Jumalak-tepe
Jumalak-tepe — qadimiy Chagʻaniya qalʻasi xarobalari. Oʻrta asr Termizidan 13 km shimolda joylashgan Balaliktepa bilan qoʻshni qalʼa[1].
Jumalak-tepa 52-54x26x10 sm oʻlchamdagi xom gʻishtdan qurilgan boʻlib, baʼzi devorlarining balandligi taxminan 1 m boʻlgan paxsa bloklaridan qurilgan, „G“ shaklidagi paxsaning gʻarbidagi yashirin kamera devorlari katta (43x43x4,5sm) pishgan gʻishtlar bilan qoplangan. Bu yirik (taxminan 30x30 m) binoning konturlari saqlanib qolmagan, u janubiy va gʻarbiy tomondan butunlay vayron boʻlgan, biroq uning umumiy kompozitsion va rejalashtirish tuzilishini ancha yaqqol koʻrish mumkin[1].
Tadqiqotchi bu yerda ikkita gumbazli xonalar uchun poydevor sifatida qurilgan va qalʻaning boshqa xonalaridan koʻtarilgan katta yuqori xonani nazarda tutadi. Buni kuluarning keng shimoliy shoxining janubi-gʻarbiy burchagida saqlanib qolgan zinapoyalar qoldiqlari tasdiqlaydi, — bu tonozli xonalarning balandligiga mos keladigan darajaga olib keldi va ularning yonida joylashgan[1].
Qisqa muddatli Balaliq-tepadan farqli oʻlaroq, Jumalak-tepada hatto XVI asrgacha aholi yashagan. Ming yillik hayoti davomida qadimiy qalʻa koʻp marta qayta qurilib, oʻzining taʼsirchan koʻrinishini va ichki meʼmorchilikning ajoyib qulayligini tobora yoʻqotdi, bu esa tadqiqotchilarning ishini osonlashtirmadi[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Хмельницкий 2000.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Xmelnitskiy S. G. Mejdu Kushanami i Arabami. Arxitektura Sredney Azii V—VIII vv. — Berlin—Riga : GAMAJUN, 2000. — 288 p.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
„Искусство Тохаристана в VI – начале VIII в.“. Tajik-gateway.org. Qaraldi: 2019-yil 30-avgust.