Gola qalʼasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Gola qalʼasi

Gola qal’asi (nemischa: Schloss Guhlau) 16-asrning ikkinchi yarmida qurilgan Polsha janubi-gʻarbiy qismidagi Quyi Sileziya vodiysidagi Gola Dzierżoniowska qishlogʻida joylashgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Asosiy kirish joyi ustidagi yozuvga koʻra, Gola qal’asi Leonard fon Rohnau tomonidan 1580-yil fevral oyidan boshlab qurilgan. Butun inshoot granit tosh bilan qurilgan. Uygʻonish davri uslubidagi asl bino 1600-1610-yillarda kengaytirilgan.

Qal’a 1945-yilgi bombardimonda qisman vayron qilingan va oxirgi egalari fon Prittvits va Gaffronlar oilasi Ikkinchi jahon urushidan keyin haydab chiqarilgan . Shundan soʻng, qal’a asta-sekin vayronaga aylandi. Mulkni oʻrab turgan ajoyib Park ham vayronaga aylangan. Biroq, qal’a ham, bogʻ ham hozir qattiq himoya qilinadi. Gola qal’asi Uygʻonish davri uslubida qurilgan eng qadimgi va eng katta qal’alardan biridir[1].

Arxitektura[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gola qal’asining sgraffito bezakli portali va devorlari

Golaiqalʼasi lda -eonard fon Rohnau tomonidan tosh qoʻrgʻonga qurilgan — bu asosiy kirish eshigi ustidagi nemis tilidagi yozuv bilan tasdiqlangan: „IN GOTTES NAMEN. DEN 23. FEBRVAR ANNO 15 IM ACHZIGSTEN IAR LEONARD VON ROHNAV DES BAUES ANFANG MACHT VND DES IAR VNDERS DACH VORBARCHT: GOTT SEI DANK“ [2] („Xudo nomi bilan Omin. 1580 yil 29-fevra3da Leonard fon Rohnau qurilishni boshladi va Xudoga shukur, uni tom bilan qopladi“).

Oʻrta asr qal’asi mudofaa xarakteriga ega boʻlib, buni gʻarbiy tomondan tik choʻqqi, sharqdan hoʻl xandaq va binoni oʻrab turgan qoʻsh tosh devorlar koʻrsatadi.

Uygʻonish qal’asi ichki hovlisi boʻlgan toʻrtburchak bino sifatida qurilgan. Hovli o‘rtasida hali ham 300 yoshli jo‘ka o‘sadi. 17-asrning boshlarida minora sharqiy burchakdagi dastlabki qurilishga qoʻshildi.

Park[tahrir | manbasini tahrirlash]

Gola qal’asidagi park qalʼa sathidan pastda joylashgan. Ushbu 13 gektarlik parkda butun dunyodan taxminan 35 turni ifodalovchi 1600 dan ortiq daraxtlar mavjud. Katta suv tizimi Parkni sugʻoradi. Park boʻylab oʻtadigan Gola daryosi yettita hovuzni suv bilan taʼminlaydi. Hovuzlar va oʻsimliklar tomonidan yaratilgan noyob atmosfera insonga zavq beradi.

Ushbu inventarizatsiya davomida 1619 ta daraxt va 36 tur toʻplanib, kataloglashtirildi. Inventarizatsiyaning toʻliq versiyasi va har bir daraxtning batafsil tavsifi uchun maʼlumotnoma faylini koʻrib chiqing (faqat lotin va polyak tillarida mavjud).

Qayta qurish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yodgorlikning tarixiy qiymatini tiklash maqsadida 2000-yildan boshlab bir necha yillardan buyon jadal rekonstruksiya ishlari olib borilgan. 2007-08-yillarda Madaniyat va milliy meros vazirligining (Polsha) „Madaniy meros“ dasturidan subsidiyalangan va rekonstruksiya qilingan[3].

Mehmonxona, Spa va restoran[tahrir | manbasini tahrirlash]

2013-yilning yozida Gola qal’asi hozirda Marek Gendajga tegishli boʻlib, Uroczysko 7 stawów (7 koʻl qoʻriqxonasi) deb nomlangan hashamatli mehmonxona, kurort va restoranga aylandi[4].

Qalʼa atrofi[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Voyslavitsa daraxtzori
  • Sieniawka koʻli — Plyaj, suzish, plyaji,
  • Oʻrta asrlardagi Niemcza shahri,
  • Bielavada ot minish maydoni,
  • Bielava Aquarius akvaparki[5],
  • Genrikovdagi sistersiy monastiri,
  • Gross-Rozen lageri[6],
  • Quyi Sileziya qal’alari[7],
  • Grodno qal’asi[8], Kamieniec Ząbkovicki qal’asi, Krzyżowa qal’asi[9], Kraskov qal’asi[10], Krobielowice qal’asi[11], Sobotka-Gorka qal’asi,
  • Książ qal’asi, [12] Książning otxonalari[13], Lubyexov palma uyi[14],
  • Tarixiy Kłodzko shahri, 15-16-asrlarga oid uylari, 44 ta qal’asi. Galereyalar va Sent-Jon koʻprigi 1390-yildan,
  • Sokolecdagi changʻi kurorti,
  • Polanica Zdroj va Szczawno Zdrojdagi kurortlari,
  • Ikkinchi jahon urushi davridagi yer osti zavodlari (Osovka, Valim)[15],
  • Wielka Sowa, Mała Sowa va Sleza togʻida trekking,
  • Świdnica bozori va Svidnitsadagi Tinchlik cherkovi (YUNESKOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan),
  • Vrotslav, Centennial Hall (YUNESKO Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan), Vrotslavdagi bozor maydoni, Vrotslav universitetidagi Aula Leopoldina.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Fundacja Zamek w Goli“. Gola.pl (2004-yil 11-sentyabr). Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  2. ↑ Hans Lutsch. Verzeichnis der Kunstdenkmäler der Provinz Schlesien — 150 bet. 
  3. ↑ Luxury Hotel & Spa Resort Homepage.
  4. ↑ „Uroczysko 7 stawów“ Homepage.
  5. ↑ „OSiR Bielawa - Witamy w Bielawie!“. Osir.bielawa.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  6. ↑ „Muzeum Gross-Rosen w Rogoźnicy“. Gross-rosen.pl (2012-yil 15-sentyabr). Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  7. ↑ „Archived copy“. www.dolnyslask.info.pl. 2014-yil 6-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-iyun.
  8. ↑ „Zamek Grodno“. Grodnozamek.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  9. ↑ „Fundacja "Krzyżowa" dla Porozumienia Europejskiego“. Krzyzowa.org.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  10. ↑ „Hotel w zamku, restauracja Wałbrzych, Świdnica - Aktualności“. Kraskow.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  11. ↑ „Pałac Krobielowice | Pałac Krobielowice Website“. Palackrobielowice.com. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  12. ↑ „Zamek Książ w Wałbrzychu, Imprezy Zamek Książ“. Ksiaz.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  13. ↑ „Aktualności“. Stadoksiaz.pl. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  14. ↑ „Palmiarnia - Książ“. Ksiaz.eu. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.
  15. ↑ „Kompleks Osówka - Podziemne Miasto“ (pl). Osowka.pl. 2012-yil 20-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2012-yil 8-oktyabr.

Koordinatalari: 50°44′11″N 16°47′25″E / 50.73639°N 16.79028°E / 50.73639; 16.79028 G O 

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Gola_qalʼasi&oldid=2790114" dan olindi