Koreys adabiyoti
Koreys adabiyoti — asosan koreys tilida, lekin baʼzan klassik xitoy tilida ham yozilgan.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mumtoz sheʼriyat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Klassik koreys adabiyoti Koreya yarim orolida mahalliy aholining anʼanaviy xalq eʼtiqodlari va xalq ertaklaridan kelib chiqqan bo‘lib. To‘rtta asosiy anʼanaviy sheʼriy janrlarni o‘z ichiga oladi. Bular: hyanga („mahalliy qoʻshiqlar“); pyolgok („maxsus qoʻshiq“) changa („uzun misralar“) sijo („mangu ohanglar“) va kasa („Sheʼrlar“). Koreys she"riyati dastlab qo‘shiqlar uchun yaratilgan. Sheʼriy versifikasiyaning zamirida koreys tilining uch yoki to‘rt bo‘g‘inli ritmi yotadi.
Hyanga[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hyanga-klassik koreys sheʼriyatining idu uslubida yozilgan adabiy janridir. 25 ta hyanga asari hozirgi kungacha saqlanib qolingan — ulardan 14 tasi „Samguk Yusa“ qadimiy to‘plamida va 11 tasi „Kyunyo hayoti“ (Kyunyo chon)da. Birlashgan Silla davlati davrida paydo bo‘lgan
Koreys qoʻshiqlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sijo[tahrir | manbasini tahrirlash]
Sijo — koreys lirik sheʼriyatining janri boʻlib, dastlab tanga (kor. 단가l, xitoycha 短歌 yaʼni „qisqa qoʻshiq“) deb ataladi.
Kasa[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kasa — koreys oʻrta asr sheʼriyatining janri. Kasa — o‘tmishning muhim voqealari, mamlakatning diqqatga sazovor joylari, koreys xalqi va qo‘shni davlatlar hayoti haqidagi yirik sheʼriy asarlar.
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Zamonaviy koreys adabiyoti savdo-iqtisodiy taraqqiyotga asoslangan Gʻarb madaniy aloqalari taʼsirida asta-sekin shakllandi. Koreys tilidagi birinchi bosma badiiy asar Jon Benyanning "Hojining „Samoviy yurtga borishi“ (koreyscha: 천로 역정) asari bo‘lib, Jeyms Skart Geyl tomonidan tarjima qilingan (1893).
1910-yilda Koreyada Injilining birinchi to‘liq nashri chop etilishi bilan Xristian diniga keng yo‘l ochildi. Bu o‘z navbatida g‘arb adabiyoti namunalari kirib kelishiga imkon berdi.
Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Adabiyot[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Никитина М. И., Троцевич А. Ф. „Корейская литература [до XIII в.]“,. История всемирной литературы: В 8 томах, АН СССР; Институт мировой литературы им. А. М. Горького, М.: Наука, 1983—1994 — 148—154 bet.
- „Классическая поэзия Индии, Китая, Кореи, Вьетнама, Японии“,Библиотека всемирной литературы. М.: Художественная литература, 1977 — 387— 464 bet.