Global quyosh atlasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Global Quyosh Atlasi (GSA v2.2): interaktiv xarita interfeysining skrinshoti (holati 2020-yil iyun).
Fotovoltaik potentsialning global xaritasi Global Quyosh Atlasi (GSA 2.2) orqali yuklab olinadi.
Mamlakatlar va mintaqalar uchun mingdan ortiq foydalanishga tayyor xarita tasvirlari bilan bo‘lim funksiyasini yuklab olish imkoni (to‘g‘ridan-to‘g‘ri normal nurlanish (DNI), Zambia)

Global Quyosh Atlasi (GSA) — bu bepul, onlayn, xaritaga asoslangan dastur boʻlib, u butun dunyo boʻylab quyosh resursi va fotovoltaik quvvat salohiyati haqida maʼlumot beradi. Unda onlayn interaktiv xarita vositalari, soddalashtirilgan fotovoltaik (PV) quvvat kalkulyatori, hisobot berish vositalari va keng yuklab olish boʻlimi mavjud. U siyosatchilarga, ilmiy doiralarga va qayta tiklanadigan energiya manfaatdor tomonlariga quyosh energiyasi sohasida xabardorlikni oshirish, siyosat va rejalarni ishlab chiqishni qoʻllab-quvvatlash, shuningdek, dastlabki modellashtirish ishlari uchun moʻljallangan.

Yaratilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Global quyosh atlasi Energetika sektorini boshqarishga yordam dasturi (ESMAP) tomonidan taqdim etilgan boʻlib, Jahon banki tomonidan moliyalashtiriladi va quyosh resurslari maʼlumotlari va fotovoltaik (PV) energiya provayderi Solargis tomonidan shartnoma asosida ishlab chiqilgan[1].

GSA quyosh resurslari va fotovoltaik energiya salohiyatining interaktiv xaritasini va har qanday geografik joylashuvdagi quyosh energiyasi tizimlarining amaliy va texnik imkoniyatlarini tushunish uchun tegishli boʻlgan boshqa atrof-muhit maʼlumotlarini taqdim etadi. Fotovoltaik elektr stantsiyalarini oldindan rejalashtirish uchun foydalanuvchilar aniqlangan fotovoltaik energiya tizimi uchun PV energiya rentabelligini osongina hisoblashlari mumkin. Natijalar hisobotlar va yuklab olinadigan maʼlumotlar fayllari shaklida taqdim etiladi. GSA shuningdek, mamlakatlar yoki mintaqalar darajasida tashkil etilgan boy yuklab olish boʻlimiga ega. U bir nechta tillardagi mashhur quyosh resurslari xaritalarini, mamlakat maʼlumotlar jadvallarini va standart GIS formatidagi fazoviy maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.

Global quyosh atlasi Jahon banki va ESMAP tomonidan 2017-yil yanvar oyida Xalqaro quyosh ittifoqi bilan hamkorlikda ishga tushirildi[2][3][4][5]. Global Quyosh Atlasining (GSA 2.0) takomillashtirilgan versiyasi 2019-yil oktabr oyida ishga tushirildi, shundan keyin yana ikkita yangilanish (GSA 2.1 va GSA 2.2) chiqarildi. GSA ichidagi barcha maʼlumotlar va xarita mahsulotlari CC BY 4.0 litsenziyasi ostida litsenziyalangan[6].

Sayt tafsilotlari koʻrinishi (bu holda Bhadla, Rajasthan, Hindiston uchun) fotovoltaik elektr stantsiyasini dastlabki baholash uchun muhim maʼlumotlarni jamlaydi.

Global shamol atlasi shamol energetikasi sektori uchun taqqoslanadigan xizmatlar bilan parallel faoliyatdir. Ikkala platformaning maqsadi 7-Barqaror rivojlanish maqsadiga muvofiq qayta tiklanadigan energiya manbalarining global energiya aralashmasida koʻlamini kengaytirishni qoʻllab-quvvatlashdir. 

