Kernunn
Kernunn (lat. Cernunnos, odatda „Shoxli“ deb tarjima qilingan; „Tsernunn“ imlosi ham uchraydi), shuningdek, Karnon (Karnonos)[1] ― kelt maʼbudi boʻlib, „Kema quruvchilar ustuni“ (I-asr boshi, Lutetsiya; Kluni muzeyi) releflaridan birida oʻz nomi bilan birga tasvirlangan). Rim Silvani (kelt Silvani) bilan bogʻlangan[1].
Ikonografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Rim davrining u yoki bu tarzda Kernunn bilan bogʻliq boʻlgan ellikdan ortiq tasvirlari maʼlum. Ularning aksariyati Fransiyaning shimoli-sharqidan kelib chiqqan[2]. Uning ikonografiyasining eng xarakterli xususiyatlari quyidagilar edi: oyoqlari kesishgan „Buddist pozasi“, kiyik shoxlari, ilon va grivna (ehtimol, erkak va ayol tamoyillariga mos keladi). Koʻpincha ayrim hayvonlar bilan tasvirlangan.
Ismi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Pariziyaliklar qabilasining kema quruvchilari hamkorligi tomonidan Lutetsiyada oʻrnatilgan „Kema quruvchilar ustuni“ning barelyeflaridan birida ikki shoxli maʼbud oʻyilgan, ularga grivnalar va (C)ernunnos — „Kernunn“ yozuvi oʻyilgan[3]. Quyidagi lotincha: torquēs/torquis — „Grivna, tork“ va Galliar tilida karnon, qadimgi irland tilida corn, lotincha: cornū(m) — „shox“ soʻzlarining fonetik-semantik xususiyatlarini eʼtiborga olinsa, uning boshqa barelyeflarida[4] mavjud Trigaranus („Ilohiy tanlangan“) yozuvi oʻziga xos tarzda boʻlsa ham, bu yerda takrorlangan deb taxmin qilish mumkin.
F. Vudxuyzen Kernunning nomi va tasvirini luviylar shoxli maʼbudi Kuruntas bilan solishtiradi va ularni eng qadimgi hind-yevropa antikligiga koʻtaradi[5].
Neo-majusiylik[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vikka kabi neo-majusiy kultlarida Kernunn folklor qahramoni Hern Ovchi va Oʻrta asrlar soborlari devorlarida tasvirlangan yashil odam bilan bir qatorda, shoxli maʼbudga sigʻinishning koʻrinishi sifatida talqin qilinadi. Bunday mulohazalar antropolog M. Murreyning kulturologik tuzilmalariga borib taqaladi. Ular ilmiy hamjamiyat tomonidan qoʻllab-quvvatlanmadi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Kondratev, A. (Alexei Kondratiev), Basic Celtic Deity Types, 1997.
- ↑ Green M.J. Celtic Art: Reading the Messages. — L.: The Everyman Art Library, Weidenfeld & Nicolson, 1996. — P. 147.
- ↑ Bernardeau S. Le pilier des Nautes (f) Panorama de l’art. — 17.3.2015.
- ↑ Bernardeau S. Le pilier des Nautes (j) Panorama de l’art. — 17.3.2015.
- ↑ Luwian Kuruntas and Celtic Cernunnos: Two Closely Related Manifestations of the Same Indo-European God | Fred Woudhuizen — Academia.edu