Alt

Alt (ital. alto — yuqori, baland) — ovoz va soz turi; 1) xor yoki vokal an-samblda partiya, xonanda bolalar yoki ayollar (messo-soprano, kontralto)ning past (yo‘g‘on) ovozi. Tenordan yuqori yozi-ladi; 2) xonanda o‘g‘il bolalarning past (yo‘g‘on) ovozi; 3) skripkasimon sozlar guruhiga mansub 4 torli kamonli soz, shaklan skripkadan kattaroq, kvinta past sozga ega. A. turli ansambllarda va sim-377fonik orkestrda jo‘rnavoz va yakkanavoz soz sifatida ishlatiladi; 4) A. yoki al-tgorn — puflama sozlar orkestridagi mis soz; 5) orkestr sozlarining A. tur-lari: domra-A., klarnet-A., trombon-A. va b. Ayrim o‘zbek xalq cholg‘ulari (dutor, sato, afg‘on rubobi)ning diapazoni A. diapazoniga to‘g‘ri keladi. O‘zbek xalq cholg‘ulari orkestri tarkibidan yangi yara-tilgan dutor-A. va g‘ijjak-A. o‘rin ol-gan. O‘zbekistonda o‘tkaziladigan torli sozlar ijrochilari tanlovida A. ijro-chilari ham qatnashadi. O‘zbekiston kom-pozitorlari torli A. uchun yirik asar-lar yaratishgan (mas, B. Zeydmanning A. va simfonik orkestr uchun 1—2-konsert, A. va fortepiano uchun konsertinolari; Hab. Rahimovning A. va orkestr uchun konserti, A. Kozlovskiyning g‘ijjak-, A. va fortepiano uchun sonatasi va b).

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil