Amir: Versiyalar orasidagi farq
kTahrir izohi yoʻq |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.3) |
||
Qator 1: | Qator 1: | ||
'''Amir''' (arab. — amr qiluvchi, boshliq, hokim) — lashkarboshi, hokim, bek. Arab xalifaligining dastlabki xa-lifalari va umaviylar davrida alohida qo‘shin qo‘mondonlari A. deb atalib, ular odatda zabt etilgan viloyatlarga noib etib tayinlanganlar. Xalifalar-ga Umar ibn al-Xattobdan boshlab "A. al-mo‘minin" ("Mo‘minlar A.i") unvo-ni berilgan. Abbosiylar davrida A. odatda xalifalarning oliy hukmdor ekanligini tan olgan hokimlar, shu-ningdek xalifalikka nomigagina qaram bo‘lgan sobiq noiblar (ag‘labiylar, tu-luniylar, tohiriylar) yoxud qurol kuchi bilan o‘zlari davlat barpo etgan mustaqil hokimlar (safforiylar, taznaviylar, buvayhiylar); ularni 10- |
'''Amir''' (arab. — amr qiluvchi, boshliq, hokim) — lashkarboshi, hokim, bek. Arab xalifaligining dastlabki xa-lifalari va umaviylar davrida alohida qo‘shin qo‘mondonlari A. deb atalib, ular odatda zabt etilgan viloyatlarga noib etib tayinlanganlar. Xalifalar-ga Umar ibn al-Xattobdan boshlab "A. al-mo‘minin" ("Mo‘minlar A.i") unvo-ni berilgan. Abbosiylar davrida A. odatda xalifalarning oliy hukmdor ekanligini tan olgan hokimlar, shu-ningdek xalifalikka nomigagina qaram bo‘lgan sobiq noiblar (ag‘labiylar, tu-luniylar, tohiriylar) yoxud qurol kuchi bilan o‘zlari davlat barpo etgan mustaqil hokimlar (safforiylar, taznaviylar, buvayhiylar); ularni 10-asrda sultonlar deb ham atay boshlashgan. 10-asr oxiri — 11-asr boshida A. deb turli tabaqaga mansub hokimlar va lashkarboshilar (ay-yubiylar, mamluklar davlatlari va boshqalarda) atalgan. O‘rta asrlarda Movarounnahr xonliklarida Amir ul-umaro, Amiri shikor mansablari mavjud bo‘lgan. Oltin O‘rda, so‘ngra Movarounnahr va Eronda mo‘g‘ullar istilosidan so‘ng A. deb ulus-lar boshliqlari atalgan (bek yoki no‘yon ma’nosida). Bu unvonni Amir Temur ham olgan; temuriylar sulolasiga man-sub shahzodalar Amirzoda (amir o‘g‘li) deb atalib, mirzo uning qisqartirilgan shaklidir. 18-asr oxiridan e’tiboran Buxoro xonligi hukmdorlari o‘zlarini A. deb atay boshlaganlar. Safaviy-lar Eronida A.— viloyat hokimlari (odatda qabila boshliqlari, xonlar va sultonlar), Afg‘onistonda A. unvoni-ni barakzoylar sulolasi hukmdorlari Do‘stmuhammadxondan boshlab olganlar. 20-asrda monarxik arab davlatlarida (mas, Saudiya Arabistonida) A.— hukmron su-lolaning valiahd shahzodalari. |
||
== Adabiyotlar == |
== Adabiyotlar == |
2018-yil 1-avgust, 19:27 dagi koʻrinishi
Amir (arab. — amr qiluvchi, boshliq, hokim) — lashkarboshi, hokim, bek. Arab xalifaligining dastlabki xa-lifalari va umaviylar davrida alohida qo‘shin qo‘mondonlari A. deb atalib, ular odatda zabt etilgan viloyatlarga noib etib tayinlanganlar. Xalifalar-ga Umar ibn al-Xattobdan boshlab "A. al-mo‘minin" ("Mo‘minlar A.i") unvo-ni berilgan. Abbosiylar davrida A. odatda xalifalarning oliy hukmdor ekanligini tan olgan hokimlar, shu-ningdek xalifalikka nomigagina qaram bo‘lgan sobiq noiblar (ag‘labiylar, tu-luniylar, tohiriylar) yoxud qurol kuchi bilan o‘zlari davlat barpo etgan mustaqil hokimlar (safforiylar, taznaviylar, buvayhiylar); ularni 10-asrda sultonlar deb ham atay boshlashgan. 10-asr oxiri — 11-asr boshida A. deb turli tabaqaga mansub hokimlar va lashkarboshilar (ay-yubiylar, mamluklar davlatlari va boshqalarda) atalgan. O‘rta asrlarda Movarounnahr xonliklarida Amir ul-umaro, Amiri shikor mansablari mavjud bo‘lgan. Oltin O‘rda, so‘ngra Movarounnahr va Eronda mo‘g‘ullar istilosidan so‘ng A. deb ulus-lar boshliqlari atalgan (bek yoki no‘yon ma’nosida). Bu unvonni Amir Temur ham olgan; temuriylar sulolasiga man-sub shahzodalar Amirzoda (amir o‘g‘li) deb atalib, mirzo uning qisqartirilgan shaklidir. 18-asr oxiridan e’tiboran Buxoro xonligi hukmdorlari o‘zlarini A. deb atay boshlaganlar. Safaviy-lar Eronida A.— viloyat hokimlari (odatda qabila boshliqlari, xonlar va sultonlar), Afg‘onistonda A. unvoni-ni barakzoylar sulolasi hukmdorlari Do‘stmuhammadxondan boshlab olganlar. 20-asrda monarxik arab davlatlarida (mas, Saudiya Arabistonida) A.— hukmron su-lolaning valiahd shahzodalari.
Adabiyotlar
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |