Gábor Tompa
Gábor Tompa (1957-yil 8-avgustda Târgu-Mureş shahrida tugʻilgan) — xalqaro miqyosda mashhur vengriyalik teatr va kino rejissyori, shoir, esseist va oʻqituvchi. 2007- va 2016- yillar oralig'ida San-Diegodagi Kaliforniya universiteti teatr va raqs bo'limida rejissyorlik bo'limi boshlig'i bo'lgan. [1] U 1990 - yildan Vengriya Kluj teatrining bosh va badiiy rahbari, 2008 - yildan teatr Yevropa teatrlari ittifoqi (UTE) aʼzosi. [2] Ruminiyaning Kluj shahridagi Interferences xalqaro teatr festivalining asoschisi va badiiy rahbari. 2018 - yildan Yevropa teatrlari ittifoqi prezidenti.
Professional karyera[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 1981 - yilda Buxarestdagi IL Caragiale teatr va kino akademiyasining sahna va kino rejissyorligi bo'yicha dunyoga mashhur Ruminiya rejissyorligi maktabining asoschilari Liviu Ciulei, Mixay Dimiu , Katalina Buzoyanu shogirdi sifatida tamomlagan. 1981 yildan beri Tompa Kluj -Napokadagi Vengriya teatrida spektakllarni boshqargan. 1987 yilda u teatrning badiiy rahbari , 1989 yilgi Ruminiya inqilobidan keyin teatrning boshqaruvchi direktori bo'ldi. U Ruminiya va Vengriyadan tashqari Buyuk Britaniya, Fransiya, Germaniya, Ispaniya, Avstriya, Serbiya, Chexiya, Kanada, Janubiy Koreya va AQShda ingliz, fransuz, nemis, Rumin, venger, katalan va boshqa tillar sahna asarlari sahnalashtirgan. Uning Vengriya-Ruminiya-Fransiya qoʻshma ishi boʻlgan “ Xitoy mudofaasi ” (1999) badiiy filmi Berlin, Karlovi Vari, San-Paulu, Trieste, Istanbul, Budapesht, Soci festivallarida namoyish etilgan va Salernoda “Eng yaxshi birinchi film” nominatsiyasida Italiyada taqdirlangan.
1989 - yildan buyon Târgu Mureshdagi Szentgyorgyi Istvan teatr akademiyasining professori. U Klujda dramatik san'at fakultetiga asos solgan va 1991 - yildan beri rejissyorlik dasturini boshqarib kelmoqda. 1990–1995 - yillarda Târgu Mureshdagi Teatr akademiyasida rejissyorlik boʻlimi boshligʻi; 1991 - yilda Kluj-Napokada teatr va drama fakultetiga asos solgan. 2005 - yilda u Londondagi Brunel universitetida magistratura dasturini boshqargan.,U Ispaniya, Buyuk Britaniya, Germaniya, Vengriya, Fransiya va Janubiy Koreyada aktyorlar va rejissyorlar uchun darslar va mahorat darslarini o'tkazgan. 2007-2015 - yillarda San-Diegodagi Kaliforniya universitetining Teatr va raqs boʻlimida rejissyorlik boʻlimi boshligʻi boʻlib ishlagan va u yerda teatr rejissyorligi va rejissyorlik tarixidan dars berishda davom etmoqda. [3]
2006 - yil martidan 2008 - yil apreligacha (Vengriyaning Kluj teatri UTEga qo'shilganida) u Yevropa teatrlari ittifoqining individual a'zosi edi. [4] 2007 - yilda asos solgan va Klujdagi ikki yilda bir marta o'tkaziladigan Interferences xalqaro teatr festivalining badiiy rahbari. 2018 - yilda u Yevropa teatr ittifoqi (UTE) prezidenti etib saylangan.
Bolalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Eszter Tompa (1984), Abel Tompa (1998), Sara Tompa (2002)
Xalqaro amaliyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Ionesco: Stullar - Theater National de Lyuksemburg (LUKSEMBURG, 2022)
- Bekket: Godotni kutmoqdamiz - Teatro Nacional San Joao, Portu (PORTUGALIA, 2021)
- Shekspir: Richard II - Vígszínház, Pesti Színház (Budapesht, VENGRIYA, 2019)
- Dmitriy Shostakovich: Mtsensk tumanidagi Makbet xonim - Sloveniya milliy operasi (Maribor, SLOVENIYA, 2017 yil)
- Saviana Stanesku: O'yinchoqlar - Gudson teatri, Los-Anjeles (AQSh, 2015)
- Chexov: Gilos bog'i - SNG Maribor, Sloveniya milliy teatri (SLOVENIYA, 2015 yil)
- Byuxner: Dantonning o'limi (Andras Viski tomonidan moslashtirilgan) - Seul san'at markazi (Seul, JANUBIY KOREYA, 2013 yil)
- Pirandello: Bugun biz improvizatsiya qilamiz - La Jolla Playhouse-UCSD- Potiker teatri (San-Diego, AQSh, 2013)
- Ionesco: Rhinoceros - Praga milliy teatri (Chexiya, 2012)
- Genri Pursel: Dido va Aeneas - Bax kollegiyasi (San-Diego, AQSh, 2011)
- Ruins True - Sushi shahar san'ati markazi, San-Diego, AQSh va Vengriyaning Kluj teatri tomonidan birgalikda ishlab chiqarilgan (2010)
- Byuxner: Woyzeck - La Jolla Playhouse-Potiker teatri (San-Diego, AQSh, 2009)
- Mrozek: Tango - Kaliforniya universitetining teatr va raqs bo'limi (San-Diego, AQSh, 2008)
- Evripiddan keyin: Medea doiralari - Munitsipal teatr (Novi Sad, SERBIYA, 2005)
- Ionesco: Yangi ijarachi - Shimoliy sahna ansambli (Nyukasl, Angliya, 2004)
- Bekket: O'yin - Vengriya Kluj teatri, Thalia teatri (Budapesht, VENGRIYA, 2003)
- Bekket: Godotni kutmoqda - Vígszínház (Budapesht, VENGRIYA, 2003)
- L. Pirandello: Bu kecha biz improvizatsiya qilamiz – Staatsteather Freiburg (GERMANIYA, 2003)
- Andras Viski: Juliet - Thalia teatri, Budapesht - Vengriya Kluj teatri (2002)
- A. Kamyu: tushunmovchilik - Vígszínház (Budapesht, VENGRIYA, 2002)
- AP Chexov: Uch opa-singil - Frayburg shtat teatri (GERMANIYA, 2002)
- V. Shekspir: Qirol Lir – Vígszínház (Budapesht, VENGRIYA, 2001)
- Bekket: Godotni kutish - Manitoba teatr markazi (Vinnipeg, KANADA, 2001)
- Ionesco: kal Prima Donna - Athéneé Theatre Louis Jouvet (Parij, FRANSA, 2000)
- Molière: Tartuffe - Theatre de l'Union (Limoges, FRANSA, 2000)
- Beckett: Endgame - Teatre Principal de Palma (Ispaniya, 2000)
- Bekket: Godotni kutish - Belfast lirik teatri (Buyuk Britaniya, 1999)
- Mrozek: Tango - Teatre Lliure (Barselona, Ispaniya, 1999)
- Molyer: Ta'sirchan xonimlar - Teatre Alegria (Barselona, Ispaniya, 1999)
- Mrozek: Tango - Pesti Színház (Budapesht, VENGRIYA, 1997)
- Kamyu: Tushunmovchilik - Akademiya teatri (Vena, AVSTRIYA, 1997)
- Ionesco: Taqir Prima Donna - Theatre de l`Union (Limoges, FRANSA, 1996)
- Visniec: Qadimgi masxaraboz qidirilmoqda - Auersperg Fünftzen teatri (Viya, AVSTRIYA, 1996)
- Molière: Tartuffe - Thalia teatri (Budapesht, VENGRIYA, 1996)
