Jerzy Putrament
Jerzy Putrament — polshalik yozuvchi, shoir, muharrir, publitsist va siyosatchi (1910-yil 14-noyabr – 1986-yil 23-iyun).
Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
U Wilno shahridagi Stefan Batory universitetida tahsil olgan Ikkinchi Polsha Respublikasida dastlab oʻng qanot endecja fraksiyasiga moyil boʻlib, Buyuk Polsha lageriga aʼzo boʻldi[1], keyinchalik u Polsha Kommunistik partiyasini qoʻllab-quvvatladi, buning uchun hibsga olindi va sudga tortildi[2]. Sovet qoʻshinlari Polshaga bostirib kirganidan keyin u Sovet Ittifoqi tomonidan qoʻshib olingan hududlarda qoldi va Lvivda yashagan kommunistik funksioner sifatida ishladi. Ayni paytda onasi va singlisi Sibirga surgun qilingan. 1941-yilda Germaniya Sovet Ittifoqiga bostirib kirganidan keyin Moskvaga qochib, u Polsha vatanparvarlari ittifoqining asoschilaridan biri[2]va Polsha armiyasining Sharqdagi urush muxbiri va siyosiy komissari boʻldi. Oʻsha paytda u koʻp sovetlarga qarshi tashviqot yozgan[3].
Polsha Xalq Respublikasida u kommunizm gʻoyalarini qoʻllab-quvvatlovchi koʻplab asarlar nashr etgan yozuvchi va siyosatchi boʻldi. U ikkita adabiy jurnalning (1966-1971-yillarda Miesięcznik Literacki va 1955-1968-yillarda Literatura) muharriri boʻldi va shu sababli u Polsha madaniyat siyosatiga katta taʼsir koʻrsatdi[2]. U 1945—1947-yillarda Shveytsariyadagi elchi[2], 1947—1950-yillarda Fransiyadagi elchi[2], 1952—1961-yillarda Polsha parlamenti deputati[2]va oxir-oqibat Polsha birlashgan partiyasi Markaziy qoʻmitasi aʼzosi boʻlgan. 1964-yildan 1981-yilgacha ishchilar partiyasi[2].
U 1954—1957 va 1963—1973-yillarda Polsha shaxmat federatsiyasi prezidenti boʻlgan. 1986-yilda Varshavada vafot etdi.
Ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hammasi boʻlib Putrament 50 ga yaqin badiiy asar yozgan[2].
U oʻzining birinchi asarlarini (sheʼrlarini) urushdan oldin nashr etgan; uning „Wczoraj powrót“ („Kecha qaytish“, 1935-yil) va „Droga leśna“ („Oʻrmon yoʻli“, 1938-yil) sheʼriy antologiyalari yaxshi qabul qilindi[2]. Ularning asosiy mavzulari inqilobiy siyosat va qishloqning goʻzalligi edi[2].
Uning birinchi romani Rzeczywistość (1947-yil „Haqiqat“) boʻlib, u urushdan oldin Polshada kommunistik faollik uchun sud jarayonidagi tajribasiga asoslanadi[2]. Uning eng mashhur asarlari qatoriga „Rozstaje“ (1954-yil, „Chorrahada“) va „Malovierni“ (1967-yil, „Kichik imonlilar“) siyosiy romanlari va urush davridagi „Bołdin“ (1969-yil) romanlari kiradi[2]. Bołdyń 1982-yilda Cheslav va Eva Petelska tomonidan suratga olingan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ (polyakcha) Obecność chrześcijaństwa: Z Czesławem MIŁOSZEM rozmawia ks. Józef SADZIK (Wayback Machine saytida 2008-11-20 sanasida arxivlangan), „Recogito“ 2004 wrzesień-październik
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 "Jerzy Putrament." Encyclopædia Britannica. 2009. Encyclopædia Britannica Online. 01 Jan. 2009.
- ↑ Wrobel. „The Devil's Playground: Poland in World War II, part I & II“. Project InPosterum. Price-Patterson. Qaraldi: 2008-yil 25-yanvar.