Isroildagi ruslar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Jami
1.300.000 rus tilida soʻzlashuvchilar[1]
Aholisi katta boʻlgan hududlar
Quddus, Tel-Aviv, Hayfa, Ashkelon, Ashdod, Bat Yam va boshqa koʻplab joylar
Tillari
Rus, ibroniy
Dini
Yahudiylik, shuningdek, rus pravoslav cherkovi, diniy boʻlmagan, dunyoviy iudaizm

Isroildagi ruslar yoki Rossiya isroilliklari Isroilga koʻchib kelgan postsovet Rossiya fuqarolari va ularning avlodlari. 2022-yil holatiga koʻra, rus tilida soʻzlashuvchilar taxminan 1,300,000 kishini yoki Isroil aholisining 15 foizini tashkil qiladi.[2][3] Biroq, bu raqam Sovet Ittifoqidan va Rossiyadan tashqari postsovet davlatlaridan kelgan muhojirlarni ham oʻz ichiga oladi.[1][4]

Halachaga koʻra, baʼzi muhojirlar yahudiy hisoblanmaydi, yaʼni yahudiy onasi yoki rasman yahudiylikni qabul qilgan kishidir. Qaytish qonuniga koʻra, kamida bitta yahudiy bobosi boʻlgan har bir kishi Isroil fuqarosi boʻlish huquqiga ega. Sovet Ittifoqining davlat ateizm siyosati va Rossiyada tarixan koʻp yahudiy aholisi boʻlganligi sababli, kommunistik davrda rus yahudiylari va etnik ruslar oʻrtasida aralash nikohlar mavjud edi. Baʼzi rossiyalik isroilliklar faqat nikoh orqali yahudiydir, chunki Qaytish toʻgʻrisidagi qonun yahudiylarning yahudiy boʻlmagan turmush oʻrtoqlariga ham Isroil fuqaroligini olish huquqini beradi. Bir necha rossiyalik isroilliklar oʻrniga oʻtgan asrda Isroilga koʻchib kelgan rus subbotnik oilalaridan kelib chiqqan.

Isroildagi aksariyat ruslar Isroil fuqaroligiga ega. Isroillik ruslar mamlakat iqtisodiyotiga barcha darajalarda jalb qilingan.

Jamoalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Subbotniklar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rus Subbotnik oilalari Rossiya imperiyasidagi zulmdan qutulish uchun 1880-yillarda Birinchi Aliyaning bir qismi sifatida Usmonli Suriyaga joylashdilar va keyinchalik asosan mahalliy yahudiylar bilan turmush qurishdi. Ularning avlodlari orasida Aleksandr Zaid, Rafael Eytan, Ariel Sharon va general-mayor Alik Ron kabi isroillik yahudiylar bor edi.[5][6]

2004-yilda Isroilning Sefardiya bosh ravvinlari Shlomo Amar subbotniklar yahudiylar emas, balki pravoslav dinini qabul qilishlari kerak, deb qaror qildi. Ichki ishlar vazirligi Subbotniklarni nasroniy sektasi deb tasnifladi va Isroil uchun aliyaga loyiq emas, chunki ularning ota-bobolari rasman yahudiylikni qabul qilgan yoki yoʻqligini hech kim bilmas edi (va ular buni qabul qilmaganligi haqida koʻplab tarixiy dalillar mavjud).[7] Biroq, bu hukm 2014-yilda bekor qilindi, Subbotniklarga Isroildagi yahudiy maqomini saqlab qolishga ruxsat berildi, Ichki ishlar vazirligi tomonidan qolgan Subbotnik oilalariga Isroilga koʻchib oʻtishga ruxsat berishga urinish.[8]

Jamiyat[tahrir | manbasini tahrirlash]

General Jozef F. Dunford va Isroil Bosh vaziri Benyamin Netanyaxu bilan Quddusda Isroil-Rossiya Qizil Armiyasi faxriylari bilan uchrashdi.

Isroildagi rus xalqi fuqarolik maqomiga ega va mamlakat iqtisodiyoti va jamiyatining barcha darajalarida ishtirok etadi. Jamiyatning taniqli aʼzolari orasida ijtimoiy media yulduzi Anna Zak, aktrisa va sobiq MK Anastasiya Michaeli, 2004-yilda fuqarolikka qabul qilingan futbolchi Aleksandr Uvarov, aktyor Kirill Safonov; shoir va bastakor Yuliy Kim va boshqalar.

Din[tahrir | manbasini tahrirlash]

Rossiyalik isroilliklarning aksariyati ateistlar yoki boshqa dinga eʼtiqod qilmaydilar, garchi yaqinda oʻtkazilgan aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra, taxminan 40 000 kishi Rus pravoslav cherkoviga yana 10 000 kishi Masihiy yahudiylikning amaliyotchilaridir, bu boʻsh atama nasroniylik elementlarini yahudiylik elementlari va yahudiy anʼanalari bilan birlashtirganlarga ishora qiladi.[9] Rossiyalik isroilliklarning katta qismi ham pravoslav yahudiylikni qabul qilgan. 

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 „Monthly Bulletin of Statistics“. Cbs.gov.il. Retrieved 2011-03-22.
  2. Amanda Borschel-Dan. „25 years later, Russian speakers still the ‘other’ in Israel, says MK“ (en-US). www.timesofisrael.com. Qaraldi: 2022-yil 25-fevral.
  3. „Russian-Speaking Israelis Go to the Polls | Wilson Center“ (en). www.wilsoncenter.org. Qaraldi: 2022-yil 25-fevral.
  4. Russian-Israelis vote for next Kremlin leader by Polina Perlman, Published: 03.04.12, ynetnews
  5. Dr. Ruchama Weiss Rabbi Levi Brackman, „Russiaʼs Subbotnik Jews get rabbi“, Ynet, 9 December 2010, accessed 22 August 2015
  6. Itamar Eichner. „Subbotnik Jews to resume aliyah“. Israel Jewish Scene (2014-yil 11-mart). 2014-yil 9-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2014-yil 9-aprel.
  7. Ari Ben Goldberg"'Abandoned' in the Jordan Valley", The Jerusalem Report, 19 November 2001, reprinted at Molokane website
  8. [1] Itamar Eichner Published: 03.11.14
  9. „Monthly Bulletin of Statistics“. Cbs.gov.il. 2007-yil 21-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 22-mart.