Janubiy Osiyodagi ommaviy axborot vositalarining tarafkashligi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Janubiy Osiyodagi ommaviy axborot vositalarining tarafkashligi haqidagi daʼvolar doimiy ravishda eʼtiborni tortib kelgan. Janubiy Osiyo ommaviy axborot vositalarida tarafkashlik masalasi Janubiy Osiyodan tashqarida yashovchi odamlarda ham katta qiziqish uygʻotmoqda. Ommaviy axborot vositalarining tarafkashlikda ayblovlari baʼzilari esa siyosiy sabablarga koʻra haqiqatga boʻlgan begʻaraz intilishdan kelib chiqadi. Televizion, gazetalar, maktab kitoblari va boshqa ommaviy axborot vositalarida ommaviy axborot vositalarining tarafkashligi paydo boʻladi.

Hindiston[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mustaqillikdan oldin

Britaniya Hindistonida 1943-yildagi Bengal ocharchiligini ommaviy axborot vositalarida yoritilishida tarixchilar tomonidan noxolislik qayd etilib kelingan. Kalkuttaning ikkita yetakchi ingliz tilidagi gazetalari The Statesman (oʻsha paytda Britaniyaga tegishli gazeta boʻlgan)[1]va Amrita Bazar Patrikalari ingliz tilidagi yetachi gazetalar edi. Ochlikning dastlabki oylarida hukumat „oziq -ovqat taʼminoti haqidagi jamoatchilik qoʻrquvini tinchlantirish“[2]va guruch taqchilligi yoʻqligi haqidagi rasmiy pozitsiyaga amal qilish uchun gazetalarga ham bosim oʻtkazadi. Bu harakat bir oz muvaffaqiyatga erishdi; "Statemen" gazetasi tahririyat maqolalarida ocharchilik faqat chayqovchilik va toʻp-toʻpchilik tufayli sodir boʻlganini taʼkidlab, „mahalliy savdogarlar va ishlab chiqaruvchilarni haqoratlagan va vazirlarning saʼy-harakatlarini maqtagan“[2]. Ochlik haqidagi xabarlar ham urush davridagi qattiq senzuraga duchor boʻlgan — hatto oʻsha paytda „ocharchilik“ so‘zini ishlatish ham taqiqlangan edi[3]. Keyinchalik The Statesman gazetasining taʼkidlashicha, Buyuk Britaniya hukumati „Britaniya jamoatchiligidan Bengaliyada umuman ocharchilik boʻlganligi haqidagi maʼlumotni deyarli yashirganga oʻxshaydi“ deya aytgan edi[2].

Ommaviy axborot vositalarining oʻchirilishi

„Chegara bilmas muxbirlar“ tashkiloti Hindiston boshqaruvidagi Kashmirda tartibsizliklar davrida ommaviy axborot vositalarining o‘chirilishini qoraladi, shuningdek, hisobotda jurnalistlar mahalliy hokimiyat tomonidan taʼqib qilinayotgani ham qayd etilgan edi. Bundan tashqari, tashkilot Hindiston hukumatini ommaviy axborot vositalarining yopilishiga bahona sifatida xavfsizlik va qonun va tartibdan foydalanishni bas qilishga chaqirdi[4].

Radia lentalari boʻyicha bahs -munozaralar paytida koʻplab taniqli hind telekanallari va gazetalari tomonidan uyushtirilgan oʻchirishga urinish boʻldi. Biroq, bu yangilik Twitter[5][6] va Facebook[7][8][9][10] ijtimoiy tarmoqlaridagi doimiy bosimdan soʻng mashhur boʻlib ketadi, The Washington Post nomli gazetasiga koʻra, „Twitterni ishga tushirishda muhim rol oʻynadi. Hindiston diasporasi bu masala boʻyicha xalqaro suhbatga aylandi[11]“. Dastlab, Hindistondagi The Deccan Herald[12], Indian Express kabi bir nechta asosiy gazetalar lentalar haqida ochiq yozgan edi. HT Media, Mint (bu biznes gazetasi ham HT mediaga tegishli)[13] va NDTV kabi baʼzi gazetalar „bu transkriptlarning haqiqiyligini aniqlash mumkin emas“ deb aytishadi[10][14]. CNN-IBN ning Sagarika Ghose ekspertlar guruhi bilan, agar korporativ lobbichilik demokratiyaga putur yetkazayotgan boʻlsa, kanaldagi „Face the Nation“ dasturida bu masalani muhokama qildi[15]. „Radia“ lentalari mamlakatdagi ommaviy axborot vositalarining obroʻsiga putur yetkazdi[8][9][16][17][18][19]. „Nira Radia lentalarining butun radioeshittirish vositalari va koʻpgina yirik ingliz gazetalari tomonidan toʻliq oʻchirilishi mamlakatdagi korrupsiyaning haqiqiy rasmini chizadi“, deb yozadi Daily News and Analysis (DNA) gazetasi muharriri oʻrinbosari G Sampath[8][20]. Deccan Chronicle esa, „Radia lentalari“ axborotga chanqoq jurnalistlar, lobbichilar va sanoatchilar oʻrtasidagi bogʻliqlik pardasini yirtib tashlagan va uzoq vaqtdan beri gumon qilinayotgan narsalar kichik, ammo kuchli guruhning oʻz aloqalaridan siyosatga taʼsir qilish uchun foydalanish qobiliyati hammaning koʻzini ochgan boʻlishi mumkin[21]" deya sharhlagan. Hindiston va dunyodagi eng yirik ingliz gazetasi The Times of India nihoyat 2010-yil 25-noyabrda ochilib, "Xalq xoʻjayin kimligini koʻrsatmoqda. Ularning qoʻlidagi qurol — bu internet, korporativ guruhlar va yuqori hukumat siyosatchilari bilan til biriktirgan jurnalistlarning „hokimiyat vositachiligiga“ qarshi shiddatli faolligini koʻrdi" deya oʻz fikrini bilditgan[22]. OPEN va Outlook xabar berishicha, jurnalistlar Barkha Dutt (NDTV muharriri) va Vir Sanghvi (Hindustan Times muharriri) korporativ lobbichi Nira Radia Rajaning telekommunikatsiya vaziri etib tayinlanishiga taʼsir qilganini bilishgan[23]. Radianing Dutt va Sanghvi bilan telefon suhbatlarini eʼlon qilgan[24][24][25]. Tanqidchilarga koʻra, Dutt va Sanghvi hukumat va media sanoati oʻrtasidagi bogʻliqlik haqida bilishgan, ammo korrupsiya haqida xabar berishni kechiktirgan[23].

