Karen L.Fingerman

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Karen L.Fingerman-Uilson Regentsning inson ekologiyasi bo'yicha professor va Ostindagi Texas universitetining inson taraqqiyoti va oila fanlari bo'limi professori[1]. U avlodlar va ijtimoiy aloqalarga bag'ishlangan 200ga yaqin asar nashr etgan[1]. Fingerman keksa yoshdagi ijtimoiy-emotsional jarayonlar, salomatlik va farovonlik bo'yicha o'z ishi bilan mashhur bo'lgan[1]. Eng muhimi, Fingerman "Ijtimoiy kirish modelini" yaratdi va "Oqibatdagi begonalar" atamasini kiritdi[2][3][4]. 2018-yilda Fingerman Texas qarilik va uzoq umr ko'rish konsorsiumiga asos soldi va Texas qarilik va aholishunoslik fanlari markazida tadqiqot direktori lavozimi sifatida ishlaydi[5][6].

Ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fingerman Garvard/Radcliffe universitetida bakalavr darajasini va Ann Arbor, Michigan universitetida psixologiya bo‘yicha magistr va PhD darajasini olgan[1].

Mukofotlar va unvonlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Baltes taniqli tadqiqot yutuqlari mukofoti, Amerika Psixologiya Assotsiatsiyasi (20-bo'lim)(2022)[1][7][8]
  • Gerontologiya bo'yicha taniqli murabbiylik mukofoti, Amerika gerontologik jamiyati (2020)[1][9]
  • Margret Baltes mukofoti Ijtimoiy va xulq-atvor gerontologiyasida erta martaba muvaffaqiyati uchun Amerika Gerontologik Jamiyati (1999)[1][10]
  • Kattalar rivojlanishi va qarish bo'yicha tadqiqotlarda erta martaba yutuqlari uchun Springer mukofoti, Amerika Psixologik Assotsiatsiyasi (20-bo'lim)(1998)[1][11]

Tadqiqot hissalari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Doktor Fingerman balog'at yoshidagi ijtimoiy va hissiy jarayonlarni va bu jarayonlarning salomatlik va farovonlikka ta'sirini tushunishga muhim hissa qo'shdi. Kundalik tajribalar va farovonlik tadqiqotining bosh tadqiqotchisi sifatida u keksa odamlarning ijtimoiy faolligi kundalik hissiy, kognitiv va jismoniy faollik bilan qanday bog'liqligini o'rganib chiqdi[12]. U kun davomida suhbatlar va ovozlarni yozib olish uchun katta yoshdagilar o'z kunlarini o'tkazishda ekologik jihatdan to'g'ri keladigan metodologiyalardan foydalanadi, jumladan ekologik lahzali baholashlar (EMA), jismoniy faollikning amaldagi o'lchovlari va elektron faollashtirilgan magnitafonlar (EAR)[12]. Oila almashinuvini o'rganish, o'rta yoshli kattalar, ularning ishqiy sheriklari, katta yoshli bolalar va qarigan ota-onalarni o'z ichiga olgan uzunlamasına tadqiqot 50dan ortiq nashrlarni yaratdi[13]. Ayni paytda u turli xil demans shakllari bo'lgan keksa odamlar uchun g'amxo'rlik qiluvchilar bo'yicha tadqiqotlarni ishlab chiqmoqda[1].

Natijali begonalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy maqola: Natijali begonalar

Fingerman "Natijali begonalar" atamasini ishlab chiqdi va Melinda Blau bilan birgalikda bu g'oya haqida kitob nashr etdi[4]. Natijali begonalar - bu insonning yaqin aloqalaridan tashqaridagi shaxsiy munosabatlar yig'indisi. Bu munosabatlar butunlay begona odamlardan tortib to yaqin aloqalargacha bo'lgan turli xil aloqalar spektrida mavjud, ammo takroriy va shaxsiy o'zaro ta'sirlarning o'ziga xos xususiyatlariga ko'ra noyobdir[3][4].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][13]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 „Karen Fingerman“. Human Ecology Directory. Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar.
  2. ↑ 2,0 2,1 Fingerman, Karen L.; Charles, Susan T. (2010). "It Takes Two to Tango: Why Older People Have the Best Relationships" (en). Current Directions in Psychological Science 19 (3): 172–176. doi:10.1177/0963721410370297. ISSN 0963-7214. http://journals.sagepub.com/doi/10.1177/0963721410370297. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Fingerman, Karen L. (2009). "Consequential Strangers and Peripheral Ties: The Importance of Unimportant Relationships" (en). Journal of Family Theory & Review 1 (2): 69–86. doi:10.1111/j.1756-2589.2009.00010.x. ISSN 1756-2570. https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.1756-2589.2009.00010.x. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Blau, M., & Fingerman, K. L. (2009). Consequential Strangers: The Power of People Who Don’t Seem to Matter But Really Do. New York: W. W. Norton & Co.
  5. ↑ 5,0 5,1 "Staff". Texas Aging and Longevity Consortium. Retrieved 23 January 2024.
  6. ↑ 6,0 6,1 "People". Center on Aging and Population Sciences. Retrieved 23 January 2024.
  7. ↑ 7,0 7,1 "News" . Texas Aging and Longevity Consortium. Retrieved 23 January 2024.
  8. ↑ 8,0 8,1 "Honor/Award" . Centers on the Demography & Economics of Aging and Alzheimer’s Disease and Alzheimer’s Related Dementias. Retrieved 12 January 2024.
  9. ↑ 9,0 9,1 "Press Releases". Gerontological Society of America. Retrieved 12 January 2024
  10. ↑ 10,0 10,1 „Margaret M. and Paul B. Baltes Award“. Gerontological Society of America. Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar.
  11. ↑ 11,0 11,1 „Karen Fingerman“. Population Research Center. Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 „Daily Experiences and Well-being in Late Life, Austin, Texas, 2016-2017“ (en). www.icpsr.umich.edu. Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar.
  13. ↑ 13,0 13,1 „Family Exchanges Study Series“. www.icpsr.umich.edu. Qaraldi: 2024-yil 23-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Karen_L.Fingerman&oldid=4113411" dan olindi