Gafsa gubernatorligi

Gafsa gubernatorligi قفصة
34°25′0″N 8°47′0″E
Mamlakat	Tunis
Hukumat
• Gubernator	Helmi Belhani
Aholisi  (2014-yil)	111,170
Zichligi	auto kishi/km2
Pochta indeks(lar)i	xx
Gafsa gubernatorligi

Gafsa gubernatorligi — Gafsa Tunisdagi Gafsa gubernatorligining poytaxti. 111,170 aholiga ega Gafsa Tunisning to'qqizinchi yirik shahri bo'lib, poytaxt Tunisdan 335 kilometr uzoqlikda joylashgan.

Gafsa Tunisning janubi-g'arbiy qismining poytaxti bo'lib, u ham tarixiy voha, ham Tunisning tog'-kon sanoatining uyidir. 2014 yilgi aholini ro'yxatga olishda shahar meri Helmi Belxaniy hukmronligi ostida 111 170 aholiga ega edi. Shahar Tunisdan janubi-g'arbiy yo'lda 369 km (229 milya) masofada joylashgan. Uning geografik koordinatalari 34°25'N 8°47'E.

Qadimgi tarixi

Gafsa hududidagi tarixdan oldingi joylarda olib borilgan qazishmalar natijasida Kapsiya madaniyati bilan bog'liq artefaktlar va skelet qoldiqlari topilgan. Bu mezolit tsivilizatsiyasi miloddan avvalgi 10 000 va 6 000 yillar oralig'ida radiokarbon bo'lgan. Salyangoz yeyuvchilar deb nomlanuvchi qadimgi populyatsiyalar salyangoz chig'anoqlarining keng o'rtalari bilan mashhur. Ular zamonaviy berberlarning ajdodlari ekanligiga ishoniladi.[2]

Shahar dastlab lotincha Kapsa deb atalgan. Gafsa o'zining lotincha Capsa nomini mezolit kapsia madaniyatiga beradi. U o'z xazinalarini o'sha erga qo'ygan qirol Jugurtaga tegishli edi. Miloddan avvalgi 106-yilda Gay Marius tomonidan bosib olingan va vayron qilingan, keyinchalik Rim mustamlakasi maqomiga ega bo'lishidan oldin sufetlarning punik uslubidagi magistraturasi ostida qayta tiklangan.[3][4] Kapsa Rim Afrikasining Fossatum Africae yaqinidagi muhim shahri edi[5]. Rim sardobalari hali ham shahar xarobalarida ko'rinib turibdi[5].

Vandallar Rim shahrini bosib oldilar va Genserik vafotigacha (477) hukmronlik qildilar. Keyinchalik Berberlar uni egallab olib, Yustinian I (527–565) va Vizantiya Shimoliy Afrikasi davrida Vizantiyaga tobe bo'lgunga qadar uni Romano-Berber qirolligining poytaxtiga aylantirdilar. U Kapsani Vizakena provinsiyasining poytaxtiga aylantirdi. U erda Vizakena gersogi istiqomat qilgan. 540-yilda Vizantiya general-gubernatori Sulaymon yangi shahar devori qurib, shaharga Justiniana Kapsa deb nom berdi[3].

Uqba ibn Nafiyning arab qoʻshini berberlarning qarshiliklariga qaramay, 688-yilda Gʻafsani bosib oldi.[6] Arablar istilosidan keyin Kapsa ahamiyatini yo'qota boshladi, uning o'rniga musulmonlar asos solgan Kayruan keldi.

Camps va Laverde kabi tarixchilar Gafsani Shimoliy Afrikadagi Afrika romantikasi oxirgi marta 13-asrgacha og'zaki til sifatida saqlanib qolgan joy deb hisoblashadi.