Mechelen tranzit lageri

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ikkinchi jahon urushi davrida Yevropada Holokost xaritasi. Xaritada barcha qirgʻin lagerlari (oʻlim lagerlari), aksariyat asosiy konslagerlar va mehnat lagerlari, qamoq lagerlari, gettolar, asosiy deportatsiya yoʻllari va yirik qirgʻin joylari koʻrsatilgan.

Mechelen tranzit lageri — Ikkinchi jahon urushi davrida barpo etilgan Dossindagi hibs va deportatsiya lageri, Mechelendagi eng qadimgi kazarma o‘rnida bunyod etilgan, natsistlar tomonidan bosib olingan Belgiya davlati hududida joylashgan.

Tranzit lager xavfsizlik politsiyasi nazorati ostida bo‘lgan (nemischa: Sicherheitspolizei). Mahkama Belgiyadan yahudiylar, siganlar va boshqa ozchiliklarni Germaniya tomonidan bosib olingan Polshadagi Xaydebrek- Kozel[1][2] mehnat lageri va Osvensim-Birkenau konslagerlariga toʻplash va deportatsiya qilish bilan shug‘ullangan.

Ikkinchi Jahon urushi paytida, 1942-yil 4-avgustdan 1944-yil 31-iyulgacha boʻlgan davrda 28 ta poyezd 25 000 dan ortiq yahudiy va siganlarni Mechelendan deportatsiya qilindi, ularning aksariyati Osvensim-Birkenau oʻlim lagerlariga yuborilgan. Mahbuslardan faqat 1240 tasi tirik qolgan.

1996-yildan beri kazarmadagi Xolokost muzeyi Deportatsiya va qarshilik muzeyi nomi bilan urush davrining qaygʻuli voqealarini eslatib turadi.

Manzil[tahrir | manbasini tahrirlash]

1942-yilning yozida natsistlar ishgʻol qilingan Belgiyadan yahudiylarni deportatsiya qilishga tayyorgarlik koʻrayotgan edi, yahudiylarning qariyb 90 foizi mamlakat shimolida, Antverpen yaqinida yoki Bryusselda yashagan. Ushbu shaharlarning orasida Mechelen joylashgan boʻlib, u oson transportni taʼminlovchi yirik temir yoʻl kesishmasiga ega, shuningdek, sharqqa borishga qulay edi. Mahalliy yuk punktini bogʻlaydigan temir yoʻl Dijle daryosining aylanma kanali boʻylab shaharning markaziy qismidagi halqa yoʻliga olib borgan, u yerdan temiryo‘l general-leytenant Baron Dossin-de harbiy kazarmalari bo‘ylab o‘tgan. Bu esa mahbuslarni tashish uchun qulaylik tug'dirgan[3].

Harakatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Lager xodimlari asosan nemislardan iborat boʻlgan, lekin unga Algemeene-SS Vlaanderen („General SS Flanders“) dan belgiyalik hamkorlikdagi harbiy kuchlar yordam berishdi. Lager rasmiy ravishda Fort Breendonk komendanti Filipp Shmitt qoʻmondonligi ostida edi. Mechelendagi komendant vazifasini bajaruvchi SS zobiti Rudolf Stekman edi.

Birinchi guruh odamlar lagerga 1942-yil 27-iyulda Antverpendan yetib kelishdi. 1942-yil avgust-dekabr oylari orasida har haftada har birida 1000 ga yaqin yahudiy boʻlgan ikkita transport lagerdan Osvensim konslageriga joʻnab ketdi. 1942-yil 4-avgustdan 1944-yil 31-iyulgacha Mechelendan Polshaga jami 28 ta poyezd joʻnab ketdi, ularda 24916 yahudiy va 351 siganlar bor edi; ularning aksariyati Osvensimga yoʻl olgan. Bu raqam Holokost paytida oʻldirilgan Belgiya yahudiylarining yarmidan koʻpini tashkil etadi. Natsistlarning irqiy siyosatiga koʻra, keyinchalik sigan genotsidi deb nomlandi, 1944-yil boshida 351 belgiyalik siganlar Osvensimga yuborilgan.

Mechelen lageridagi sharoitlar shafqatsiz boʻlgan. Koʻpgina siganlar bir necha hafta yoki oylar davomida oziq-ovqat va sanitariya-texnik vositalarsiz yertoʻlalarda qamalib qolishgan, ularning omon qolish darajasi ayniqsa past edi.

Mechelendan Osvensim-Birkenauga transportlar
Deportatsiya qilingan odamlarning yoshi (15 yoshdan katta va kichik) va jinsi boʻyicha.
Deportatsiya qilinganlarning hammasi yahudiy boʻlgan, bundan Transport Z mustasno[4]
Transport Sana Erkaklar Oʻgʻil bolalar Ayollar Qizlar Jami
Transport 1 1942-yil 4-avgust 544 28 403 23 998
Transport 2 1942-yil 11-avgust 459 25 489 26 999
Transport 3 1942-yil 15-iyun 380 48 522 50 1000
Transport 4 1942-yil 18-avgust 339 133 415 112 999
Transport 5 1942-yil 25-avgust 397 88 429 81 995
Transport 6 1942-yil 29-avgust 355 60 531 54 1000
Transport 7 1942-yil 1-sentyabr 282 163 401 154 1000
Transport 8 1942-yil 10-sentyabr 388 111 403 98 1000
Transport 9 1942-yil 12-sentyabr 408 91 401 100 1000
Transport 10 1942-yil 15-sentyabr 405 132 414 97 1048
Transport 11 1942-yil 26-sentyabr 562 231 713 236 1742 yil
Transport 12 1942-yil 10-oktyabr 310 135 423 131 999
Transport 13 1942-yil 10-oktyabr 228 89 259 99 675
Transport 14 1942-yil 24-oktyabr 324 112 438 121 995
Transport 15 1942-yil 24-oktyabr 314 30 93 39 476
Transport 16 1942-yil 31-oktyabr 686 16 94 27 823
Transport 17 1942 yil 31-oktyabr 629 45 169 32 875
Transport 18 1943-yil 15-yanvar 353 105 424 65 947
Transport 19 1943-yil 15-yanvar 239 51 270 52 612
Transport 20 1943-yil 19-aprel 463 115 699 127 1404
Transport 21 1943-yil 31-iyul 672 103 707 71 1553
Transport 22a 1943-yil 20-sentyabr 291 39 265 36 631
Transport 22b 1943 yil 20-sentyabr 305 74 351 64 794
Transport 23 1944-yil 15-yanvar 307 33 293 22 655
Transport Z 1944-yil 15-yanvar 85 91 101 74 351
Transport 24 1944-yil 4-aprel 303 29 275 18 625
Transport 25 1944-yil 19-may 237 20 230 21 508
Transport 26 1944-yil 31-iyul 280 15 251 17 563
Jami 1942-yil avgust — 1944-yil iyul 10,545 2,212 10,463 '2,047 25,267

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Schram 2006, De tewerkstelling van degenen die aan de onmiddellijke uitroeiing ontsnappen
  2. ↑ „Heydebreck-Cosel | vv-travel.ru“. 2022-yil 10-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 10-dekabr.
  3. ↑ „Dossinkazerne (voormalige) (ID: 3617)“. De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed. Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed (VIOE). Qaraldi: 2011-yil 1-avgust.
  4. ↑ Schram 2006, De raciale deportatie van België naar Auschwitz vanuit Mechelen 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Mechelen_tranzit_lageri&oldid=3981092" dan olindi