Kontent qismiga oʻtish

Katerina Beker

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Katerina Beker
Tavalludi 1964-yil
Marburg, Germaniya
Fuqaroligi Germaniya
Sohasi Neyrobiologiya
Ish joylari Drezden Texnika Universiteti, Edinburg Universiteti
Taʼlimi Bremen universiteti
Tezis sarlavhasi Qurbaqalar va salamandralarda ko'rish tizimining rivojlanishi va tiklanishi
Akademik rahbarlari Gerhard Rot
Mukofotlari Qirollik Biologiya Jamiyati a'zosi, Aleksandr fon Gumboldt professori va boshqalar

Katerina Beker (qizlik familiyasi Kruger; 1964-yil) — Drezden Texnika Universiteti professori, neyrobiolog. U asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasi sohasida keng qamrovli tadqiqotlar olib borgan[1].

Hayoti va ta'limi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Katerina Beker 1964-yilda Germaniyaning Marburg shahrida dunyoga kelgan. U Bremendagi Kippenberg gimnaziyasini tugatgandan so‘ng, Bremen universitetida biologiya yo‘nalishida bakalavr va magistr darajalarini oladi[2]. 1993-yilda doktorlik dissertatsiyasini himoya qilib, tabiiy fanlar doktori ilmiy darajasini qo‘lga kiritadi. Uning doktorlik ishi qurbaqalar va salamandralarda ko'rish tizimining rivojlanishi va tiklanishi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlarga bag‘ishlangan bo‘lib, bu ish Gerhard Rot rahbarligida amalga oshiriladi.[3]

Ta'limni davom ettirgan Beker Shveytsariyaning Syurix shahridagi Shveytsariya Texnologiya Institutida tadqiqot olib borgan. Keyinchalik, u AQShning Kaliforniya universiteti va Gamburg Molekulyar Neyrobiologiya Markazida doktorantura tadqiqotlarini olib boradi. 2000-yilda Gamburgda guruh rahbari etib tayinlanadi va 2012-yilda neyrobiologiya sohasida "Habilitatsiya" ilmiy darajasini oladi.[4]

Akademik faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2005-yilda Beker Edinburg Universitetiga katta o‘qituvchi sifatida ishga qabul qilinadi.[5] 2013-yilda u asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasi bo‘yicha kafedra mudiri etib tayinlanadi[6]. Beker 2015-yilgacha Neyroregeneratsiya markazining aspirantura ta’limi direktori, 2017-yilgacha esa markaz direktori lavozimida faoliyat olib boradi[7]. 2021-yilda Beker Drezden Texnika Universitetiga ko‘chib o‘tib, Drezden Regenerativ Terapiya Markazida "Aleksandr Gumboldt" professori unvoniga sazovor bo‘ladi[8]. 2024-yilda esa ushbu markaz prezidenti etib tayinlanadi[9].

Bekerning ilmiy faoliyati asosan asab tizimi rivojlanishi va regeneratsiyasiga qaratilgan[10]. U zebra baliqlari modeli yordamida markaziy asab tizimi jarohatlaridan keyin neyronlar hosil bo‘lishi va ularning yo‘nalishini belgilovchi omillarni o‘rganadi[11]. Bu tadqiqotlar markaziy asab tizimi jarohatlari va neyrodegenerativ kasalliklarni davolash uchun katta ahamiyatga ega[12]. Uning izlanishlari natijasida zebra baliqlarining orqa miya regeneratsiyasi borasida bir qator muhim kashfiyotlar amalga oshiriladi[13].

Tadqiqot yo'nalishlari va yutuqlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bekerning tadqiqotlari umurtqali hayvonlarda markaziy asab tizimi regeneratsiyasi mexanizmlarini chuqurroq o‘rganishga qaratilgan[14]. U zebra baliqlarining regeneratsiya qobiliyatini o‘rganishda yetakchi tadqiqotchi sifatida tanilgan. Zebra baliqlarining orqa miya regeneratsiyasi bilan bog‘liq tadqiqotlarida u shuni aniqladiki, funksional regeneratsiya deyarli mukammal, ammo anatomik tiklanish avvalgi tarmoqni to‘liq qayta yaratmaydi[15]. Buning o‘rniga yangi neyronlar hosil bo‘ladi va keng ko‘lamli qayta ulanish yuz beradi. Beker va uning tadqiqot guruhi neyrotransmitter signalizatsiyasini regenerativ neyrogenezning asosiy mexanizmlaridan biri sifatida aniqladi[16]. Ularning so‘nggi tadqiqotlari yuqori selektiv hujayra ablyatsiyasini amalga oshirish imkonini beruvchi lichinka regeneratsiyasi paradigmalarini yaratishga qaratilgan[17].

