Malayziya — Meksika munosabatlari
 | |
 Malayziya |
 Meksika |
Malayziya — Meksika munosabatlari Malayziya va Meksika oʻrtasidagi ikki tomonlama munosabatlardir. Ikkala davlat ham Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorligining oʻzaro aʼzolaridir.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1966-yil avgust oyida Malayziya va Meksika diplomatlari diplomatik munosabatlar oʻrnatish imkoniyatlarini muhokama qilish uchun Vashingtonda (AQSh) uchrashdilar. 1974-yil 27-martda ikki davlat oʻrtasida rasmiy diplomatik munosabatlar oʻrnatildi[1]. Dastlab, hech bir davlatning doimiy diplomatik vakolatxonasi boʻlmagan. Meksika Indoneziyaning Jakarta shahridagi elchixonasidan Malayziyaga akkreditatsiya qilingan, Malayziya esa Vashingtondagi elchixonasidan tashqi aloqalarni olib borgan. 1985-yilda Meksika Kuala-Lumpurda faxriy konsulligini ochdi. 1985-yil oktabrda Johor qiroli Iskandarning toj kiyish marosimidan keyin, har ikki davlat mos ravishda bir-birining poytaxtlarida doimiy diplomatik vakolatxonalar ochish masalasini muhokama qila boshladi. 1991-yil oktyabr oyida Meksika Kuala-Lumpurda elchixonasini ochdi. 1992-yilda Malayziya Mexiko shahrida elchixonasini ochdi[2].
1991-yil sentyabr oyida Bosh vazir Mahathir Mohamad Meksikaga rasmiy tashrif bilan keldi va Meksikaga tashrif buyurgan birinchi Malayziya davlat rahbari boʻldi. Uning Meksikaga tashrifi chog‘ida ikki davlat o‘rtasida, xususan, Malayziyaning Meksikaning Osiyo-Tinch okeani iqtisodiy hamkorligiga qo‘shilishini qo‘llab-quvvatlashi to‘g‘risida bir qancha shartnomalar imzolandi. 1998-yil noyabr oyida Meksika Prezidenti Ernesto Zedillo Kuala-Lumpurda boʻlib oʻtayotgan APECning 10-sammitida ishtirok etish uchun Malayziyaga tashrif buyurdi. 2002-yil oktyabr oyida Bosh vazir oʻrinbosari Abdulla Ahmad Badaviy APECning 14-sammitida ishtirok etish uchun Meksikaning Los-Kabos shahriga tashrif buyurdi.
2014-yilda ikki davlat o‘rtasida diplomatik munosabatlar o‘rnatilganiga 40 yil to‘ldi[3]. Har ikki davlat Trans-Tinch okeani hamkorligining asoschilari sifatida yaqindan hamkorlik qilgan.
Yuqori darajadagi tashriflar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Malayziyadan Meksikaga yuqori darajadagi tashriflar[2]:
- Bosh vazir Mahathir Mohamad (1991)
- Bosh vazir oʻrinbosari Abdulla Ahmad Badaviy (2002)
Meksikadan Malayziyaga yuqori darajadagi tashriflar
- Prezident Ernesto Zedillo (1998)
- Tashqi ishlar vaziri maslahatchisi Lourdes Aranda (2009)
- Tashqi ishlar vaziri Patrisiya Espinosa Kantelyano (2010)
- Tashqi ishlar vaziri maslahatchisi Karlos de Ikaza (2016)
Ikki tomonlama shartnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Har ikki davlat bir qancha ikki tomonlama shartnomalarni imzolaganlar, masalan, Palma yogʻini qayta ishlash boʻyicha Malayziya va Meksika kompaniyalari oʻrtasida qoʻshma hamkorlik toʻgʻrisidagi Bitim (1991); Havo transporti toʻgʻrisidagi bitim (1992); Bank Negara Malaysia va Bank of Mexico oʻrtasida kredit va oʻzaro toʻlovlar toʻgʻrisidagi bitim (1991); Telekommunikatsiya sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi memorandum (1994) va qishloq xo‘jaligi sohasida hamkorlik to‘g‘risidagi memorandum (1994)[2].
Savdo munosabatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
2018-yilda ikki davlat o‘rtasidagi o‘zaro tovar ayirboshlash hajmi 9 milliard dollarni tashkil etdi[4]. Malayziyaning Meksikaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: integral elektron sxemalar, telefonlar va kompyuterlar. Meksikaning Malayziyaga asosiy eksporti quyidagilardan iborat: telefonlar; turistik maqsadlar uchun avtomobillar; temir va poʻlat[2]. Cemex va Gruma kabi Meksikaning transmilliy kompaniyalari Malayziyada ishlaydi[5]. Meksikada 22 ta Malayziya kompaniyasi ishlaydi[2].
Malayziya Meksikaning asosiy import hamkorlaridan biri hisoblanadi[6] va 1992-yildan buyon har ikki davlat ham savdo aloqalari boʻyicha hamkorlarga aylangan[7]. Meksika Malayziya bilan biznesning koʻp turlari bilan shugʻullangan, ayniqsa taʼlim sohasida va Malayziya Trans—Tinch okeani hamkorligi (TPP) doirasida Meksika bilan koʻproq biznesni yuritishni rejalashtirgan[8][9].
Doimiy diplomatik vakolatxonalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Malayziyaning Mexiko shahrida elchixonasi bor[10].
- Meksikaning Kuala Lumpurda elchixonasi bor[11].
-
Malayziyaning Mexikodagi elchixonasi -
Kuala-Lumpurdagi Meksika elchixonasi joylashgan Menara Tan va Tan binosi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Manual de Organización de la Embajada de México en Malasia“ (es) (PDF). Secretariat of Foreign Affairs (Mexico) (2010). Qaraldi: 2018-yil 26-fevral.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Bilateral relations between Mexico and Malaysia (in Spanish)
- ↑ México y Malasia celebran el 40 aniversario de relaciones diplomáticas (in Spanish)
- ↑ „Mexican Ministry of the Economy: Malaysia (in Spanish)“. 2019-yil 28-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 14-mart.
- ↑ Gruma inaugura planta en Malasia (in Spanish)
- ↑ „Mexico Major Trade Partners“. Bridgat. Qaraldi: 2014-yil 27-yanvar.
- ↑ „Malaysia Mexico's base to expand its trade“. New Straits Times (1992-yil 21-oktyabr). Qaraldi: 2014-yil 27-yanvar.
- ↑ „Mexico Keen To Enhance Trade Relations With Malaysia“. Bernama. South-South Information Gateway (2013-yil 13-sentyabr). 2017-yil 1-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 27-yanvar.
- ↑ „Mexico and Malaysia Agree to Deepen Trade Relations“. Secretariat of Economy (Mexico). 2014-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 27-yanvar.
- ↑ „Embassy of Malaysia in Mexico City“. 2022-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 2-dekabr.
- ↑ Embassy of Mexico i Kuala Lumpur