László Bélády
László „Les“ Bélády (29 aprel 1928-yilda Budapeşt tugʻilgan; 6-noyabr 2021-yilda vafot etgan) 1966-yilda IBM Researchda ishlaganida Béládyning min nazariy xotira saqlov algoritm ishlab chiqishi bilan tanilgan Vengriya kompyuter olimidir. U shuningdek, Bélády anomaliyasi mavjudligini namoyish etdi. 1980-yillarda u IEEE Transaksiyalari dasturiy taʼminot muhandisligi bosh muharrir edi.
Taʼlim[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bélády 1950-yilda Budapeşt texnik universiteti Mexanika muhandisligi boʻyicha bakalavr, soʻngra Aeronautik muhandislik boʻyicha magistrlik diplomini olgan[1].
Hayot va ish faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
1956-yilgi Vengriya inqilobidan soʻng u Vengriyani tark etdi. Keyin Kölndagi Ford Motor kompaniyasi dizayner va Parijdagi Dassault aerodinamika muhandisi sifatida ishladi. 1961-yilda u Qoʻshma Shtatlarga koʻchib oʻtdi. 1960 va 1970-yillarda u asosan Nyu-York shahrida yashardi va Kaliforniya va Angliyada ishladi. U International Business Machinesga qoʻshildi va operatsion tizimlar, virtual mashina arxitekturalari, dastur xulq-atvorini modellashtirish, xotira boshqaruvi, kompyuter grafikasi, Osiyo belgilari toʻplamlari va maʼlumotlar xavfsizligi sohasida erta ish qildi[2][1].
1961 — 1981 yillarda u Thomas J. Watson tadqiqot markazida IBM Corp.da ishlagan. U erda u dasturiy taʼminot texnologiyasi uchun dastur menejeri sifatida ishlagan[1]. IBMda oʻz oxirgi yillarida u butun dunyo boʻylab dasturiy taʼminot muhandisligi uchun mas’ul boʻlgan. 1981-yilda u Yaponiya fan instituti ikki yil davomida dasturiy taʼminot muhandisligi menejeri sifatida ishladi. 1984-yilda u Ostindagi Mikroelektronika va Kompyuter Texnologiya Korporatsiyasiga qoʻshildi va uning dasturiy taʼminot texnologiyalari dasturini tashkil etdi. U dasturni katta murakkab dasturiy taʼminot tizimlarining tarqalgan dizaynini qoʻllab-quvvatlash uchun ilgʻor texnologiya yaratishga qaratdi. 1991-yildan 1998-yilgacha u Mitsubishi Electric Research Laboratories, Inc. (MERL) prezidenti va bosh direktori sifatida xizmat qilgan. U turli universitet maslahatchi lavozimlarida ishlagan, shu jumladan Kolorado universiteti Boulderda kompyuter fanlari maslahat kengashi aʼzosi va Vengriya fanlar akademiyasi chet el aʼzosi. Pensiyada boʻlganida u Budapeşt va Ostin shahrida vaqtining koʻp qismini oʻtkazdi[3].
Muvaffaqiyatga erishish[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bélády „Belady algoritmi“, OPT (yoki MIN) sahifa almashtirish algoritmi bilan tanilgan[1]. U IBM M44/44X-ni loyihalashtirgan va qurgan. Bu bir nechta virtual mashina tashkiloti bilan birinchi kompyuter boʻlgan eksperimental mashina. U sanoat tadqiqot konsorsiumi MCC-ning asoschisi[3]. Bélády shuningdek, eng qadimgi tijorat vaqtni taqsimlash tizimlari, TSS-67 dizaynida ishtirok etdi[3].
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- 1969 va 1973: IBMning eng yaxshi hissasi mukofotlari[1]
- 1988: IEEE „yirik dasturiy taʼminot tizimlarining dizayniga qoʻshgan hissasi uchun“ [1]
- 1990: J. D. Warnier maʼlumotlar sohasida mukammallik mukofoti[3]
Jamoat[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Belady, Laszlo A., „Virtual saqlash kompyuterining oʻrnini bosuvchi algoritmlarni oʻrganish“, IBM Systems Journal, Vol. 5, No. 2 iyun 1966, 78-10 sahifalar.[1]
- Belady, Laszlo A. va Meir L. Lehman, Program Evolyutsiyasi, dasturiy taʼminot oʻzgarishining jarayonlari, Akademik matbuot, Londonda, 1985.[1]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 „Laszlo A. Belady“. IEEE computer society (2012). Qaraldi: 2019-yil 15-oktyabr.
- ↑ Oral history interview with László A. Bélády, Charles Babbage Institute, University of Minnesota.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „László Bélády“. SOFTWARE TECHNOLOGY FORUM (2014-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2019-yil 15-oktyabr.