol tinchligini saqlash
• Hayot va mulkni himoya qilish
• Jinoyatchilikning oldini olish va aniqlash
• Huquqbuzarliklarni javobgarlikka tortish

RMPS beshta asosiy bo'limga bo'lingan va ularning har biri o'ziga xos funksiyaga ega. Bular:

• Beat & Patrul
• Yo'l harakati boshqarmasi
• Dengiz va imigratsiya
• Inson resurslari
• Jinoyat qidiruv boshqarmasi

Aloqa

2016-yil iyul oyidagi taxminarga ko'ra, Orolga to'liq raqamlashtirilgan, 3000 abonentga ega bo'lgan statsionar telefonlar va mobil uyali aloqa orqali xizmat ko'rsatiladi. Taxminan 5000 ta telefon ishlatiladi va o'rtacha hisobda 2860 foydalanuvchi internetga kirish imkoniyatiga ega. Jamoat radiosi xizmati Radio Montserrat tomonidan taqdim etiladi . Yagona teleradiokompaniya - PTV hisoblanadi. Kabel va sunʼiy yoʻldosh xizmatlari mavjud

Geografiyasi

Montserrat oroli Antiguadan taxminan 25 mil (40 km) janubi-g'arbda , Redondadan 13 mil (21 km) janubi-sharqd va 35 mil (56 km) shimolda gvadelupa fransuz dengizi mintaasining g'arbiy qismida joylashgan. Orol uzunligi 16 km (9,9 milya) va eni 11 km (6,8 milya) bo'lib, tekis qirg'oq mintaqasi bilan o'ralgan tog'li ichki qismdan iborat. Dengizdan 15–30 m (49-98 fut) balandlikda ko'tarilgan qoyalar va garbiy (Karib dengizi) tomonidagi bir qancha qumli plyajlarni o'zida jamlaydi. Asosiy tog'lar (shimoldan janubga) Kumush tepalik , Markaz tepaligidagi Katy tepaligi , Sufrier tepaliklari va Janubiy Sufrier tepaliklaridir . [28] Sufrier tepaligi vulqoni orolning eng baland nuqtasi bo'lib uning 1995 yilgacha bo'lgan balandligi 915 metr (3,002 fut) edi, ammo hozirda u lava gumbazining yaratilishi tufayli otilishidan keyin o'sdi , hozirgi balandligi 1,050 metr (3,440 fut) deb baholanmoqda.

Markaziy razvedka boshqarmasining 2011 yilgi hisob-kitoblariga ko'ra, orol yerlarining 30 foizi qishloq xo'jaligi, 20 foizi haydaladigan, 25 foizi o'rmon, qolgan qismi esa "boshqalar" deb tasniflangan.

Vulqonlar mintaqasi

1995 yil iyul oyida Montserratning Sufrier tepaligidagi vulqoni otilib, qisqa muddata orolning poytaxti Plimutni 12 metrdan (39 fut) ortiq loyga ko'mib tashladi, aeroport va inshootlarini va orolning janubiy qismini vayron qildi ,hozirda esa istisno zonasi deb ataladi, yashash uchun yaroqsiz va sayohat qilish uchun xavfsiz emas. Orolning janubiy qismi evakuatsiya qilingan va tashriflar keskin cheklangan. Cheklov zonasi, vulqon faolligi koʻp boʻlgan quruqlik hududlariga tutashgan ikkita dengiz hududini ham oʻz ichiga oladi.

Plimut shahrining vayron bo'lishi va iqtisodiyotiga putur yetkandan so'ng, aholining yarmidan ko'pi orolni tark etishga majbur bo'ldi. 1990-yillarning oxirlarida qo'shimcha vulqon otilishlari sodir bo'ldi. 1997 yil 25 iyunda piroklastik oqim tufayli Streatham qishlog'i hududida (rasmiy ravishda evakuatsiya qilingan) 19 kishi halok bo'ldi. Hududdagi yana bir necha kishida jiddiy kuyishlar oldi.

