Kontent qismiga oʻtish

Koʻphad

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Koʻphadni hisoblash

Koʻphad (polinom) – Axkye…um+ +Bx"yp…u’’+…+Dxrys…u’ koʻrinishdagi ifoda. Bunda, x, u…i – oʻzgaruvchilar; A, B,…,D – K.ning koeffitsiyentlari va k, I, m, n,…, s, t (manfiymas butun sonlar) – daraja koʻrsatkichlari.

Axku…it kabi qoʻshiluvchilar K.ning hadlari, biror haddagi koʻrsatkichlarning yigʻindisi esa shu hadning darajasi deyiladi. Koeffitsiyentlari noldan farqli hadlar darajadarining eng kattasi K.ning darajasi deyiladi. Oʻzgarmas A son nolinchi darajali K. boʻladi. Barcha koeffitsiyenti nol boʻlgan K. aynan nol boʻlib, uning chekli darajasi boʻlmaydi (baʼzan darajasi – °o deb qabul qilinadi). K. hadlaridagi barcha bir xil oʻzgaruvchilarning darajadari teng boʻlsa, bunday xadlar oʻxshash deyiladi. Oʻxshash hadlari ixchamlangan bir oʻzgaruvchili K.a^x" + ars"’1 +… + ap rs + apkoʻrinishida yoziladi, bunda ah agʻ…, ap oʻzgarmas koeffitsiyentlar. K.da ishtirok etgan oʻzgaruvchilarga aniq qiymatlar berilsa, K. ham aniq qiymat qabul qiladi, shuning uchun K.ga oʻzgaruvchilarning butun ratsioval funksiyasi deb qarash mumkin. Kesmada uzluksiz funksiyani ixtiyoriy kichik xato bilan K.ga almashtirsa boʻladi. Funksiyalarni K.lar bilan yaqinlashtirish deb ataladigan bu usul matematikaning maxsus boʻlimlarida oʻrganiladi va boshqa fanlarga tatbiq qilinadi.[1]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil