Kontent qismiga oʻtish

Karatay

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Karatay (qoz. Qoratay) — Oʻrta Juzdagi nayman qabilasining yirik qozoq urugʻi[1][2][3].

Nayman qabilasi urugʻlaridan birining ajdodi Qoratoy botir Ulatemiruli.

Nayman Belgibaydan, Belgibay Okireshdan, Okiresh Ergenektadan. Nasabnomaga koʻra, Sarijomart Soybolat botirning ukasi erta vafot etgan, uning uch farzandi koʻkjarli, qoratoy, bura akasi Sarijomartning bagʻrida voyaga yetgan.

Shejire Shakarim Kudaiberdieva. Sarjoʻmartning katta xotinidan Qoratoy, kichik xotinidan esa Bidala, Jansariy, Shaygʻoz, Barjaksi oʻgi`llari bor. Sarjomartning ukasidan Boʻra, Balta va Bagonali, Koʻkjarlidan asrab olingan oʻgʻillari ham bor edi.

1868-yildagi Sibir qirgʻizlari (qozoqlar) hududidagi qishki va yozgi migratsiya xaritasi, Qoratoy urugʻining qora erlarida belgilangan.

1824-yilda tashkil etilgan, 1868-yilda Qarqarali okrugiga aylantirilgan Qarqarali tashqi okrugida qoratoy-naymanlar yashagan. 1897-yilda Qarqarali okrugi aholisi 171655 kishi edi. 1926-yilda — 250 ming kishi. Aholi punkti: Qarqarali (koʻpchilik), Atbasar, Semipalatinsk, Pavlodar tumanlari. Hududi taxminan 300 ming km2.

Chuy choʻlida Qoratay — Daulet kenja naymanlari yashagan.

Klan birinchilardan boʻlib Chuy oʻlkasiga yoʻl ochgan odamlar orasida mashhur. Buning hikoyasi: 1860-yillarda, Shimoliy Qozogʻistonda katta jut bilan, koʻplab chorva mollari oʻlib va odamlar kasallik tufayli nobud boʻlgan. Daulet urugʻiga mansub Kebenek turkumining boshligʻi Chuy choʻlidagi boy choʻl yerlariga ega Ust-Kamenogorsk tumanidagi Koʻk-Terek hududidan, koʻplab xalqlarga „Ipak yoʻli“ nomi bilan maʼlum boʻlgan, juta kasalligi yoʻq va odamlar oʻlmaydigan, yaxshi bepul yaylovlar va erkin dashtlar bor joyga koʻchib oʻtishgan.

Semipalatinskning yuqori qismiga joylashib, Oktabr inqilobidan oldin qoratoylarning avlodlari Ust-Kamenogorsk viloyatidagi Janubiy Oltoy deltasida yashagan. Asosiy kasbi chorvachilik edi.

  1. Kurilev, V. P. Skot, zemlya, obщina u kochevix i polukochevix kazaxov: vtoraya polovina XIX-nachalo XX veka — S. 229.
  2. Муминов А. К.. Родословное древо Мухтара Ауэзова, 1000 экз, Алматы: Жибек жолы, 2011 — 223—226-bet. ISBN 978-601-294-070-1. 
  3. КНЭ, том III 2005.