Mesen qal'asi

Mesen qal’asi Belgiyaning Lede shahridagi muhim qarorgoh boʻlib, bugungi kunda qisman vayron boʻlgan. Qal’a 18-asrning eng muhim aristokratik mulklaridan hisoblanadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dastlab ulkan mulk va qal’a Lede Markisining xususiy mulki edi. Qal’aning aholisi orasida Fransuaza de Bette va Lede 3-Marquess Jan Fransua de Bette bor edi . 18-asrning jabhasi italiyalik arxitektor Jovanni Nikolo Servandoni tomonidan 4-Marquess Emmanuel de Bette uchun ishlab chiqilgan. Bu meʼmorning asosiy ishlaridan biri hisoblanadi.^[1] Asosiy jabhada sherlar tutilgan Bette uyining geraldik choʻqqisi boʻlgan balustrade va katta pedimentli dorian ustunlari mavjud.^[2]

Olijanob uy yoʻq boʻlib ketganidan soʻng, mulk 1897-yilda katolik instituti tomonidan sotib olindi va muhim ijtimoiy funktsiyaga ega edi.

1914-yildan 1970-yilgacha qal’a qizlar uchun internat maktabiga aylandi. Royale de Messines instituti Birinchi jahon urushidan keyin Mesen qal’asiga koʻchib oʻtdi. 1914-yildan 1970-yilgacha „Pensionnat de Lede“ da 5 yoshdan 18 yoshgacha boʻlgan 150 ga yaqin qiz fransuz tilida oʻqigan. Maktab Birinchi jahon urushidan keyin harbiy xizmatchilarning qizlari uchun edi. Bu juda qattiqqoʻl xonimlar tomonidan boshqariladigan juda yaxshi maktab boʻlib, u yerda qizlar fransuz, flamand, golland, arifmetika, gimnastika, teatr, pazandachilik, yaxshi xulq-atvor, rasm chizish va tikuvchilikni oʻrgangan. Qizlar va xonimlar juda yaqin jamiyatda birga yashab, faqat Rojdestvo, Pasxa va yozgi taʼtillarni tark etishdi va oyiga bir marta tashrif buyurishdi.

Holat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mahalliy hokimiyat qal’ani himoya qilish yoki uni yodgorlik sifatida tasniflashdan bosh tortdi va uni butunlay vayronaga aylantirdi.^[3] 2015-yilga kelib Belgiyaning Lede shahar kengashi 2010-yilda yangi sanatoriy qurish uchun qisman buzib tashlanganidan keyin qolgan binolarni buzishga qaror qildi. Ushbu qarordan koʻp oʻtmay qolgan barcha xarobalar buzib tashlandi.^[4] Asosiy jabhaning kichik bir qismi tozalandi, barqarorlashtirildi va parkda ^[5] boshqa qanotning poydevori bilan birga namoyish etildi.