Havo-yer radiotelefon xizmati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Havo-yer radiotelefon xizmati - bu samolyotdan sun'iy yo'ldosh yoki quruqlikdagi tarmoqqa ovozli qo'ng'iroqlar va boshqa aloqa xizmatlarini amalga oshirish imkonini beruvchi tizim. Xizmat belgilangan chastotalarda samolyotga o'rnatilgan transerver orqali ishlaydi. AQShda bu chastotalar Federal aloqa komissiyasi tomonidan ajratilgan. Ushbu aloqa vositalari imkoniyatlari insoniyatning koinot tomongan qadamlaridan biri bo`lgan.

Tizim tijorat va umumiy aviatsiya xizmatlarida qo'llaniladi. Litsenziya egalari havo kemalarida yo'lovchilar va boshqalarga keng ko'lamli telekommunikatsiya xizmatlarini taklif qilishlari mumkin bundan tashqari bu tizim harbiy maqsadlarda keng ko`lamda foydalaniladi[1].

Tashqi va ichki ko`rinishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

AQSH havo-yerdagi radiotelefon 849 dan 851 megaherts diapazonida radio signal uzatadi; bu signal ma'lum tizimning tashqi ko`rinishi e`tibor qaratib qabul qiluvchi yerosti stantsiyasiga yoki aloqa sun'iy yo'ldoshiga yuboriladi. "Tijorat aviatsiya havo-yeri radiotelefon xizmati litsenziyalari 800 MGts diapazonida ishlaydi va barcha aviatsiya bozorlariga, shu jumladan tijorat, davlat va xususiy samolyotlarga aloqa xizmatlarini taqdim etishi mumkin[1]." Agar bu tijorat aviakompaniyasi yo'lovchi radiotelefonidan qo'ng'iroq bo'lsa, qo'ng'iroq kredit karta yoki qo'ng'iroq kartasi ma'lumotlarini qayta ishlash uchun tekshirish markaziga yo'naltiriladi.Afsuski bu tizimda ham ba`zi kamchliklar bor va ular tekshiriladi. Keyin tekshirish markazi qo'ng'iroqni umumiy kommutatsiyalangan telefon tarmog'iga yo'naltiradi va bu qo'ng'iroqni yakunlaydi. Qaytish signali uchun yerosti stansiyalari va sun'iy yo'ldoshlar 894 dan 896 megahertzgacha bo'lgan radio signalidan foydalanadilar.

Chastotalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

FCC tomonidan havo-yer telefon xizmati uchun ikkita alohida chastota diapazoni ajratilgan. Ulardan biri 454/459 MGts, dastlab "umumiy" aviatsiyada foydalanish uchun (samolyotlar bo'lmagan) va 800 uchun ajratilgan. MGts diapazoni, birinchi navbatda, yo'lovchilar tomonidan cheklangan qabul qilingan avialayner telefon xizmati uchun ishlatiladi. Keyinchalik ushbu qurilma boshqa maqsadlarda ham foydalanila boshladi. AT&T korporatsiyasi 800 dan voz kechdi. 2005-yilda MGts havo-yer taklifi va Verizon AIRFONE (sobiq GTE Airfone) 2008-yilning oxirida foydalanishdan chiqarilishi rejalashtirilgan, garchi FCC Verizon spektrini qayta auktsionga qo'ygan bo'lsa ham (pastga qarang). Skytel, (hozir tugatilgan) mamlakat bo'ylab uchinchi 800 ga ega edi. MGts litsenziyasi, uni qurish uchun emas, balki 450 da ishlashni davom ettirdi; MHz AGRAS tizimi. Uning AGRAS litsenziyasi va operatsion tarmog'i 2007-yilning aprel oyida Bell Industries kompaniyasiga sotilgan.

450 MGts General Aviation tarmog'i Nebraska shtatining Bler shahrida joylashgan Mid-America Computer Corporation tomonidan boshqarilib kelinadi, bu xizmat AGRAS deb nomlanadi va Terra va Chelton Aviation / Wulfsberg Electronics tomonidan ishlab chiqarilgan hisoblanadi va Flitephone VI Series sifatida sotiladigan asboblardan foydalanishni qattiyan talab qiladi. Ushbu tarmoqning foydali jihatlari anchagina."Umumiy aviatsiya yer va havo radiotelefon xizmati litsenziyalari 450 MGts diapazonida ishlaydi va kichik bir dvigatelli samolyotlar va korporativ samolyotlar kabi xususiy samolyotlarga turli telekommunikatsiya xizmatlarini taqdim etishi mumkin[1]."

800-yilda MGts diapazonida FCC 10 ta blokli pastga/yuqoriga ulanish tor polosali diapazonlarini (6kHz) va oltita nazorat diapazonini (2,3) aniqladi. Oltita tashuvchi samolyotda telefon aloqasini taklif qilish uchun litsenziyaga ega bo'lib, ularning har biriga 10 ta blokdan va boshqaruv blokidan eksklyuziv foydalanish huquqi berildi. Oltitadan faqat uchtasi o'z faoliyatini boshlagan va faqat bittasi 1990-yillarda davom etgan, hozirda Verizon Airfone deb nomlanadi.

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

1923-yilda Fransiyaning Frankazal va Montaudran aeroportlarida Tuluza havo ko'rgazmasida havodan yerga radiotelefon texnologiyasi namoyishi bo'lib o'tdi[2].

Rejalashtirilgan parvozda birinchi havodan yerga radiotelefon xizmati 1937-yilda Northwest Airlines tomonidan Chikago-Sietl yo'nalishida qayd etilgan[3].

AirFone o'z xizmatlarini 1980-yillarning boshida eksperimental litsenziyalar ostida birinchi toifadan boshlagan; FCCning rasmiy ajratilishi 1990-yilda bo'lgan. Shundan keyin AirFone telefonlari asta-sekin kengaytirilib, har bir o'rindiq qatoriga bittadan birlik qo'shildi. Xizmat har doim juda yuqori narxga ega edi. 2006-yilda har bir qo'ng'iroq uchun $3,99 va daqiqasiga $4,99 va uyali telefonlarning tayyor mavjudligi oshgani sayin kamroq va kamroq foydalanishni ko'rsatdi. 2005-yilda FCC arizasida agentlik 4500 ta samolyot AirFone xizmatiga ega ekanligini ta'kidladi va Verizon AirFone prezidentining The New York Times gazetasida chop etilgan maqolasida har bir reysda atigi ikki-uch kishi qo'ng'iroq qilishini ta'kidladi.

Verizon birja tickerlarini va cheklangan ma'lumot xizmatlarini qo'shdi va bu muammolarga yechim deb hisoblandi ammo ulardan unchalik foydalanmadi. 2003-yilda Verizon Tenzing Communications bilan hamkorlikda bortdagi proksi-serverdan foydalangan holda juda past tezlikdagi elektron pochta xabarlarini va United Airlines va boshqa ikkita tashuvchida 64 dan 128 kbit/s tezlikda cheklangan jonli xabar almashishni taklif qildi. Ushbu xizmat taxminan bir yil davom etdi. (Tenzing Airbus va SITA, aviakompaniyaga tegishli tizim integratori investitsiyalari bilan OnAir nomli yangi tashkilotga birlashtirildi. OnAir 2006-yilda sun'iy yo'ldoshga asoslangan keng polosali ulanish xizmatini ishga tushiradi.)

2006-yilning 10-mayda FCC 65 auktsionni boshladi, unda bor yug`i 4 dona sotilgan. Radiotelefon qo'ng'iroqlari amalga oshirilgan MGts spektri va AirFone 2006-yilning 2-iyundagi auktsion yakunlanganidan keyin ikki yil ichida uskunasini qayta ko'rib chiqishni talab qildi. Har bir qo'ng'iroq uchun maxsus yuqoriga va pastga ulanishga ega tor tarmoqli yondashuv o'rniga, Verizon o'z operatsiyalarini 1 ga ko'chirishi kerak.Bu albatta anchagina vaqt talab etardi. MGts bo'lagi, bu qo'ng'iroq hajmi va sifatini sezilarli darajada oshirishi kutilmoqda.

AirFone uni boshqalar bilan birga baham ko`rish uchun yangilanmaydigan litsenziya oldi. 2010-yilgacha MGts auktsionda D Litsenziyasi g'olibi bilan vertikal polarizatsiyadan foydalangan holda, auktsion oxirida o'z rejalarini e'lon qilmagan JetBlue aviakompaniyasining LiveTV bo'limi 65 raqamli edi. Keng polosali tarmoqqa yo'naltirilgan 3MGts litsenziyasi (C Litsenziyasi) Aircellning qardosh kompaniyasi bo'lgan AC BidCo, LLC tomonidan qo'lga kiritildi. Aircell ushbu litsenziyadan foydalanib, parvozda keng polosali ulanishni o'rnatadi. (C litsenziyasiga 849.0-850.5 kiradi MGts va 894,0-895,5 MGts; D litsenziyasi 850.5-851.0 ni o'z ichiga oladi va MGts va 895,5-896,0 MGts.)

Aircell tomonidan vaqtinchalik yondashuv yuqori yo'nalishli antennalar bilan mavjud yerga asoslangan uyali tarmoqdan foydalanish edi. Ko`pchilikning fikrlicha bu muvaffaqyat olib kelmaydigandek ko`rindi.Dastlab muvaffaqiyatli bo'lishiga qaramay, tashuvchilar tomonidan GSM va tarqalish spektriga keng miqyosda konvertatsiya qilinishi (barcha tashuvchilar ishtirok etmagan) birinchi avlod Aircell asboblarini eskirgan. Ba'zi birliklar sun'iy yo'ldoshga asoslangan Iridium uskunasiga almashtirildi, ammo Aircell yaqinda sotib olish 3.800 MGts FCC auktsionida MGts spektri, shubhasiz, mahsulotlarning yangi avlodiga olib keladi. Lekin bu kutilgan natija emas edi.

Faqat 450 MGts AGRAS tizimi haqiqiy konfiguratsiyasida ishlashda davom etmoqda.

Shuningdek qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Samolyotning favqulodda chastotasi

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 „FCC: Wireless Services: Air-Ground Radiotelephone Service: Services“. wireless.fcc.gov (2016-yil 13-aprel). 2016-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 15-dekabr.
  2. ↑ „La Dépêche : journal quotidien“ (FR). Gallica (1923-yil 21-mart). 2021-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 19-sentyabr.
  3. ↑ „Sky-to-Air Phone Service Offered on Air Liner“. Popular Mechanics. September 1937. 383-bet. Qaraldi: 28 November 2021.

Kerakli havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Havo-yer_radiotelefon_xizmati&oldid=3909357" dan olindi