Lin Yutang

Lin Yutang (xitoycha-林語堂; 1895-yil 10-oktyabr — 1976-yil 26-mart) — xitoylik ixtirochi, tilshunos, yozuvchi, faylasuf va tarjimon.

Bolaligi

Lin 1895-yilda Xitoyning Fujian shahrida nasroniy vazir oilasida tugʻilgan. Togʻ muhiti chuqur taassurot qoldirgani uchun u oʻzini togʻ farzandi deb ataydi.

Akademik faoliyati

Lin Shanxaydagi Sent-Jon universitetida oʻqigan. Shundan soʻng Garvard universitetida doktorlik darajasini olish uchun Britaniyaga ketgan.^[1] Biroq moliyaviy qiyinchilik sabab u yerni erta tark etdi. Bir muddat Xitoy Mehnat Korpusida ishlagach, Germaniyaning Leypsig universitetida xitoy filologiyasi boʻyicha doktorlik darajasini oldi. 1923—1926-yillarda Pekin universitetida ingliz adabiyotidan dars bergan. Linning xitoy tilidagi maqolalari "Sevgi va kinoya bilan" (1940) kitobiga toʻplangan.^[2] "Koʻz yoshlari va kulgi oʻrtasida" (1943) asarida Gʻarb irqchiligi va imperializmi tanqid ostiga olingan.

Adib „Mening yurtim va mening xalqim“ (1935), „Koʻz yoshlari va kulgi oʻrtasida“(1943), "Tushunishning ahamiyati" (1960), "Xitoy sanʼati nazariyasi" (1967), „Pekindagi lahza“ (1939), "Boʻrondagi barg" (1940) kabi asarlar muallifidir. Uning koʻplab asarlarida Sharq va Gʻarb oʻrtasidagi madaniy tafovut aks ettirilgan. 1940- yilda adabiyot boʻyicha Nobel mukofoti nomzodi boʻlgan.^[3] U 1976-yilda vafot etgan va Yangmingshandagi Tayvan qabristoniga dafn etilgan. Keyinchalik Lin tugʻilgan Banzay qishlogʻi uy muzeyiga aylantirilgan.

Lin stipendiyasi

Ingliz olimi Diran Jon oʻzining „The Life and Times of Lin Yutang“ asarida (Kolumbiya universiteti Ph.D. diss., 1991). Lin Yutangning yozuv mashinkasi va XIX asr oxiridagi yozuv islohoti, XX asr boshidagi xitoy milliy tili islohotida tutgan oʻrni batafsil yoritilgan.

Oilasi

Uning rafiqasi Liao Tsui-feng (廖翠鳳) yozuvchi boʻlib, qizi Lin Xsiang bilan birga inglizlar uchun xitoy pazandachiligi haqida uch kitob yozgan. Lin Yutangning uch qiz farzandi boʻlgan.

Ishlar

Lin Yutang asarlari Internet arxivida bepul onlayn

Xitoy tilida

Linning xitoy tilida 1935-yilgacha nashr etilgan asarlari:

(1928) Jian Fu toʻplami (Shanxay: Bei Xsin kitob kompaniyasi)
(1930) Xitoy Amazonining xatlari va urush davri insholari (Shanxay: Kaiming)
(1930) Kaiming ingliz kitoblari (uch jild) (Shanxay: Kaiming)
(1930) Ingliz adabiyoti kitobxoni (ikki jild) (Shanxay: Kaiming)
(1930) Kaiming ingliz tili grammatikasi (ikki jild) (Shanxay: Kaiming)
(1931) Zamonaviy jurnalistik nasrda oʻqish (Shanxay: Sharq kitobi)
(1933) Tilshunoslikka oid insholar toʻplami (Shanxay: Kaiming kitobi)
(1934) Da Huang Ji (Shanxay: Tirik)
(1934) Mening soʻzlarim birinchi jild (Sing Su Ji) (Shanghai Times)
(1935) Kaiming English Materials (Uch jild) Lin Yutang va Lin you-ho tomonidan birgalikda yozilgan (Shanxay: Oriental Book Co.)
(1935) Kichkina tanqidchi: Xitoy haqidagi esselar satiralari va eskizlari Birinchi seriya: 1930-1932 (Shanxay: Oriental Book Co.)
(1935) Kichkina tanqidchi: Xitoy haqidagi esselar satiralari va eskizlari Ikkinchi seriya: 1933-1935 (Shanxay: Oriental Book Co.)
(1935) Konfutsiy Nensini koʻrgan va hech narsa haqida insholar (Shanxay: Sharq)
(1936) Mening soʻzlarim ikkinchi jild (Pi Jing Ji) (Shanghai Times)
(1966) Ping Xin Lun Gao e (Tayvan: Wenxing kitob doʻkoni)
(1974) Vu Suo Bu Tan toʻplami (Tayvan: Kai Ming kitob kompaniyasi)

Ingliz tilidagi asarlari^[4]:

(1935) Mening mamlakatim va mening xalqim, Reynal & Hitchcock, Inc., (Jon Day kitobi)
(1936) Xitoyda matbuot va jamoatchilik fikri tarixi, Kelli va Uolsh
(1937) Yashashning ahamiyati, Reynal & Hitchcock, Inc., (Jon Day kitobi)
(1939) Konfutsiyning donoligi, Tasodifiy uy, Zamonaviy kutubxona
(1939) Pekindagi lahzalar, The John Day Book Company
(1940) Love & Irony bilan, Jon Day kitob kompaniyasi
(1941) Boʻrondagi barg, Jon Day kitob kompaniyasi
(1942) Xitoy va Hindistonning donoligi, Random House
(1943) Between Tears & Laughter, A John Day Book Company, Gʻarbdan jahon urushidan keyingi tartib uchun rejalarini oʻzgartirishga chaqiruv, ((1945), Dorothy Crisp & Co Ltd tomonidan Londonda nashr etilgan.)
(1944) Millatning hushyorligi, Jon Day kitob kompaniyasi [1]
(1947) Gey dahosi: Su Tungpo hayoti va vaqtlari, Jon Day kitob kompaniyasi
(1948) Chinatown oilasi, Jon Day kitob kompaniyasi
(1948) Laotse donoligi, Tasodifiy uy
(1948) Gey Genius: Su Tungpo hayoti va vaqtlari, Uilyam Heinemann Limited
(1950) Amerikaning donoligi haqida, Jon Day kitob kompaniyasi
(1951) Beva, rohiba va kortizan: Xitoydan uchta roman Lin Yutang tomonidan tarjima qilingan va moslashtirilgan, Jon Day kitob kompaniyasi
(1952) Mashhur Xitoy qisqa hikoyalari, Lin Yutang tomonidan takrorlangan, The John Day Book Company, 1952-yilda qayta nashr etilgan, Washington Square Press
(1953) Vermilion darvozasi, Jon Day kitob kompaniyasi
(1955) Orqaga qarash, Prentice Xoll (Angliyada "Kutilmagan orol" nomi bilan nashr etilgan, Heinemann)
(1958) Yashirin ism, Farrar, Straus va Cudahy
(1959) Xitoyning turmush tarzi, Jahon nashriyot kompaniyasi
(1959) Butparastlikdan Xristiangacha, Jahon nashriyot kompaniyasi
(1960) Imperial Peking: Xitoyning etti asri, Crown Publishers
(1960) Tushunishning ahamiyati, World Publishing Company
(1961) Qizil pion, Jahon nashriyot kompaniyasi
(1962) Nonkonformistning zavqlari, Jahon nashriyot kompaniyasi
(1963) Juniper Loa, Jahon nashriyot kompaniyasi
(1964) "Begunohlarning parvozi", Putnam nashriyot kompaniyasi
(1964) Ledi Vu, Putnam nashriyot kompaniyasi
(1967) Xitoy sanʼati nazariyasi, Putnam nashriyot kompaniyasi
(1972) Zamonaviy foydalanishning xitoycha-inglizcha lugʻati, Gonkong Xitoy universiteti va Makkrau
(1928-1973) Qizil palata orzusi

↑ Brooks. „Lin Yutang“. Sinology (2013-yil 9-avgust). 2013-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan.
↑ Suoqiao, Qian. Liberal Cosmopolitan: Lin Yutang and Middling Chinese Modernity. Leiden: Brill, 2011. ISBN 9789004192133.
↑ Nobel Media AB. „Nomination Database - Literature“. Nobel Media AB (2013). Qaraldi: 2013-yil 21-dekabr.
↑ „History of Lin's Works“. The Lin Yutang House. 2012-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-mart.

[sinologist-1] Brooks. „Lin Yutang“. Sinology (2013-yil 9-avgust). 2013-yil 9-avgustda asl nusxadan arxivlangan.

[2] Suoqiao, Qian. Liberal Cosmopolitan: Lin Yutang and Middling Chinese Modernity. Leiden: Brill, 2011. ISBN 9789004192133.

[3] Nobel Media AB. „Nomination Database - Literature“. Nobel Media AB (2013). Qaraldi: 2013-yil 21-dekabr.

[lyh-4] „History of Lin's Works“. The Lin Yutang House. 2012-yil 14-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 4-mart.

[1]

[2]

[3]

[4]