- Bekket: Godotni kutmoqda - Staatstheater, Freiburg, Kammerspiele (GERMANIYA, 1995)
- Shekspir: Gamlet - Tramvay teatri (Glazgo, Buyuk Britaniya, 1994)
- Bekket: Endgame - Wilma teatri (Filadelfiya, AQSh, 1992 - ustaxona)
- Bekket: Godotni kutmoqdamiz - Szigligeti teatri Szolnok (VENGRIYA, 1992)
- Kamyu: Tushunmovchilik - Szigligeti teatri Szolnok (VENGRIYA, 1991)
- Szekely: The Moors - CastleTheatre Gyula (VENGORIYA, 1991)
- Byuxner: Voyzeck - shahar teatri (Novi Sad, Yugoslaviya, 1990)
- Enquist: Phaedra uchun qo'shiq - Skopye milliy teatri (YUGOSLAVIA, 1987)
Ruminiyadagi faoliyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Aischylos - Kali - Tompa : Prometey 22 va UTE loyihasi - Vengriya Kluj teatri, Lyublyana milliy drama teatri, Konstantsa davlat teatri (2022)
- Shekspir: Gamlet - Vengriya Kluj teatri (2021)
- Motsart: Sehrli nay - Kluj Vengriya davlat operasi (2020)
- E. Ionesko: Karkidon - Timisoara milliy teatri (2020)
- V. Shekspir: Bo'ron - Lusian Blaga Kluj milliy teatri (2019)
- Marin Soresku: Jonas - Nottara teatri, Buxarest (2019)
- Maurice Ravel: L'heure espagnole/ L'enfant et les sortiléges/ bir aktsiyada ikkita opera - Vengriya Kluj operasi (2018)
- V. Shekspir: Venetsiyalik savdogar - Vengriya Kluj teatri (2018)
- Maks Frisch: Biedermann und die Brandstifter - Deutsches Theatre Temeschwaar (2016)
- S. Bekket: Endgame - Tg milliy teatri. Mures, Tompa Miklós kompaniyasi (2016)
- A. Jarri/G. Tompa: UbuZdup! - Ubu Enchained va Ubu Cockholddan moslashtirilgan - Lucian Blaga Kluj milliy teatri (2015)
- F. Dyurenmatt: Tashrif - Kluj Vengriya teatri (2015)
- E. Ionesko: Yangi ijarachi - Nottara teatri, Buxarest (2014)
- Manea: Manea trilogiyasi (Penelopa o'ychan bo'lib qolmoqda - Repetitsiya - Sharqiy peri) - Lusian Blaga Kluj milliy teatri (2013)
- Tompa - Viski: Leonida Gem sessiyasi (Karagialedan keyin erkin tushish moslashuvi) - Vengriya Kluj teatri (2012)
- Sneyt, Klensi, Reyx, Tompa, Yadegari: Haqiqiy boshpana xarobalari - Kluj Vengriya teatri (2012)
- Molyer: Mizantrop - Yashi milliy teatri (2011)
- Georg Büxner: Leontse va Lena - Vengriya Kluj teatri (2010)
- WA Motsart: Don Jovanni - Kluj milliy operasi (2010)
- Andras Viski: Alkogolizm - Vengriya Kluj teatri (2010)
- Andras Viski: Hech qachon tug'ilgan - Kluj Vengriya teatri (2009)
- E. Ionesko - Kal Prima Donna - Lucian Blaga milliy teatri (Kluj, 2009)
- AP Chexov: Uch opa-singil - Vengriya Kluj teatri (2008)
- V. Shekspir - Richard III - Vengriya Kluj teatri - Gyula qal'asi teatri, Vengriya (2008)
- Andras Viski: Uzoq juma - Vengriya Kluj teatri (2006)
- Xayner Myuller: Kvartet - SalTimBanc jamg'armasi Timişoara, Vengriya Kluj teatri, Nottara teatri, Buxarest, Metropolis yoshlar teatri (Buxarest, 2006)
- Shekspir: King Lir - Lucian Blaga milliy teatri (Kluj, 2006)
- E. Ionesko: Karkidon – Radu Stanka teatri (Sibiu, 2006)
- IL Caragiale: Yo'qolgan xat - Kluj Vengriya teatri (2005)
- Andras Viski: Shogirdlar - Kluj Vengriya teatri (2005)
