I. F. Kruzenshtern haykali
I.F.Kruzenshtern haykali — rus navigatori, admiral I.F.Kruzenshtern haykaltaroshlik yodgorligi, Sankt-Peterburgda leytenant Shmidt qirgʻogʻida dengiz piyodalari korpusi binosi qarshisida joylashgan. 1873-yilda haykaltarosh I loyihasi boʻyicha qilingan. N. Shreder va meʼmor I. A. Monigetti. Yodgorlik federal ahamiyatga ega boʻlgan madaniy meros ob’ekti hisoblanadi[1].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlikni oʻrnatish uchun mablagʻ yigʻish 1869-yilda admiral I. F. Kruzenshtern (1770-1846) tavalludining yuz yilligi munosabati bilan boshlangan. Obuna boʻyicha 7 ming rubl yigʻildi, yana 3140 rubl dengiz vazirligi tomonidan ajratildi[2]. Yodgorlikni oʻrnatish uchun joy Neva qirgʻogʻida dengiz kadet korpusi qarshisida tanlangan, u yerda Kruzenshtern oʻqigan va keyinchalik uning direktori boʻlgan[3].
1970-yillarda yodgorlikdan bronza xanjar oʻgʻirlangan, keyinchalik u choʻyan nusxasi bilan almashtirilgan. 1999- yilda asl xanjar topildi va yodgorlikka qaytarildi[2].
1870-yil 8-noyabrda I.F.Kruzenshtern tavalludining 100 yilligi munosabati bilan yodgorlik qoʻyilishi boʻlib oʻtdi. 1871-yilda Nikolay va Ivan Barinovlar ustaxonasida granit poydevori yasalgan. 1872-yil oxirida A. Moran bronza quyish zavodida haykal quyildi. 1873-yil 6-noyabr I. F. Kruzenshtern haykali tantanali ravishda ochildi[2].
Tavsifi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Granit poydevorida boshi oʻychan egilgan bronza Krusenshtern turibdi. Egnida admiral kiyimi, yon tomonida xanjar bor. Krusenshternning qoʻllari koʻkragiga bogʻlangan, chap qoʻlida buklangan xarita. Poydevorda negr va malaylik tasvirlangan kichik barelyef va quyidagi yozuv bor: " Dunyodagi birinchi rus dengizchisi, admiral Ivan Fedorovich Kruzenshternga "[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Постановление Правительства РФ № 527 от 10.07.2001“. 2020-yil 9-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-noyabr.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 „Энциклопедия Санкт-Петербурга. Крузенштерну И. Ф., памятник“. 2019-yil 28-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 5-noyabr.
- ↑ 3,0 3,1 Lisaevich I. I., Bexter-Ostrenko I. Yu. Pamyatniki deyatelyam nauki i kulturi, vipolnennie v konse XIX nachale XX veka // Skulptura Leningrada — Leningrad: Iskusstvo, 1963.