Gabrielit
| Gabrielit | |
|---|---|
 | |
| Asosiy | |
| Formulasi | Tl6 Ag 3Cu 6(As,Sb)9Sv21 |
| Fizik xususiyatlari | |
| Rangi | Kulrangdan qora ranggacha |
| Qirra rangi | Qora qizil |
| Yaltiroqlik | shishasimon |
| Shaffoflik | shaffof |
| Qattiqlik | 1,5 — 2 |
| Sinishi | notekis |
| Zichligi | 5,38 g/sm 3 g/sm³ |
| singoniyasi | Triklinik |
Gabrielit — sulfotuzli talliyning tabiatda kamdan-kam uchraydigan minerali. Birinchi marotaba Lengelbax, Binntal, Vale, Shvetsariya karyerlarida aniqlangan, 2002-yilda Valtera Gabriel (1943) shveytsar minarallar fotosuratchisi sharafiga nomlangan. Mineral topilgan hudud yashil-granat, amfibolit fatsiyasi metamorfizmi natijasida oʻzgarib hosil bo‘lgan. Shu sababli Shvetsariya hududida ko‘p kamyob sulfotuzlar uchraydi[1].
Sturkturasi va xususiyatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gabrielit psevdogeksional formasiga ega, kristall sturkturasi oltiburcha ditriagonalizi parallel qatlamlaridan iborat, simmetriyasi P3[2]. Amerikalik olimlarning fikri bo‘yicha gabriyelit olti qirralik konturga ega. Gabriyelit triklinnik kristalli tizimning bir qismi bo‘lib, tabiatda uchraydigan psevdogeksional shakl, markaziy simmetriyaga ega.
Tuzilishi va xususiyatlari
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushbu mineralning optik mineralogiyasini o‘rganayotganda, mineralning izotrop (o‘qlar bo‘yicha barcha yo‘nalishda bir xillik xususiyatlari) yoki anizotrop (o‘lchashda o‘qlar bo‘yicha farq) ekanligini aniqlashimiz zarur. Gabriyelit anizotrop xususiyatiga ega[3]. Bu yorug‘lik tezligini kristallografik yo‘nalishda o‘zgarishini anglatadi, buni shlifda kuzatsa bo‘ladi. Yana bir optik xususiyati—nurning ikki sindirilishi. Gabriyelit juda sayoz anizotropizmga ega, unda deyarli nurning ikki sindirilishi kuzatilmaydi. Mineral rangi — qorasimon kul rang, qota, nur qaytarganda rangi — oq, yaltiroqligi — mettalsimon, chizigʻning rangi — to‘q qizil, qattiqligi — 1,5-2, zichligi — 5.38 g/sm³.
Tarqalganligi va sanoatda qo‘llanilishi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Gabriyelit idomorf kristallar shaklida uchraydigan sulfotuz mineral turi hisoblanadi, odatda trias dolomitlaringing bo‘shliqlarida keng tarqalgan. Gabriyelit kabi sulfotuzlarning fizik xususiyatlari, mineralni termoelektr o‘tqazuvchanlik va magnitlanishda qo‘llashda keng imkoniyat beradi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Webmineral ma'lumotlari“. webmineral.com. Qaraldi: 20-oktabr 2022-yil.
- ↑ Graeser, S., Topa, D., Balić-Žunić, T., and Makovicky, E. (2006) A New Species of Thallium Sulfosalt from Lengenbach, Binntal, Switzerland. Canadian Mineralogist, 44, 135-140.
- ↑ „Gabrielit“. www.mindat.org. Qaraldi: 20-oktabr 2022-yil.