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • OAV tarafkashligi;
  • Janubiy Osiyoda tsenzura;
  • Hindistonda pullik yangiliklar;
  • Hindiston jurnalistlari;
  • Tolibon tashviqoti.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ A. Sen 1977; Ó Gráda 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Ó Gráda 2015.
  3. ↑ J. Mukherjee 2015.
  4. ↑ „RSF condemns Kashmir media blackout by Indian authorities | Reporters without borders“ (2016-yil 21-iyul).
  5. ↑ „#barkhagate: Protests in 140 characters leave no space for gray areas“. DNA (2010-yil 24-noyabr).
  6. ↑ „Twitter world abuzz over Radia-Barkha tapes“. rediff.com. Mynews.in. 2010-yil 21-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  7. ↑ „Barkhagate“. Facebook. Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 G Sampath. „When Radia killed the media star“. Daily News and Analysis (2010-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  9. ↑ 9,0 9,1 „Those living in glass houses...“. The Hindu Business Line. Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  10. ↑ 10,0 10,1 „2G scam: Netizens bark at Barkha, Vir Sanghvi“. CIOL (2010-yil 22-noyabr). 2010-yil 22-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  11. ↑ Emily Wax. „Indian journalists accused of secretly helping politicians, businesses“. The Washington Post (2010-yil 22-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  12. ↑ „Anchored in mire : Journalists are only expected to be witnesses.“. The Deccan Herald (2010-yil 23-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  13. ↑ Sukumar Ranganathan. „Editor's note: Why we are quiet on the Open magazine story“. Mint (2010-yil 19-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  14. ↑ „NDTV on defamatory remarks against Barkha Dutt“. NDTV (2010-yil 18-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  15. ↑ „FTN: Is corporate lobbying undermining democracy?“. CNN-IBN (2010-yil 22-noyabr). 2010-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  16. ↑ „Outrage as Nira Radia tapes dent image of 4th Estate“. India Today (2010-yil 20-noyabr).
  17. ↑ Lahiri, Tripti. „Q&A: The State of Indian Journalism“. The Wall Street Journal (2010-yil 23-noyabr).
  18. ↑ „Oh what a lovely blackout“. The Hoot. 2010-yil 26-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-noyabr.
  19. ↑ „Companies love to pamper senior journalists“. Mail Today. India Today.
  20. ↑ Betwa Sharma. „Indian Media Where Art Thou on Media Scandal“. The Huffington Post (2010-yil 20-noyabr). Qaraldi: 2010-yil 23-noyabr.
  21. ↑ Neena Gopal. „Billions for a few, few for the billions“. The Deccan Chronicle (2010-yil 21-noyabr). 2010-yil 23-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 18-sentyabr.
  22. ↑ „2G scam sideshow: Netizens lambast high-profile journalists“. The Times of India (2010-yil 25-noyabr). 2013-yil 29-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
  23. ↑ 23,0 23,1 Sharma, Amol. „Wait a Minute, What Exactly Is Barkha Dutt Accused of?“. IndiaRealTime. The Wall Street Journal (2010-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2010-yil 4-dekabr.
  24. ↑ 24,0 24,1 „Barkha Dutt : 'What Do You Want Me To Tell Them (The Congress)? Tell Me. I'll talk To Them.'“. Outlook.
  25. ↑ „Vir Singhvi : 'Who Do You Want Congress To Talk To? Karunanidhi? I'll Speak To Ahmed Patel.'“. Outlook.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Janubiy_Osiyodagi_ommaviy_axborot_vositalarining_tarafkashligi&oldid=4208732" dan olindi