Tabiiy ofatni e'tirof etgan holda, 1998 yilda Montserrat aholisiga Buyuk Britaniyaga ko'chib o'tishga va yashashga huquq berildi, Britaniya fuqaroligi esa 2002 yildan berilgan

2000-yillarning boshlaridan bir necha yillar davomida vulqonning faoliyati asosan janubdagi odam yashamaydigan hududlarida kuzatilgan. Vulqondan chiqqan kul vaqti-vaqti bilan orolning shimoliy va g'arbiy qismlariga tarqalgan. Soufrière Hills vulqonida faollikning eng so'nggi davrida, 2009 yil noyabridan 2010 yil fevraligacha sodir bo'lgan vulqon portlashi tog'ning bir necha tomoniga piroklastik oqimlarni yubordi . Cheklov zonasining ba'zi qismlariga Qirollik Montserrat politsiyasi litsenziyasi bo'lishi sharti bilan sayohat qilish vaqti-vaqti bilan ruxsat etilgan. 2014 yildan beri hudud vulqon faolligiga qarab turli xil cheklovlari bilan bir nechta kichik zonalarga bo'lingan: ba'zi hududlar hatto (2020 yilda) 24 soat ochiq, aholi yashaydi. Ba'zi hududlarga kirish taqiqlangan. Sobiq poytaxtni o'z ichiga olgan eng xavfli zona vulqon va boshqa xavf-xatarlar tufayli tasodifiy tashrif buyuruvchilar uchun taqiqlangan. Faqatgina hukumat tomonidan ruxsat berilgan gid hamrohligida ushbu hududga tashrif buyurish qonuniydir.

Montserratning shimoliy qismi vulqon faolligidan deyarli talofat ko'rmagan va yashil hudud bo'lib qolmoqda.

Iqlimi

Montserrat tropik tropik oʻrmon iqlimiga ega. Harorat yil davomida iliq va barqaror, yogʻingarchilik koʻp. Atlantika boʻronlari tufayli yoz va kuz nam

Iqtisodiyoti

1995 yildagi portlash va uning oqibatlari Montserrat iqtisodiyotiga katta zarar yetkazdi. Hozirda orolning byudjeti asosan Britaniya hukumati tomonidan taʼminlanadi. Qo'shimcha summalar daromad va mol-mulk solig'i, litsenziya va boshqa yig'imlar, shuningdek import qilinadigan tovarlardan olinadigan bojxona to'lovlari orqali ta'minlanadi.

Aholisi 5000 dan kam bo'lgan Montserratning cheklangan iqtisodiyoti beshta dizel generatori tomonidan ishlab chiqarilgan 2,5 MVt elektr energiyasini iste'mol qiladi . [71] Ikkita geotermal quduq yaxshi resurslarga ega bo'lgani sabab, uchinchi geotermal quduq uchun maydon 2016 yilda tayyorlangan. Geotermal quduqlar bigalikda orol talab qilganidan ko'proq quvvat ishlab chiqarishi kutilmoqda. [73] 250 kVt quvvatga ega quyosh PV stansiyasi 2019 yilda ishga tushirilib uni 750 kVt quvvatga oshirish reja qilingan

Markaziy razvedka boshqarmasi tomonidan e'lon qilingan hisobotda aytilishicha, eksport qiymati 5,7 million AQSh dollariga teng (2017 yil hisobi). Bu, asosan, elektron komponentlar, plastik qoplar, kiyim-kechak, achchiq qalampir, ohak, tirik o'simliklar va qoramollardan hisobidan qoplanadi. Import qiymati 31,02 million AQSH dollarini (2016 yil hisobi bo'yicha) tashkil etgan bo'lib, bu asosan mashina va transport uskunalari, oziq-ovqat mahsulotlari, ishlab chiqarilgan mahsulotlar, yoqilg'i-moylash materiallaridan iborat.