- Bekket: Godotni kutish - Tamasi Aron teatri, Sf. Georghe (2005)
- S. Mrozek: Chegaradagi uy - Radu Stanka teatri (Sibiu, 2005)
- Alfred Jarri: Ubu Enchained - Komediya teatri (Buxarest, 2004)
- S. Bekket: Baxtli kunlar – Komediya teatri (Buxarest, 2004)
- E. Ionesko: Jak yoki itoatkorlik - Kluj Vengriya teatri (2003, UNITER tomonidan yilning eng yaxshi spektakli nominatsiyasida)
- S. Bekket: Oʻyin – Thalia teatri, Budapesht – Vengriya Kluj teatri (2003)
- S. Witkiewicz: Hamamböcekler - Radu Stanca teatri (Sibiu, 2003)
- Andras Viskiy: Juliet - Thalia teatri, Budapesht - Vengriya Kluj teatri (2002)
- S. Mrozek: Charli – Kluj Vengriya teatri (2001)
- Molyer: Mizantrop - Vengriyaning Kluj teatri (2000, UNITER tomonidan 2001 yilning eng yaxshi spektakli nominatsiyasida)
- S. Bekket: Endgame – Vengriya Kluj teatri (1999)
- Shekspir: Troilus va Cresida - Vengriya Kluj teatri (1998)
- Shekspir: Gamlet - Kraiova milliy teatri (1997)
- Gombrovich: Operetta - Vengriyaning Kluj teatri (1997, UNITER tomonidan yilning eng yaxshi spektakli nominatsiyasida)
- Byuxner: Voyzeck - Bulandra teatri (Buxarest, 1995)
- Bulgakov: Ikkiyuzlamachilarning fitnasi - Kluj Vengriya teatri (1995)
- Molyer: Tartuffe - Teatr akademiyasi (Tg-Mures, 1994)
- Kamyu: Tushunmovchilik - Vengriyaning Kluj teatri (1993, UNITER tomonidan yilning eng yaxshi spektakli nominatsiyasida)
- Shekspir: yoz kechasi orzusi - Vengriya Kluj teatri (1992)
- Ionesco: Kal Prima Donna - Kluj Vengriya teatri (1992)
- Shekspir: Xohlaganingizdek - Vengriya Kluj teatri (1991)
- Sekely: Moors - Kluj Vengriya teatri (1991)
- Heltay: Moth-ball - Vengriya Kluj teatri (1990)
- Xsing-Chien: Avtobus bekati - Kluj Vengriya teatri (1989)
- Sigmond: Sevgi bilan yomg'ir - Vengriya Kluj teatri (1989)
- Ispiresku: Murabbiy kelmoqda - Tg-Mures milliy teatri (1989)
- Caragiale: Bo'ronli kecha - Vengriya Kluj teatri (1988)
- Shekspir: Gamlet - Vengriya Kluj teatri (1987)
- Süto A.: Blithe Wailing - Kluj Vengriya teatri (1987)
- Poliakoff: Shahar shakar - Teatr akademiyasi (Tg-Mures, 1986)
- Mrozek: Tango - Vengriya Kluj teatri (1985)
- Caragiale: Bo'ronli kecha - Milliy teatr (Tg-Mures, 1984)
- Feydo: sumkadagi mushuk - Vengriya Kluj teatri (1984)
- Dehel G.: Begunoh - Vengriya Kluj teatri (1984)
- Bulgakov: Ivan, Vasilevich - Bulandra teatri (Buxarest, 1983)
- S. Mrozek: Piotr Ohey – Tg dan teatr akademiyasi. Mures (1983)
- Albi: Hayvonot bog'i hikoyasi - Milliy teatr (Tg-Mures, 1982)
- Bulgakov: Ivan, dahshatli - Kluj Vengriya teatri (1982)
- Blaga: Master Manole - Kluj Vengriya teatri (1982)
- Mrozek: Tango - Teatr akademiyasi (Buxarest, 1981)
- Byuxner: Voyzeck - Vengriya teatri (Sfintu-Gheorghe, 1980)
- Bekket: Baxtli kunlar - Teatr akademiyasi (Buxarest, 1979)
Filmlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qisqa filmlar:
- Niqob ortida - rejissyor ( Ruminiya televideniyesi ) 1978 - yil
- Fugue - rejissyor (Ruminiya televideniyesi) 1979 - yil
