Kuleshov effekti
Kuleshov effekti – bu rus kino rejissyor Lev Kuleshov tomonidan 1910- va 1920-yillarda namoyish etilgan film tahririlash (montaj) effekti. Ikkita bir-biriga bogʻliq boʻlmagan kadrni koʻrgan tomoshabin tomonidan ular oʻrtasida qandaydir mantiqiy aloqa oʻylab topilishini ifodalaydi. Ushbu effekt nafaqat kinoda, balki marketologlar tomonidan ham qoʻllaniladi.
Xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Effekt sovet kinematografiyasi asoschilaridan biri Lev Kuleshov tomonidan 1929-yilda nashr qilingan „Kino sanʼati“ kitobida yoritib berilgan. Effektni asoslab berish uchun Kuleshov tajriba oʻtkazib koʻrgan. Unga koʻra, aktyor Ivan Mozjuxinning qayergadir termulib turgan holati suratga olingan. Soʻngra alohida uchta kadr – par chiqib turgan shoʻrva, tobut ichidagi bola va divanda qoʻgʻirchoq oʻynayotgan qiz yozib olingan. Shundan keyin Mozjuxin kadri shu uch kadrning har biri bilan birlashtirilgan. Ushbu kadrlar Kuleshovning hamkasblariga qoʻyib berilgan[1].
Tadqiqot[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kuleshov effekti psixologlar tomonidan faqat soʻnggi yillarda oʻrganilgan. Prince va Hensley (1992-yil) dastlabki tadqiqot dizaynini qayta yaratdilar, ammo kutilgan effektga jalb qilinmadilar. Tadqiqotda 137 nafar ishtirokchi ishtirok etdi, ammo u bitta sinov boʻlib, maʼlumotlar ichida shovqinlarga moyil[2]. Dean Mobbs va boshqalar 2006-yilda fMRI tadqiqotini oʻtkazdi va salbiy, ijobiy yoki neytral valentsiya uchun effektni topdi. Charchagʻ[3] bir sahna ortida neytral yuz koʻrsatilayotganda, u xafa boʻlib koʻrinardi; baxtli sahna orqasida koʻrsatib boʻlganda, u baxtli boʻlib tuyulardi. 2016-yilda Daniel Barratt va boshqalar 36 nafar ishtirokchini besh effektli holat (boʻhton, qaygʻu, ochlik, qoʻrquv va istak) va neytral nazorat holati boʻyicha 24 ta film hisdan foydalangan holda sinovdan oʻtkazdi[4].
Shunday qilib, Kuleshov effektini tajribadan oʻtkazishda dastlabki muammolarga qaramay, tadqiqotchilar hozir yuz koʻrsatilgan kontekst yuzning koʻrinishiga katta taʼsir koʻrsatishiga rozi edi.
Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ijodiy geografiya montajning foydaliligini isbotlovchi Kuleshovning yana bir tajribasi edi.
- Qahramon vodiy
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Vsevolod Pudovkin (1974). „Naturshchik vmesto aktera“. Sobranie Sochinenii. 1-jild. Moscow. 184-bet.
- ↑ Stephen Prince; Wayne E. Hensley (1992). „The Kuleshov effect: Recreating the classic experiment“. Cinema Journal. 31-jild, № 2. 59–75-bet. doi:10.2307/1225144. JSTOR 1225144.
- ↑ Dean Mobbs; Nikolaus Weiskopf; Hakwan C. Lau; Eric Featherstone; Ray J. Dolan; Chris D. Frith (2006-08-14). „The Kuleshov Effect: The influence of contextual framing on emotional attributions“. Social Cognitive and Affective Neuroscience. 1-jild, № 2. 95–106-bet. doi:10.1093/scan/nsl014. PMC 1810228. PMID 17339967.
- ↑ Daniel Barratt; Anna Cabak Rédei; Åse Innes-Ker; Joost van de Weijer (2016-04-06). „Does the Kuleshov effect really exist? Revisiting a classic film experiment on facial expressions and emotional contexts“. Perception. 45-jild, № 8. 847–874-bet. doi:10.1177/0301006616638595. PMID 27056181.
Keyinchalik oʻqish[tahrir | manbasini tahrirlash]
- H.G. Wallbott (1988). „In and out of context: Influences of facial expression and context information on emotion attributions“. British Journal of Social Psychology. 27-jild, № 4. 357–369-bet. doi:10.1111/j.2044-8309.1988.tb00837.x.
Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kulsheov effekti. -da „La importancia del montaje cinematográfico“ („Kuleshov effekti. Film tahririyatining ahamiyati“)
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (Aprel 2024) |