1979-yilda The Beatles prodyuseri Jorj Martin AIR Studios Montserratni faoliyatini yo'lga qo'yib, orolning iqlimi va go'zal tabiatidan foydalanib, u yerga boradigan musiqachilar orasida orolni mashhur qildi. Ammo 1989-yil 17-sentabr kuni erta tongda Gyugo toʻfoni oroldan 4-toifali dovul sifatida sodir bo'lib, undagi tuzilmalarning 90% dan koʻprogʻiga zarar yetkazdi. AIR Studios Montserrat yopildi va sayyohlik iqtisodiyoti ham o'z nihoyasiga yetdi .O'n besh yil ichida qisman tiklanib boshlagan Souffiere tepaliklari, asta-sekin tiklanayotgan sayyohlik sanoati 1995 yilda vulqonining otilishi bilan yana yo'q bo'lib ketdi.

Til

Ingliz tili yagona rasmiy va asosiy og'zaki til hisoblanadi. Bir necha ming kishi esa Montserret creole tilida suhbatlashadi. O'tmishda irland tilida gapirilgan bo'lsada hozirda bu tildan muloqotda foydalanilmaydi.

Din

2001-yilda Markaziy razvedka boshqarmasi asosiy dinni 67,1%ni tashkil qiluvchi protestantlar va 11,6%ni tashkil qiluvchi katoliklar deb aniqlagan.

Etnik guruhlar

Montserrat aholisi Montserratiyaliklar sifatida tanilgan. Markaziy razvedka boshqarmasi tomonidan chop etilgan ma'lumotlar etnik guruhlarning aralashmasini quyidagicha ko'rsatadi (2011 yil): ]

• 88,4%: afrikalik/qora tanli
• 3.7%: aralash
• 3,0%: ispan/ispan (har qanday irq, shu jumladan oq)
• 2,7%: ispaniy bo'lmagan kavkaz/oq
• 1,5%: Sharqiy Hindiston/Hindiston
• 0,7%: boshqalar

Taʼlim

Montserratda ta'lim 5 yoshdan 14 yoshgacha bo'lgan bolalar uchun majburiy va 17 yoshgacha bepul. Oroldagi yagona o'rta maktab (16 yoshgacha) Salemdagi Montserrat o'rta maktabidir (MSS) . Montserrat Community College (MCC) — Salemdagi jamoat kolleji (16 yoshdan keyingi va oliy oʻquv yurti).

Oshxona

Montserratning milliy taomi - bu echki suti bo'lib, echki sutidan tayyorlangan tayyorlangan quyuq pishiriq, maydalangan non bilan dasturxonga tortiq qilinadi. Montserrat oshxonasi umumiy oli qaralganda Britaniya va Karib dengizi oshxonalariga o'xshaydi, chunki u Karib dengizi zonasida joylashgan, Britaniya hududi hisoblanadi. Oshxonada baliq, dengiz mahsulotlari va tovuq kabi go'shtlarning keng assortimenti mavjud bo'lib, ular asosan qovuriladi. Ispan, fransuz, afrika, hind va amerikalik kabi ko'plab madaniyatlarning uyg'unligi bo'lgan Karib dengizi oshxonasi o'ziga xos va murakkab.i. Qishloq aholisi an'anaviy mahi mahi va mahalliy nonlar kabi uy taomlarini iste'mol qilishni afzal ko'rishai.

Montserratlik mashhur kishilar

• Jim Allen West Indians vakili bo'lgan sobiq kriketchi
• Jennette Arnold London Assembleyasi a'zosiva vakili
• Lionel Baker xaqaro kriketda G'arbiy Hindistonni himoya qilgan birinchi Montseratik
• Alphonsus "Arrow" Cassell, "Hot Hot Hot" musiqasi bilan tanilgan musiqachi
• Dean Mason , assotsiatsiya futbolchisi
• Shane Ryan , yozuvchi, huquq himoyachisi
• Veronica Ryan , haykaltarosh va 2022 yilgi Tyorner mukofoti sovrindori
• M. P  Shiel , yozuvchi
• Lyle Teylor , assotsiatsiya futbolchisi
• Rowan Taylor, xalqaro futbolchi
• Maizie Williams, Boney M pop guruhi a'zosi
• Angela Yee , ertalabki ertalabki radio shouning a'zosi