Izotropiya

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Izotropiya, izotroplik (izo… va yun. tropos – burilish, yoʻnalish) – muhit (jism) fizik xossalarining turli yoʻnalishlarda bir xil boʻlishi. Xossalari barcha yoʻnalishlarda bir xil miqdor (skalyar) bilan ifodalanadigan jism izotrop jism deyiladi. Odatdagi sharoitda barcha gaz, suyukliklar, amorf (smola va shisha) jismlar izotropdir.

Bir jismning oʻzi muayyan (optik) xossalari boʻyicha izotrop, boshqa (mexanik) xossalari jihatdan esa ani-zotrop (noizotrop) boʻlishi mumkin (qarang Anizotrop materialyaar). Mas, kubik sistemadagi kristall optik, is-siqlik va elektr xossalari boʻyicha izotrop, chunki bunday kristallda yorugʻlikni sindirish, issiqlikdan kengayish koeffitsiyentlari va elektr oʻtkazuvchanligi barcha yoʻnalishlarda bir xil, birok, elastiklik moduli, uzilish mustaxkamligi turli yoʻnalishlarda har xil (elastiklik moduli deformatsiyalovchi kuchning yoʻnalishiga bogʻliq) boʻladi, yaʼni shu kristall bu jixatdan anizotropdir.[1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil