Halti

Halti
	; Halti fjelt ning cho'qqisi
Joylashuvi	Norvegiya; 69°19′22″N 21°16′44″E / 69.32278°N 21.27889°E G OKoordinatalari: 69°19′22″N 21°16′44″E / 69.32278°N 21.27889°E G O{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page
	Halti joylashuvi

Boshqa nomi	fin tilida: Halti; shimoliy Sami tilida Háldičohkka, ; shved tilida: Haldefjäll
Joylashuvi	Norvegiya
Koordinatalar	69°19′22″N 21°16′44″E / 69.32278°N 21.27889°E G OKoordinatalari: 69°19′22″N 21°16′44″E / 69.32278°N 21.27889°E G O
Eng qulay yoʻl	Finlyandiyadagi Kilpisjärvi shahridan 50 km (30 mi) atrofida piyoda yoki Norvegiyada Kåfjorddalendan 5 km (3 mi) piyoda boriladi.

Halti (fin: Halti, ayrim holatlarda Haltiatunturi, shimoliy Sami tilida Háldičohkka, shvedcha: Haldefjäll) Norvegiya va Finlyandiya chegarasidagi felllardan biri hisoblanadi. Eng baland choʻqqisi (balandligi 1,365 m (4,478 ft)) Ráisduattarháldi deb nomlangan boʻlib, Norvegiyaning Nordreysa va Gaivuotna-Kåfjord munitsipalitetlari oʻrtasidagi chegarada, Finlyandiya bilan chegaradan taxminan bir kilometr (⁵⁄₈ milya) shimolda joylashgan^[2]. Finlyandiya tomonidagi fellning eng baland nuqtasi dengiz sathidan 1,324 m (4,344 ft) balandlikda qad roslagan hamda mamlakatning eng baland nuqtasi hisoblanadi. Halti togʻining Finlyandiyadagi qismi Laplandiya provinsiyasidagi Enontekiö munitsipalitetiga tegishli.

Finlyandiyadagi eng baland nuqtasi Raisduattarhaldi boʻlib, 1,324 m (4,344 ft) balandlikda joylashgan. Norvegiya chegarasida Hálditšohkka nomi bilan tanilgan, eng baland choʻqqi Finlyandiyada emas; chegara hududida joylashgan^[3].

Chegaraning shunday boʻlishining sababini 1734-yilda Norvegiya Daniyaga tegishli boʻlgan va Finlyandiya Shvetsiyaning bir qismi boʻlgan Shvetsiya-Daniya chegara shartnomasida bu holatni koʻrish mumkin. Shartnoma chegarani faqat togʻlar kabi eng katta tabiiy obyektlar bilan belgilaydi. Shunday qilib, xalqaro chegara komissiyalari togʻli chegara boʻylab yurishadi va chegara belgilarini qulay boʻlgan joyga qoʻyishadi. Haqiqiy chegara, oʻsha paytdagi odatiy amaliyot boʻlgani kabi, bu belgilar orasidagi toʻgʻri chiziqda yotishiga kelishib olingan^[4].

Finlyandiyaning eng baland nuqtasiga chiqishning bir yoʻli 55 km (34 mi) trekking yoʻli boʻlib Saana, Kilpisjarvidan Haltigacha choʻzilgan. Eng oson yoʻnalish Norvegiyaning Birtavarre shahridan boradigan mahalliy yoʻldan (faqat yozda ochiq) 6 km (3 ¹⁄₂ mi) masofa oʻtib boriladi. Yoʻnalish toshloqdan iborat va piyoda holda yurishga moslashmagan.

Chegarani oʻzgartirish taklif qilinmoqda[tahrir | manbasini tahrirlash]

2015-yilda bir guruh norvegiyaliklar ikki davlat chegarasini 200 m (660 ft) koʻchirish orqali Halditshokka choʻqqisini 2017-yilda Finlyandiyaga mamlakat mustaqilligining 100 yilligi munosabati bilan berish loyihasini boshladilar^[5]. Bu g‘oya har ikki mamlakatda ham katta jamoatchilik tomonidan qo‘llab-quvvatlandi va 2016-yil iyul oyida Norvegiya Bosh vaziri Erna Solberg cho‘qqidan voz kechish haqida jiddiy qaror qabul qilish xususidagi fikrlarini keng ommaga eʼlon qilingan edi^[6]. Norvegiya oxir-oqibat Norvegiya konstitutsiyasining mamlakatni „ajralmas va voz kechilmas“ hudud sifatidagi taʼrifiga asoslanib, chegarani koʻchirmaslikka qaror qildi^[7].