Meningoensefalit
| Менингоэнцефалит | |
|---|---|
 | |
| KXK-10 | G04 |
| KXK-9 | 323.9 |
Meningoensefalit (qadimgi yunoncha: μῆνιγξ (lotincha: meninx, jins. n. meningis) - "meninges" + qadimgi yunoncha: ἐγκέφαλος - "miya" + lotincha: -itis - yallig'lanish ma'nosini bildiruvchi qo'shimcha) - miya membranalari va moddasining yallig'lanishi.
Orqa miyaga ta'sir qilib, falajga olib kelishi mumkin.
Etiologiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Listeria monocytogenes Neisseria meningitidis
Riaukettsua prowazekii Treponema pallidum), viruslar (Shomil ensefaliti, G'arbiy Nil virusi) va oddiygina (Trypanosoma brucei, Toxoplasma gondii, Naegleria) chuchuk suvda yashovchi amyobalarning mutatsiyali shakllari meningoensefalitni keltirib chiqaradi.
Klinik koʻrinishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Meningoensefalit kasalligining klinik ko'rinishi meningitga juda o'xshaydi.
Umumiy belgilar - shaxsiyatning o'zgarishi, xatti-harakatlarning o'zgarishi, fikrlashning buzilishi va jismoniy alomatlar: kuchli bosh og'rig'i, bo'yin og'rig'i, bo'yin mushaklarining qattiqligi, yorug'lik va tovush stimullariga yuqori sezuvchanlik, konvulsiyalar (epilepsiya).
Yallig'lanish natijasida kranial bosimning oshishi ko'rishning buzilishi, bosh aylanishi va ko'ngil aynishi bilan namoyon bo'ladi.
Mumkin bo'lgan qisqa prodromal davr (bir necha soat)[1][2]
Diagnostika va Davolash
[tahrir | manbasini tahrirlash]Meningoensefalitning diagnostika usullari ham meningit tashxisidan farq qilmaydi. Tashxisning asosi miya suyuqligini o'rganish natijalaridir.
Meningoensefalitga shubha qilish- kasalxonaga yotqizish uchun sababdir!
Kasallikning prognozi salbiy.
Kasallikning og'ir kechishi, o'limning yuqori foizi bilan tavsiflanadi.
Oldini olish
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kasallikning o'ziga xos oldini olishning asosiy vositasi emlashdir.
Odatda bolalik davrida amalga oshiriladi.
Shuningdek, oldini olish usullaridan biri kimyoprofilaktika (rifampitsin 2 kun davomida har 12 soatda 600 mg)[3].
Meningoensefalit bilan og'rigan mashhur odamlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kristofer Prays - mashhur britaniyalik teleboshlovchi. Meningoensefalitdan vafot etgan[4].
- Morris Iemma - Avstraliyaning Yangi Janubiy Uels shtatining sobiq bosh vaziri. Meningoensefalit bilan kasallangan[5].
- Grachev, Pavel Sergeevich - rus davlat arbobi va harbiy rahbari. Meningoensefalitdan vafot etgan[6].
Xayvonlarda uchraydigan meningoensefalit.
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kasallikning asosiy sababi infektsiyadir. Eng muhimi, neyrotrop yoki pantrotrop viruslar keltirib chiqaradigan virusli ensefalomielitdir. Kasallik leptospiroz va bakterial infektsiyalar bilan rivojlanishi mumkin. Ikkilamchi meningoensefalit bosh suyagi suyaklari shikastlanganda, yallig'lanishning yaqin to'qimalardan o'tishi sababli, o'pka gangrenasida, endokarditda, endometritda va yiringli-nekrotik jarayonlarda sepsis va tromboemboliya holatida rivojlanadi. Gipotermiya, qizib ketish, ortiqcha kuchlanish va tananing qarshiligini kamaytiradigan boshqa omillar kasallikning boshlanishiga yordam beradi[7].
Eslatmalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Б.С. Виленский. Неотложные состояния в невропатологии. Ленинград: Медицина, 1986.
- ↑ В. Н. Шток. Головная боль. «Медицина», 1987.
- ↑ „Компендиум. Лекарственные препараты. Рифампицин.sana=03.05.2022“. 2016-yil 4-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-may.
- ↑ „Presenter killed by rare infection“ (2002-yil 19-iyun). Qaraldi: 2022-yil 26-may.
- ↑ „"Paralysed Iemma fights to walk again"“ (2009-yil 28-iyun). Qaraldi: 2022-yil 27-may.[sayt ishlamaydi]
- ↑ Минобороны: причина смерти экс-министра Грачева – менингоэнцефалит — Газета.Ru | Новости политики
- ↑ Б.В.Уша и др.. Внутренние болезни животных. М.: КолосС, 2010.