Yorugʻlik tezligi: Versiyalar orasidagi farq
k r2.7.1) (Bot Oʻchirdi: kk:Жарық жылдамдығы |
k r2.7.1) (Bot Qoʻshdi: ckb:خێرایی ڕووناکی |
||
Qator 34: | Qator 34: | ||
[[bs:Brzina svjetlosti]] |
[[bs:Brzina svjetlosti]] |
||
[[ca:Velocitat de la llum]] |
[[ca:Velocitat de la llum]] |
||
[[ckb:خێرایی ڕووناکی]] |
|||
[[cs:Rychlost světla]] |
[[cs:Rychlost světla]] |
||
[[cy:Cyflymder golau]] |
[[cy:Cyflymder golau]] |
12-Yanvar 2012, 16:35 dagi koʻrinishi
Yorug'lik tezligi — elektromagnit to'lqinlarning vakuumda tarqalish tezligi. Fizikaning asosiy doimiylaridan biri hisoblanib, "c" (lotincha "celerites" so'zining bosh harfi bo'lib, tarjimasi: tezlik) bilan belgilanadi. Yorug'lik tezligi har qanday fizik ta'sirlarning eng yuqori chegaraviy tarqalish tezligi.
Vakuumdagi qiymati
Yorug'likning vakuumdagi tezligi "c" fizik doimiydir. Uning eng aniq qiymati c=299 792 458 m/s, yoki 1 079 252 848.8 km/soat teng. Shuningdek, 1983-yilda yorug'lik tezligining aniq qiymatidan foydalanilgan holda metr etaloni qabul qilingan. 1 metr — yorug'lik nurining vakuumda, 1/299 792 458 soniya ichida bosib o'tgan masofasiga teng. Yorug'lik tezligi moddiy jismlarning to'liq energiyasini ularning massasi bilan bog'laydi: E = mc2. Yorug'likning muhitdagi tezligi "c'" muhitlarning sindirish ko'rsatkichi "п" bilan bog'langan bo'lib, har doim "c" dan kichik bo'ladi.
Tarixi
Yorug'lik tezligini bevosita va bilvosita aniqlash mumkin. Yorug'lik tezligini dastlab 1676-yilda daniyalik astronom Olaf Ryomer aniqlagan. U Yupiter sayyorasi yo'ldoshlarining tutilishlari orasidagi vaqt o'zgarishiga qarab c=300 870 ± 2 700 km/soat ekanligini topdi.
Shuningdek, qarang
Havolalar
- Michelson-Morley Experiment (inglizcha)