Xususiyatlari:
- Xitoy mudofaasi - rejissyor (Vengriya-Ruminiya-Fransiya qo'shma ishlab chiqarishi) 1999 yil
Nashr etilgan asarlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tanlangan she'rlar (Székely Konyvtár, Csíkszereda, 2021)
- Van még könyvtár Amerikaban? - Amerikada kutubxonalar qolganmi? (she'rlar, Kalligram, Budapesht, 2020)
- Gabor Tompa : Rejissyorning ish qismi - Uch opa-singildan olcha bog'igacha (spektakl fotosuratlari, Mirela Sandu tomonidan tahrirlangan, Jorj Banu so'zboshisi bilan, Ruminiya madaniyat instituti, Buxarest, 2016 yil)
- Label-parda - xususiy teatr lug'ati (inglizcha versiyasi, Bookart, 2014)
- Transylván pót-depressziók - Transilvaniyaning zaxira tushkunliklari (Andras Ferenc Kovacs bilan to'rt qo'lli sonetlar, Bookart, 2011)
- Címke-függöny - Label-parda (Gábor Tompaning shaxsiy teatr lug'ati, Bookart, Csíkszereda, 2010)
- A tatu hozománya - Armadilloning sepi (bolalar uchun she'rlar, Pallas Akadémia, 2007)
- Lidercbánya - Kabuslar koni (she'rlar, Pallas Akadémia, 2004)
- Noé Színhaza - Nuh teatri (tanlangan she'rlar, Pallas Akademiya, 2004)
- Depressio Transilvaniae - (AF Kovacs bilan to'rt qo'lli sonetlar, Pallas Akadémia, Ruminiya 1998)
- Aki nem én - Men emas (she'rlar, Târgu Mureş, Ruminiya, 1996)
- A késdöfés gyöngédsége - Pichoqlashning nozikligi (tadqiqotlar, Kluj-Napoka, Ruminiya, 1995)
- Romániai magyar négykezesek - To'rt qo'lli parchalar (she'rlar, András Viski bilan, Pech, Vengriya, 1994)
- Készenlét - Ogohlik (she'rlar, Budapesht, Vengriya, 1990)
- Óra, árnyékok - Soat, soyalar (she'rlar, Buxarest, Ruminiya, 1989)
- A hűtlen színház - Bevafo teatri (sahna rejissyorligi haqidagi insho, Buxarest, 1987)
O'qitish tajribasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Tg-Muresdagi Teatr akademiyasining rejissyorlik boʻlimi boshligʻi, Ruminiya, 1990-1995 y.
- Ruminiyaning Kluj shahridagi teatr va drama fakulteti asoschisi, 1991 yil
- Germaniyaning Frayburg shahridagi Davlat teatr maktabida aktyorlar uchun darslar, 1995-1999
- Teatr akademiyasi, Barselona va Institut del Teatre, Terrassa, Ispaniya, 1999–2000
- Direktorlar uchun seminarlar: Xalqaro seminarlar festivali, Manchester, Buyuk Britaniya 1993 yil
- Xalqaro seminarlar festivali, Glazgo, Buyuk Britaniya 1994, Xalqaro seminarlar festivali, Belfast, Buyuk Britaniya 2000
- Frankofoniya festivali, Limoges, Fransiya 2003 yil Shekspir masxarabozlari bo'yicha seminar, Palma de Mallorka, Ispaniya 2003 yil
- Brunel universiteti, London, Buyuk Britaniya 2005 (magistratura dasturiga rahbarlik qilish)
- Iberoamericano de Teatro festivali, Bogota, Kolumbiya (2012)
- "Gamlet" mavzusida yosh rejissyorlar uchun seminar (Koreya Milliy Teatr Kompaniyasi, Seul, 2015 yil)
- Voyzek mavzusida yosh rejissyorlar uchun seminar (Koreya Milliy Teatr Kompaniyasi, Seul, 2016 yil)
Mukofotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Eng yaxshi ijro mukofotiga nomzod, 2011 (Leonse va Lena)</br> - Eng yaxshi ijro mukofotiga nomzod, 2005 (Godotni kutish)</br> - Eng yaxshi ijro mukofotiga nomzod, 2003 (Jak yoki itoatkorlik)</br> - “Eng yaxshilik uchun” mukofoti sovrindori – 2002 yil</br> - Ruminiyada yilning eng yaxshi rejissyori gʻolibi (1984–ATM, 1987–ATM, 1993, 1997, 2008 va 2019)</br> - Ruminiyada yilning eng yaxshi spektakli g'olibi (1989, 1992, 2008)
- 2020 yil uchun Lato she'riyat mukofoti
- Transilvaniyadagi Pro Contemporary Vengriya madaniyati mukofoti, 2019 yil
- Hevesi Shandor mukofoti - ITI (Xalqaro teatr instituti) mukofoti (2011)
- Vengriya madaniyati elchisi (Karnegi Xoll, NY-2009)
- Media Excellence mukofoti (2008)
- Qisqa spektakllar xalqaro festivali (2013) - Eng yaxshi rejissyorlik
- Ruminiya komediya festivali (2007) - Eng yaxshi rejissyorlik
- Oltin olma mukofoti (2007)
- Ruminiya dramaturgiyasi festivali (2004) - Eng yaxshi rejissyorlik
- Szabadság mukofoti (2004)
- Vengriyada xizmat ko'rsatgan rassom (2002)
- Ruminiya Prezidentining farqi (2000)
- Tanqidchilar mukofoti (ITI Ruminiya, 1997)
- "Interferentsiya" - Ruminiya madaniyat jamg'armasining narxi (1997)
- Yugoslaviyada yilning eng yaxshi spektakli (1990)
- Angliyada yilning eng yaxshi xorijiy spektakli (1993)
- "IL Caragiale" milliy teatr festivali - Eng yaxshi rejissyorlik (1992, 1996)
- Vengriya milliy teatr festivali (1996) - Eng yaxshi rejissyor
- Xalqaro teatr festivali - Kishinev (1994)
- Eng yaxshi rejissyor</br> - Eng yaxshi ishlash
- Shtutgart teatri (1995)
- EMKE-Prise (1992)
- Kriterion-Prise (1997)
- "Cuvîntul" - Prise, (1996)
- Ochiq jamiyat fondi Ruminiya - Zamonaviy san'at teatri mukofoti, 1998 yil
- The Irish Times mukofotiga nomzod - 1999 yilda Godotni kutish uchun
- Eng yaxshi birinchi badiiy film mukofoti, Xalqaro kinofestival, Salerno, Italiya, Xitoy mudofaasi uchun
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Kluj-Napoka Vengriya teatri
- Evropa teatrlari ittifoqi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Faculty“. theatre.ucsd.edu. Qaraldi: 2021-yil 13-iyul.
- ↑ Union of the Theatres of Europe on Wikipedia
- ↑ Gábor Tompa's CV on the home page of the Hungarian Theatre of Cluj
- ↑ Hungarian Theatre of Cluj home page, Short history
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- https://www.union-theatres-europe.eu/ute_president_gabor_tompa_wins_uniter_award_2019 (Wayback Machine saytida 2021-07-28 sanasida arxivlangan)
- https://vaaju.com/romaniaeng/gabor-tompa-was-elected-president-of-the-union-of-theaters-in-europe/
- https://thisstage.la/2015/11/on-immigration-identity-and-collaborative-creativity-gabor-tompas-production-of-toys-a-dark-fairytale/ (Wayback Machine saytida 2022-08-18 sanasida arxivlangan)
- https://conflict-zones.reviews/our-theatre-such-as-this-festival-wants-to-belong-to-the-whole-city/
- Tompa va boshqalar bilan suhbat ( rumin tilida)
- Uning Kaliforniya universitetidagi profili, San-Diego, AQSh
- Vengriya madaniyati elchisi