Usullari va maʼlumotlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyosh resurslari maʼlumotlari Solargis modeli tomonidan taqdim etiladi[7][8]. Model atmosfera holatini tavsiflovchi qoʻshimcha parametrlarni (masalan, aerozollar/atmosfera ifloslanishi va suv bugʻlari) bulutlarning susaytiruvchi taʼsirini hisoblash uchun beshta geostatsionar sunʼiy yoʻldosh maʼlumotlaridan foydalanadi. Quyosh nurlanishining 10/15/30 daqiqalik vaqt seriyasi tarixi iqlim maʼlumotlarini ifodalovchi uzoq muddatli yillik yoki oylik oʻrtacha koʻrsatkichlarga jamlangan. Maʼlumotlar 60°Sh(shimoliy) va 55°J(janubiy) parallellari orasida nominal piksel oʻlchami 250 m boʻlgan gridlangan maʼlumotlar (rastrlar) koʻrinishida mavjud. Mumkin boʻlganda, u yerga asoslangan oʻlchov kampaniyalari orqali tasdiqlanadi[9]. Soʻnggi yillarda quyosh radiatsiyasi maʼlumotlar bazalarini bir nechta mustaqil taqqoslashlar amalga oshirildi. Solargis bir necha bor eng yaxshi ishlaydigan maʼlumotlar bazasi sifatida aniqlangan[10][11][12][13].

PV quvvat simulyatori ham Solargis tomonidan boshqariladi va u havo harorati, relyef gorizonti, yer albedosi, shuningdek, oldindan tanlangan PV quvvat tizimlari konfiguratsiyasini hisobga olgan holda quyosh resursini elektr energiyasiga aylantirishni hisoblab chiqadi. Yillik uzoq muddatli oʻrtacha koʻrsatkichlardan tashqari, PV simulyatori uzoq muddatli oylik va soatlik statistikani ham taqdim etadi[14].

Xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Onlayn xaritaga asoslangan ilova:

  • Interfaol xaritalar global gorizontal nurlanish (GHI), toʻgʻridan-toʻgʻri normal nurlanish (DNI), diffuz gorizontal nurlanish (DIF), shuningdek, PV quvvat potentsiali (PVOUT) va havo haroratini qamrab oluvchi (TEMP), taxminan 250 m panjara oʻlchamlarida global quyosh resurslari maʼlumotlarini vizuallashtirishga imkon beradi. Maʼlumotlar istalgan joy yoki mintaqa uchun koʻrsatilishi mumkin; har bir xaritani bosish uchun raqamli qiymatlar taqdim etiladi;
  • PV rentabelligi kalkulyatori oldindan belgilangan PV quvvat tizimlari toʻplami uchun uzoq muddatli energiya rentabelligini hisoblash imkonini beradi. Energiya rentabelligi hisob-kitoblari 12x24 (oy x soat) sifatida taqdim etiladi, bu profillar PV quvvat ishlab chiqarishning mavsumiy oʻzgaruvchanligini tushunishga imkon beradi;
  • Mintaqaviy baholash uchun asboblar: har qanday mamlakat, shtat yoki maxsus belgilangan mintaqa uchun quyosh va PV quvvatining asosiy potentsial statistikasini hisoblash;
  • Ochiq energiya tizimining maʼlumotlar bazalaridan tanlangan maʼlumotlar bilan vizualizatsiya va oʻzaro taʼsir;
  • Yuklab olinadigan hisobotlar va maʼlumotlar fayllari;

Yuklab olish boʻlimi:

  • Kontseptual rejalashtirish, taʼlim va vizual taqdimot uchun foydali boʻlgan 180 dan ortiq mamlakatlar va mintaqalar uchun poster oʻlchamidagi va oʻrta oʻlchamdagi formatdagi quyosh manbalari (GHI, DNI) va PV quvvat potentsial xaritalari;
  • Professional yoki akademik vazifalar uchun keyingi geo-fazoviy tahlil qilish uchun mavjud boʻlgan standart GIS formatlarida gridlangan maʼlumotlar;
  • Global PV baholash va mamlakat fakt-varagʻlari siyosatchilar[15], tadqiqotchilar va oʻqituvchilarga quyosh energiyasining nazariy va amaliy imkoniyatlarini oʻzlari qiziqtirgan hududlarda tushunishga yordam berish uchun kengaytirilgan quyosh va PV quvvat potentsial statistikasini taqdim etadi.

Foydalanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Global Solar Atlas veb-sayti Google Analytics maʼlumotlariga koʻra (2020-yil iyun) oyiga 23 000 dan ortiq foydalanuvchilarga xizmat koʻrsatadi[16][17]. GSA maʼlumotlari koʻplab ilmiy tadqiqotlar va Ar-ge dasturlarida ishlatilgan[18]. Faqat 2019-yilda Google Scholar GSA manbalariga tayangan holda 200 dan ortiq individual ilmiy adabiyotlarni payqab oldi[19]. U quyosh resursi salohiyatini global miqyosda, mamlakat yoki mintaqada taʼkidlash yoki mamlakatlar oʻrtasidagi resurs salohiyatini solishtirishni istaganlar tomonidan muntazam ravishda keltiriladi[20][21].

Bundan tashqari, maʼlumotlar bir qator boshqa vositalar yoki tadqiqotlar tomonidan qoʻllaniladi yoki foydalanilmoqda[22]:

  • ArcGIS: Global Quyosh Atlasidagi GIS qatlamlari ArcGIS platformasida mavjud[23];
  • Green Growth Knowledge platformasi: Global quyosh atlasi maʼlumotlar resursi sifatida roʻyxatga olingan[24];
  • IRENA: Global Quyosh Atlasidagi GIS qatlamlari Qayta tiklanadigan energiya boʻyicha global atlas ostida taqdim etilgan boʻlib, Xalqaro qayta tiklanuvchi energiya agentligi (IRENA) mahsuloti[25].
  • Vetnamdagi texnik uyingizda quyosh PV salohiyati (Wayback Machine saytida 2020-07-24 sanasida arxivlangan)
  • RETSekran