Jamiyatdagi faoliyati va a'zoliklari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beker xalqaro ilmiy jamiyatlarda ham faol ishtirok etadi. U ''Yevropa Zebrafish Jamiyati'' ijroiya kengashi va Xalqaro Regenerativ Biologiya Jamiyatining (ISRB) maslahat kengashi a'zosi hisoblanadi[18]. Shuningdek, u bir qancha xalqaro konferensiyalarda ma'ruzalar olib borgan va ushbu sohada muhim ilmiy hamkorliklarni amalga oshirmoqda[19].

Mukofotlar va e'tiroflar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bekerning ilmiy yutuqlari bir qancha xalqaro mukofotlar bilan taqdirlangan, jumladan:

  • 2014-yil: Qirollik Biologiya Jamiyati a’zosi etib saylangan.
  • 2016-yil: MRC LMS Saylov Huquqi Fanlari Mukofoti (Tabiiy fanlar) bilan taqdirlangan.
  • 2016-yil: Eurolife Faxriy Ma’ruzasi bilan e’tirof etilgan.
  • 2021-yil: Aleksandr fon Gumboldt professori unvoniga sazovor bo‘lgan.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Alexander-von-Humboldt Professorship“. AvH press releases. Alexander von Humboldt Foundation (2021-yil iyul). Qaraldi: 2021-yil 5-avgust.
  2. ↑ Becker, Catherina „Beckers' group“. Discovery Brain Science. University of Edinburgh. Qaraldi: 2020-yil 11-mart.
  3. ↑ Becker, T.; Becker, C. G.; Niemann, U.; Naujoks-Manteuffel, C.; Gerardy-Schahn, R.; Roth, G. (1993). "Amphibian-specific regulation of polysialic acid and the neural cell adhesion molecule in development and regeneration of the retinotectal system of the salamander Pleurodeles waltl.". Journal of Comparative Neurology 336 (4): 532–544. doi:10.1002/cne.903360406. PMID 8245224. 
  4. ↑ Becker, T.; Becker, C. G.; Niemann, U.; Naujoks-Manteuffel, C.; Gerardy-Schahn, R.; Roth, G. (1993). "Amphibian-specific regulation of polysialic acid and the neural cell adhesion molecule in development and regeneration of the retinotectal system of the salamander Pleurodeles waltl.". Journal of Comparative Neurology 336 (4): 532–544. doi:10.1002/cne.903360406. PMID 8245224. 
  5. ↑ Becker, Catherina „Becker Group CRTD“. CRTD. TU Dresden. Qaraldi: 2021-yil 9-avgust.
  6. ↑ „Professor Catherina Becker“. Edinburgh Biomedical Sciences (2024-yil 9-avgust).
  7. ↑ „Neuroregeneration Center“. NRR Center (2024-yil 9-avgust).
  8. ↑ Model Organisms in Spinal Cord Regeneration, 2006. DOI:10.1002/9783527610365. ISBN 9783527315048. 
  9. ↑ „Technische Universität Dresden“. TUD (2024-yil 9-avgust).
  10. ↑ „Central Nervous System Regeneration in Zebrafish“. Nature (2024-yil 9-avgust).
  11. ↑ „Zebrafish Models in Regenerative Medicine“. NCBI (2024-yil 9-avgust).
  12. ↑ „Neurodegenerative Disease Models“. SAGE Journals (2024-yil 9-avgust).
  13. ↑ Becker, T; Becker, C.G.; Reimer, M M (2009). "Sonic hedgehog is a polarized signal for motor neuron regeneration in adult zebrafish". Journal of Neuroscience 29 (48): 15073–82. doi:10.1523/JNEUROSCI.4748-09.2009. PMID 19955358. PMC 2841428. //www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=2841428. 
  14. ↑ „Central Nervous System Regeneration Mechanisms“. Cell Press (2024-yil 9-avgust).
  15. ↑ „Functional vs Anatomical Regeneration“. Journal of Neuroscience (2024-yil 9-avgust).
  16. ↑ „Neurotransmitter Signaling in Zebrafish“. PMC (2024-yil 9-avgust).
  17. ↑ „Lateral Line System in Zebrafish Regeneration“. NCBI (2024-yil 9-avgust).
  18. ↑ Becker, Thomas; Wullimann, Mario F.; Becker, Catherina G.; Bernhardt, Robert R.; Schachner, Melitta (1997). "Axonal regrowth after spinal cord transection in adult zebrafish". Journal of Comparative Neurology 377 (4): 577–595. doi:10.1002/(sici)1096-9861(19970127)377:4<577::aid-cne8>3.0.co;2-#. PMID 9007194. 
  19. ↑ „Beckers' Projects“. Edinburgh Research Explorer. The University of Edinburgh. Qaraldi: 2020-yil 11-mart. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Katerina_Beker&oldid=4645442" dan olindi