Kentin dziru

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Kentin dziru (yaponcha: けんちん汁 yoki yaponcha: 巻繊汁) — ildiz sabzavotlari va tofu bilan tayyorlangan yapon sabzavotli shoʻrva. Taom Yaponiyada mashhur boʻlib, turli xil masalliqlardan foydalangan holda koʻp jihatdan tayyorlanadi. Bu shoʻrva dastlab Kenchō-ji ixtiro qilingan deb ishoniladi va bu taom Sippoku-ryori oshxonasidan kelib chiqqan deb taxmin qilinadi.

Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kentin dziru — ildiz sabzavotlari va tofu bilan tayyorlangan yapon sabzavotli shoʻrva. Oddiy masalliqlar — tofu, dulavratotu ildizi, daikon turp, shiitake qoʻziqorini, konnyaku, taro ildizi, kartoshka yoki shirin kartoshka, sabzi, dashi bulyoni, kunjut yogʻi va ziravorlar[1]. Sabzavotlar va ildizlarni shoʻrvaga qoʻshishdan oldin qovurish mumkin, bu ularning namligini pasaytiradi va taʼmini yaxshilaydi. Baʼzan goʻsht shoʻrva tarkibiga kiradi: choʻchqa goʻshti yoki tovuq[2][3].

Taom Yaponiyada mashhur boʻlib, tayyorlashda turli masalliqlardan va usullardan foydalanadi.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kentin dziru dastlab Kanagava prefekturasining Kamakura shahrida joylashgan Yaponiyadagi birinchi Zen Buddistlar ibodatxonasi boʻlgan Kenchō-ji da paydo boʻlgan deb ishoniladi. Taomning paydo boʻlishi tarixi bir necha asrlar oldin yosh rohib tasodifan maʼbaddagi oshxona poliga yangi tofu blokini tashlab ketganligi haqidagi afsona bilan bogʻliq. Joy toza boʻlgani uchun oshpaz shoʻrvada polga toʻkilgan tofuni kechki ovqat uchun ishlatadi. Ushbu voqeadan soʻng, shoʻrva tayyorlash paytida tofu maydalanib, mayda boʻlaklarga boʻlinadi, chunki Zen maktabining taʼlimotiga koʻra, oziq-ovqat maʼbadning xizmatkorlari oʻrtasida teng taqsimlanishi kerak deb hisoblangan[4].

Bundan tashqari, kenchin Sippoku-ryori oshxonasidan kelib chiqqan degan nazariya mavjud boʻlib, u xitoy oshxonasidan kuchli taʼsirlangan yapon uslubidir. Sippoku Edo davrida Nagasaki shahriga kelgan xitoylik muhojirlardan kelib chiqqan. Oʻsha paytda Nagasaki Yaponiyada qadimgi oʻzini-oʻzi izolyatsiya qilish siyosati tufayli xitoylarga ruxsat berilgan yagona joy edi. Shuningdek, kenchin jiruning sippoku oshxonasi bilan bogʻliqligi xitoycha kenten soʻzidan kelib chiqqan, yaʼni „oʻralgan pishirilgan mahsulotlar“ yoki „oʻralgan ovqat boʻlaklari“ degan maʼnoni anglatuvchi kentin soʻzini solishtirish orqali koʻrsatiladi, chunki kentin dziru tayyorlash usullaridan biri dumaloq qilishdir tayyorlangan sabzavot va tofu yubaga (tofu plyonkasi). keyin olingan rulon shoʻrva sifatida xizmat qilish oʻrniga chuqur qovuriladi[4].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Mari Fujii. The Enlightened Kitchen: Fresh Vegetable Dishes from the Temples of Japan. Kodansha International, 2005 — 15 bet. ISBN 4-7700-2493-2. 
  2. Shizuo Tsuji, Kōichirō Hata. Practical Japanese Cooking: Easy and Elegant. Kodansha International, 1986 — 24 bet. ISBN 4-7700-1262-4. 
  3. Richard Hosking. A Dictionary of Japanese Food: Ingredients & Culture. Tuttle Publishing, 1995 — 71 bet. ISBN 978-4-8053-1335-0. 
  4. 4,0 4,1 William Shurtleff, Akiko Aoyagi. The Book of Tofu: Food for Mankind. Autumn Press, 1975 — 120 bet. ISBN 0-394-73431-9.