Lina Basquette
| Lina Basquette | |
|---|---|
 | |
| Tavalludi |
Lena Copeland Baskette 19-aprel 1907-yil San Mateo, Kaliforniya, A. Q. Sh. |
| Vafoti |
30-sentyabr 1994-yil (87 yoshda) Wheeling, West Virginia, A. Q. Sh. |
| Fuqaroligi | AQSh |
| Kasbi |
|
| Faoliyat yillari | 1916—1991 |
| Turmush oʻrtogʻi |
|
| Bolalari | 2 |
Lina Basquette (talaffuzi: „Lina Baskett“, 1907-yil 19-aprel — 1994-yil 30-sentyabr) — amerikalik aktrisa. U oʻzining 75-yillik oʻyin-kulgi faoliyati bilan mashhur boʻlib, ovozsiz kino davrida boshlangan. Raqqosa sifatida isteʼdodli boʻlgan, u qiz boʻlganida chiqish qilgani uchun maosh oldi va toʻqqiz yoshida birinchi film shartnomasini qoʻlga kiritdi. Aktyorlik faoliyatida Basquette „The Godless Girl“ (1929) filmidagi Judith roli bilan mashhur boʻlgan boʻlishi mumkin. Film XX asrning vunderkindisi, feminist va sotsialistik faol sifatida tanilgan Qirolicha Kumush hayotiga asoslangan[1].
Dastlabki-yillar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Basquette 1907-yil 19-aprelda Lena Copeland Basket nomida dorixona egasi boʻlgan Frank E. Basquette va uning rafiqasi Gladys Lee (niyasi Rosenberg) Basquettening San-Mateo shahrida (Kaliforniya) tugʻilgan[2]. U bolaligida raqsga tusha boshladi. Victor Talking Machine kompaniyasi vakili uning otasining do‘konida plastinaga raqs tushayotganini ko‘rdi. U uni sakkiz yoshida (ota-onasi orqali) 1915-yilda San-Fransiskoda boʻlib oʻtgan Panama-Tinch okeani xalqaro koʻrgazmasida Victrolasni reklama qilish uchun yolladi. Basquette keyinchalik baletni oʻrganishni boshladi[3][4].
Karyera[tahrir | manbasini tahrirlash]
1923-yilda Basquette va uning onasi Nyu-York shahriga poezdda butun mamlakat boʻylab sayohat qilishdi, shunda qiz John Murray Andersonni tinglashi mumkin edi. Anderson uni familiyasining imlosini „Basquettee“ dan „Basquette“ ga oʻzgartirishga undadi. Prodyuser Charles Dillingem o‘zining ismining imlosini „Lena“dan „Lina“ga o‘zgartirib, „Lena oshpaz, Lina artist“ deb aytgan[5].
Anderson bilan shartnoma imzolashdan oldin, Florens Ziegfeld oʻzining Ziegfeld Follies filmida 16 yoshli Basquetteni suratga oldi va uni taniqli raqqosa rolini oʻynadi. Follies prodyuserlari uni rasman „Amerikaning prima balerinasi“ deb atashgan. Qiz unga klassik baletda ustozlik qilmoqchi boʻlgan rus prima balerinasi Anna Pavlovaning eʼtiborini qozondi. Uning onasi Gladys Basquette balerinalik faoliyati etarli pul olib kelmasligiga qaror qildi va Pavolvaning taklifini rad etdi. Keyinchalik Basquette „Men balet kompaniyasida boʻlishni orzu qilardim va bu mening yuragimni sindirdi“ dedi[5].
Nikoh va oila[tahrir | manbasini tahrirlash]
1925-yilga kelib, 18 yoshida Basquette Zigfeldning ikkita spektaklida ishtirok etdi. U Louie the 14da film prodyuseri va Warner Bros. studiyasining hammuassisi Sam Warner tomonidan koʻrilgan. Warner bir zumda uni sevib qoldi va turmush qurishni taklif qildi. Basquette unga turmushga chiqishni istamadi, chunki undan yigirma yosh katta edi. Uning onasi Basquette prodyuserni badavlat deb hisoblab, Warnerning taklifini qabul qilishni talab qildi (o‘sha paytda Warner Bros pul yo‘qotayotgan edi)[5].
Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Basket 8 marta turmushga chiqqan. Basquettening birinchi nikohi film prodyuseri va Warner Bros. studiyasi asoschisi Sam Warner bilan bo‘lgan. Warnerning oilasi rozi boʻlmaganiga qaramay, 1925-yil 4-iyulda turmush qurishdi, chunki Basquette yahudiy emas, katolik edi. 1926-yil oktyabr oyida ularning Lita ismli qizi bor edi (Charlie Chaplinning rafiqasi Lita Grey sharafiga)[6]. Qattiq bosh ogʻrigʻi va bir nechta xoʻppoz tishlari bilan kuchaygan sinus infeksiyasidan soʻng, Warner 1927-yil sentyabr oyida Kaliforniya Lyuteran kasalxonasiga yotqizilgan. Shifokorlar uning miyasiga tarqalayotgan mastoid infeksiyasini rivojlantirganini aniqladilar. Infeksiyani olib tashlash uchun toʻrtta operatsiyadan soʻng, Warner komaga tushib qoldi. U 1927-yil 5-oktabrda sinusit, shuningdek, epidural va subdural xoʻppozlardan kelib chiqqan pnevmoniyadan vafot etdi[7][8].
Oʻlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
1994-yil 30-sentabrda Baskett 87 yoshida G‘arbiy Virjiniya shtatining Uiling shahridagi uyida limfomadan vafot etdi[3].
Filmografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yil | Sarlavha | Rol | Izohlar |
|---|---|---|---|
| 1916-yil | Juvenile Dancer | ||
| The Dumb Girl of Portici | Bola | Akkreditivsiz | |
| Brother Jim | Margie Marsh | Lena Basquette nomidan olingan | |
| The Grip of Crime | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| Shoes | Aniqlanmagan rol | Akkreditivsiz | |
| The Human Cactus | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| The Caravan | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| 1917-yil | Polly Put the Kettle On | Nellie Vance | |
| His Wifeʼs Relatives | |||
| The Gates of Doom | Agata bolaligida | ||
| The Star Witness | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| A Dream of Egypt | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| A Romany Rose | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| A Prince for a Day | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| Little Marianaʼs Triumph | Lena Basquette nomidan olingan | ||
| 1919-yil | The Weaker Vessel | Jessie |
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Wendy McElroy, Queen Silver: The Godless Girl, Amherst, New York: Prometheus Books, 1999
- ↑ Zompolis, Gregory N.. Images of America, San Mateo. Charleston, SC: Arcadia Publishing, 2004 — 60 bet. ISBN 0738529567.
- ↑ 3,0 3,1 Oliver. „Lina Basquette; Star of Silent Movies“ (1994-yil 5-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 28-may.
- ↑ Thomas, Kevin. Lina Basquette: Her Life Is Screenplay Material Movies. The Los Angeles Times (1991-yil 23-avgust), s. 16.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Brownlow. „Obituary: Lina Basquette“ (1994-yil 8-oktyabr). Qaraldi: 2013-yil 28-may.
- ↑ Eyman, Scott. The Speed of Sound: Hollywood and the Talkie Revolution 1926-1930. Simon and Schuster, 1997 — 98 bet. ISBN 1-439-10428-X.
- ↑ Eyman (1997) pp.137-138
- ↑ „Sam Warner, Noted Film Magnate Dies“. Berkeley Daily Gazette (1927-yil 5-oktyabr), s. 1. Qaraldi: 2013-yil 28-may.