He Syu

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
He Syu
Tavalludi 129[1][2]
Vafoti 182[1][2]

He Syu (xitoycha 何休, pinyin He Xiu; 129-yil, Tsuyfu — 182-yil) — Sharqiy Xan davrining qadimgi xitoy faylasufi va filologi, “zamonaviy belgilardagi qonunlar maktabi” vakili. U imperatorning bosh maslahatchisi lavozimiga ko'tarildi. Matn, tasvirlar va lug'at arxitektonikasini dekodlashga asoslangan qadimgi kanonni o'rganish metodologiyasini yaratuvchisi - germenevtika. Asosiy asari: “Xou Xan shu”ga kiritilgan “Gunyan talqinida bahor va kuz xronikasiga sharhlar” (春秋公羊解詁). Uning ko'pgina asarlari yo'qolgan va faqat parchalarda saqlanib qolgan.

Tarjimai hol[tahrir | manbasini tahrirlash]

Dong Chjungshu ta'sirini boshdan kechirgan (miloddan avvalgi 179 - 104 yillar). U tarixiy jarayonning bosqichlarini belgilab beruvchi “Uch asr”ning batafsil tarixshunoslik sxemasini yaratdi. Uning fazo va vaqtdagi oqimi Konfutsiyga tegishli "Bahor va kuzlar" xronikasi misolida keltirilgan. U, shuningdek, uzoq o'tmishda Xitoyda mavjud bo'lgan ideal jamiyatning batafsil tavsifini berdi. Qadimgi Xitoy davlati go'yo "quduq maydonlari" tizimiga asoslangan (Mensius tomonidan tasvirlangan) va jamoa ichida tashkil etilgan jamoaviy mehnat bilan ajralib turardi. Jamiyat tarkibiga kirgan oilalar umumiy mulkka ega edilar (oqsoqollar ikki barobar yer olish huquqiga ega edi). Aytilishicha, rivojlangan davlat ijtimoiy qo'llab-quvvatlash tizimi, shuningdek, davlat lavozimlariga eng iqtidorlilarni tanlash bilan ko'p bosqichli ta'lim tizimi mavjud edi. Jamiyat a’zolari mehnatining miqdori va sifati ustidan ham qattiq nazorat o‘rnatildi. Bu g'oyalar Kan Yuveyning utopik nazariyasi shakllanishiga hal qiluvchi ta'sir ko'rsatdi.

U Chuntsyu va G'arbiy Xan konfutsiychiligini talqin qilish uchun yagona ko'prik bo'lgan Lyu Fenglu chínjuy He Syu germenevtikasining qizg'in himoyachisi edi. 1802-yilda Lyu He Syuning "Munozaralar va hukmlar" haqidagi sharhlarini qayta tiklashga urinishini nashr etdi, unda u Konfutsiy ishining bashoratli tabiatini tasdiqlashga harakat qildi.

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Xitoy falsafasi. Ensiklopedik lug'at. Moskva, 1994-yil. 398-399-bet.
  • Martynov A.S. Antik davrda va o'rta asrlarda Konfutsiy utopiyasi // Xitoy ijtimoiy utopiyalari. Moskva, 1987 yil.
  • Bauer W. China und die Hoffnung auf Glück; Paradiese, Utopien, Idealvorstellungen. — München: C. Hanser, 1971.
  • Zhongguo datong sixiang ziliao 中國大同思想資料. Beijing: Zhonghua shuju. Zhongguo renmin daxue zhexuexi zhexueshi jiaoyanshi bian 中國人民大學哲學係哲學史, 1959.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 „Xiu He // Faceted Application of Subject Terminology“ (inglizcha). worldcat. Qaraldi: 13-dekabr 2022-yil.
  2. 2,0 2,1 „Xiu He // Trove“ (inglizcha). Trove (2009). Qaraldi: 13-dekabr 2022-yil.