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „New World Bank Tool Helps Map Solar Potential“ (en). World Bank (2017-yil 17-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 22-iyul.
  2. ↑ „World Bank, ISA's Global Solar Atlas Will Promote Worldwide Solar Development“ (en). Solar Reviews (2017-yil 18-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 22-iyul.
  3. ↑ „World Bank Launches Global Solar Atlas in Partnership with International Solar Alliance“ (en). Mercom India (2017-yil 19-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 22-iyul.
  4. ↑ „New atlas maps solar hot spots around the world“ (en). Energy Matters (2017-yil 3-avgust). Qaraldi: 2020-yil 21-iyul.
  5. ↑ „World Bank launches online solar mapping tool“. Climate Action (2017-yil 20-yanvar). Qaraldi: 2020-yil 23-iyul.
  6. ↑ „Terms of use“. Global Solar Atlas. Qaraldi: 2020-yil 27-iyul.
  7. ↑ ESMAP. „Global Solar Atlas 2.0: Technical Report“ (en). Energy Sector Management Assistance Program (ESMAP). Washington, DC: World Bank. (2019). Qaraldi: 2020-yil 23-iyun.
  8. ↑ Perez, Richard; Cebecauer, Tomáš; Šúri, Marcel (2013-01-01), Kleissl, Jan (muh.), „Chapter 2 - Semi-Empirical Satellite Models“, Solar Energy Forecasting and Resource Assessment (inglizcha), Academic Press: 21–48, doi:10.1016/b978-0-12-397177-7.00002-4, ISBN 978-0-12-397177-7, qaraldi: 2020-06-09
  9. ↑ ESMAP. „Global Solar Atlas 2.0: Validation Report“ (en). Energy Sector Management Assistance Program (ESMAP). Washington, DC: World Bank. (2019). Qaraldi: 2020-yil 23-iyun.
  10. ↑ Ineichen. „Long term satellite hourly, daily and monthly global, beam and diffuse irradiance validation. Interannual variability analysis.“ 55. University of Geneva, International Energy Agency. (2013). Qaraldi: 2020-yil 23-iyul.
  11. ↑ Ineichen. „Satellite Irradiance Based on MACC Aerosols: Helioclim 4 and SolarGIS, Global and Beam Components Validation“ 10. Conference Proceedings, EuroSun 2014, International Solar Energy Society. (2014). Qaraldi: 2020-yil 23-iyul.
  12. ↑ Copper. „Comparison of Annual Global Horizontal Irradiation Maps for Australia.“ 14. Asia Pacific Solar Research Conference, Sydney (2018). Qaraldi: 2020-yil 23-iyul.
  13. ↑ Palmer, Diane; Koubli, Elena; Cole, Ian; Betts, Tom; Gottschalg, Ralph (2018-05-01). "Satellite or ground-based measurements for production of site specific hourly irradiance data: Which is most accurate and where?" (en). Solar Energy 165: 240–255. doi:10.1016/j.solener.2018.03.029. ISSN 0038-092X. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0038092X18302408. 
  14. ↑ ESMAP. Global Solar Atlas 2.0: Technical Report. Washington, DC: World Bank, 2019. 
  15. ↑ ESMAP. Global Photovoltaic Power Potential by Country. Washington, DC: World Bank, 2020. 
  16. ↑ Brent, Alan C.; Hinkley, James (Jim); Burmester, Daniel; Rayudu, Ramesh (2020-10-01). "Solar Atlas of New Zealand from satellite imagery". Journal of the Royal Society of New Zealand 50 (4): 572–583. doi:10.1080/03036758.2020.1763409. ISSN 0303-6758. 
  17. ↑ „1.35 Cents/kWh: Record Abu Dhabi Solar Bid Is A Sober Reminder To Upbeat Fossil Fuel Pundits“ (en). CleanTechnica (2020-yil 8-iyun). Qaraldi: 2020-yil 21-iyul.
  18. ↑ „Could the Sahara Turn Africa into a Solar Superpower?“ (en). Africa.com (2020). Qaraldi: 2020-yil 21-iyul.
  19. ↑ „What if We Turned The Sahara Desert Into a Giant Solar Farm?“ (en). Science Alert (2019-yil 7-may). Qaraldi: 2020-yil 21-iyul.
  20. ↑ „Where are we at with solar energy?“ (en). newsroom (2020-yil 13-iyul). Qaraldi: 2020-yil 21-iyul.
  21. ↑ Prăvălie, Remus; Patriche, Cristian; Bandoc, Georgeta (2019-02-01). "Spatial assessment of solar energy potential at global scale. A geographical approach" (en). Journal of Cleaner Production 209: 692–721. doi:10.1016/j.jclepro.2018.10.239. ISSN 0959-6526. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0959652618332657. 
  22. ↑ Hopuare, Marania; Lucas-Svay, Lorène; Ortega, Pascal; Lucas, Franck; Laurent, Victoire (2019). Ayas, N.; Yi, C.. eds. "Assessing solar resource and photovoltaic production in Tahiti from ground-based measurements". E3S Web of Conferences 107: 01003. doi:10.1051/e3sconf/201910701003. ISSN 2267-1242. 
  23. ↑ „Collection of solar data layers for the assessment of solar power projects“ (en). ArcGIS (2020-yil 18-mart). Qaraldi: 2020-yil 7-may.
  24. ↑ „Global Solar Atlas“ (en). Green Growth Knowledge Platform (2019-yil 7-noyabr). Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
  25. ↑ „Global Atlas for Renewable Energy“ (en). IRENA. Qaraldi: 2020-yil 25-iyun.

Tashqi havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Global_quyosh_atlasi&oldid=3273948" dan olindi