Mobil ekvayring

Smartfon s podklyuchyonnim mPOS-terminalom — MPOS terminaliga ulangan smartfon

Mobil ekvayring (ingl. mobile acquiring) — bu smartfon ulangan mPOS terminali orqali bank kartasidan biror narsaga toʻlash uchun moʻljallangan 2013-yilgi^[1] texnologiyadir^[2].

Mobil bankingning bir qismi sifatida u bank kartalari, onlayn-banking tizimlari va elektron valyutalar bilan bir qatorda naqd pulsiz hisob-kitoblar tizimiga kiritilgan^[3].

Yevstratov va Berejnovaning (2013) fikriga koʻra mobil ekvayring tufayli nisbatan iqtisodiy samaradorlik doirasida „naqd pulsiz toʻlovlar faoliyatning barcha sohalarida mavjud boʻladi“^[4].

Texnologiya AQShda Square loyihasi doirasida ishlab chiqilgan. Keyinchalik u Rossiya va MDH mamlakatlarida paydo boʻldi. mobil ekvayring xizmati bir-biridan farq qiladi, chunki bu mamlakatlarning toʻlov sohasidagi qonunchiligi boshqachadir.

Toʻlov tizimlari naqd pulsiz toʻlovlarni kompaniyalar uchun oʻzlarining sertifikatlash dasturlariga ega. MasterCard ularning talablariga javob beradigan sertifikatlangan mPOS provayderlarining global roʻyxatiga ega — Mobile POS Self-certified Solution Providers^[5], VisaReady^[6] maqomini olish uchun esa mukammal test va audit talab qilinadi.

Har qanday operatsiyani amalga oshirishda 2,5 % dan 2,75 % gacha boʻlgan oraliqda komissiya foizi olib tashlanadi (bu banklarning tarif siyosatiga qarab farq qilishi mumkin — Raiffeisenbank, Sberbank, VTB — 2,75 %, Vladprombank — 2,5 %). Asosiy mablagʻni bank kartasini chiqargan bank-emitent oladi, soʻngra barcha jarayonlarni amalga oshirgan ekvaying bank oʻz foizini oladi, ushbu xizmatni taqdim etganligi uchun VISA va MasterCard ham oʻz ulushini olishadi^[7]

Rossiyada bank kartasi bilan toʻlovni amalga oshirish madaniyati rivojlanishda davom etmoqda. Markaziy bank maʼlumotlariga koʻra 2014-yil 1-iyul holatiga muvofiq 220,6 million plastik kartalar^[8], chiqarilgan, yaʼni Rossiya Federatsiyasining har bir fuqarosi, shu jumladan, chaqaloqlar uchun allaqachon 1,54 ta karta mavjud

2014-yil sentabr holatiga koʻra, mPOS bozori klassik POS bozorining 1 % dan kamrogʻini tashkil etadi, biroq salohiyat juda katta. Markaziy bank maʼlumotlariga koʻra soʻnggi 2 yil ichida tovar va xizmatlar uchun toʻlovlar boʻyicha operatsiyalar hajmi 2,5 barobar oshdi^[9].