Fransiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti
| Fransiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti | |
|---|---|
 Logar provinsiyasidagi fransuz kontingentining VAB zirhli mashinasi (2009-yil avgust) | |
| Faol | 2001-yil–2021-yil |
| Davlat | Fransiya |
| Kimga qaram | Fransiya Mudofaa vazirligi |
| Tarmoqlar | ISAF (2002 - 2014) |
Fransiyaning Afgʻonistondagi harbiy kontingenti (fransuzcha: Forces françaises en Afghanistan) — ISAF kuchlari tarkibida faoliyat yuritgan fransuz qurolli kuchlarining boʻlinmasi.
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Harbiy operatsiyada ishtirok etish uchun Fransiya Dushanbe aeroportiga havo guruhini (oltita Dassault Mirage 2000 D qiruvchi-bombardimonchi va ikkita C-135F tanker samolyoti) joʻnatdi, lekin 2007-yil 26-sentabrda ular Tojikiston hududida saqlanib turdi.
2008-yil fevral oyida qoʻshinlar sonini koʻpaytirish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi. 2009-yil 1-noyabrda Afg‘onistondagi fransuz qo‘shinlari Lafayette tarkibida (La Fayette Task Force) qayta tashkil etildi. 2012-yilda fransuz qo‘shinlarining asosiy qismi Afg‘onistonni tark etdi va 2012-yil 25-noyabrda Lafayette tarkibi tarqatib yuborildi.
2013-yil 1-avgust holatiga ko‘ra, fransuz kontingenti soni 266 nafarni tashkil etdi[1].
2014-yil 28-dekabrda NATO qo‘mondonligi Afg‘onistonda „Bardoshli erkinlik“ operatsiyasi yakunlanganini eʼlon qildi. Biroq, mamlakatda jangovar harakatlar davom etdi va xorijiy qoʻshinlar mamlakatda qoldi — 2015-yil 1-yanvarda boshlangan "Qatʼiy yordam" operatsiyasiga muvofiq, garchi qoʻshinlarning umumiy soni qisqartirilgan boʻlsa ham davom etdi.
2017-yilning 31-may kuni Kobulning diplomatik okrugida Germaniya elchixonasi binosi yonida sisterna portlatib yuborilgan edi. Germaniya elchixonasi binosi jiddiy shikastlangan, yaqin atrofdagi Fransiya elchixonasi ham bundan zarar koʻrgan[2].
2021-yil 14-aprelda AQSh prezidenti Jo Bayden 2021-yilning 11-sentabriga qadar bu jarayonni yakunlash bilan 2021-yil may oyida AQSh qo‘shinlarini Afg‘onistondan olib chiqishni boshlash rejalarini eʼlon qildi. Xuddi shu kuni, NATO mamlakatlari tomonidan „yaqin bir necha oy ichida“ qoʻshinlarni olib chiqish toʻgʻrisida qaror qabul qilindi[3]. Keyinchalik mamlakatdagi vaziyat yanada murakkablashdi, yangi hududlar Tolibon harakati nazoratiga oʻtdi[4].
Tolibon kuchlarining Kobulga yaqinlashgani munosabati bilan 2021-yil 15-avgust kuni Fransiyaning Kobulning „yashil zonasi“dagi elchixona yopildi, diplomatik xodimlar poytaxt aeroportiga koʻchirildi[5].
2021-yil 28-avgustda Fransiya harbiy xizmatchilarni, tinch aholini va afg‘on qochqinlarini[6] evakuatsiya qilishda ishtirokini yakunladi (jami 2021-yil 15-avgustdan 28-avgustgacha 2834 kishi evakuatsiya qilindi — 142 nafar Fransiya fuqarosi, 17 nafar Yevropa mamlakatlarining boshqa fuqarolari va 2600 afg‘on[7] olib chiqildi.
Yoʻqotishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fransiya kontingentining Afgʻonistondagi yoʻqotishlari operatsiyada qatnashgan paytdan boshlab 2012-yil 8-dekabrgacha 88 nafar harbiy xizmatchi halok boʻldi va 725 kishi yaralandi[8]. Keyinchalik yoʻqotishlar yana davom etdi .
Yuqorida sanab oʻtilganlar barcha yoʻqotishni oʻz ichiga olmaydi. Fransuz harbiy kontingentining askarlari (xorijiy xususiy harbiy va xavfsizlik kompaniyalari, minalarni tozalash kompaniyalari, samolyot ekspluatatorlari, shuningdek koalitsiya davlatlarining ruxsati va manfaatlarini koʻzlab Afgʻonistonda faoliyat yuritayotgan boshqa fuqarolik xodimlari[9] ham
- Ochiq manbalardan olingan maʼlumotlarga koʻra , Afgʻonistondagi urushda xalqaro koalitsiyaning „shartnomali askarlari“ ning yoʻqotishlari orasida — kamida 1 nafar Fransiya fuqarosi[10] bor.
- Shuni hisobga olish kerakki, Fransiyaning Afg‘onistondagi „shartnomali askarlari“ orasida nafaqat Fransiya fuqarolari, balki boshqa davlatlar fuqarolari, jumladan Afg‘oniston fuqarolari ham bor edi[11].
Yuqorida sanab oʻtilgan yoʻqotishlar urushda qatnashish uchun moliyaviy xarajatlar, Afgʻonistondagi fransuz kontingentining texnikasi, qurollari va boshqa harbiy mulkidagi yoʻqotishlar toʻgʻrisidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga olmaydi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ International Security Assistance Force (ISAF): Key Facts and Figures (Wayback Machine saytida 2022-01-20 sanasida arxivlangan) // ofitsialniy sayt NATO ot 1 avgusta 2013
- ↑ "Die deutsche Botschaft wurde massiv beschädigt, wie auf Fotos zu sehen ist. An der Frontseite sind Dutzende Fenster eingedrückt. Auch die französische, chinesische und die japanische Botschaft wurden beschädigt, wie die Regierungen der drei Länder mitteilten."
Bis zu 90 Menschen getötet bei Anschlag auf deutsche Botschaft in Kabul // „Suddeutsche Zeitung“ ot 31 maya 2017 - ↑ NATO vsled za SShA obʼyavilo o reshenii vivesti voyska iz Afganistana // informagentstvo „Interfaks“ ot 14 aprelya 2021
- ↑ Talibi s maya vzyali pod kontrol bolee 50 rayonov v Afganistane // informagentstvo „Interfaks“ ot 22 iyunya 2021
- ↑ Fransiya perevodit posolstvo v aeroport Kabula // TASS ot 15 avgusta 2021
- ↑ Fransiya zavershila evakuatsiyu lyudey iz Afganistana // informagentstvo „Interfaks“ ot 28 avgusta 2021
- ↑ "La France a évacué d’Afghanistan 2 834 personnes, dont 142 Français, 17 Européens et plus de 2.600 Afghans"
Afghanistan : discuter des évacuations avec les talibans „ne préjuge pas d’une reconnaissance“ ultérieure affirme Macron, suivez notre direct // „Le Monde“ ot 29 avgusta 2021 - ↑ "Franceʼs largest military commitment since the Algerian war for independence… cost the country 88 of its troops and injured another 725."
Bruce Crumley. Ceremony for Returning Troops Closes French Combat Mission in Afghanistan // „Time“ ot 8 dekabrya 2012 - ↑ general-mayor M. Vildanov, polkovnik A. Turigin. Chastnie voennie kompanii v SShA // „Zarubejnoe voennoe obozrenie“, № 7, 2018, str.32-37
- ↑ 11 oktabrya 2015 v razbivshemsya vertolyote Puma Mk.2 pogib odin grajdanskiy kontraktnik (grajdanin Fransii)
Kevin Rawlinson. RAF helicopter crash: five killed in accident in Afghanistan // „The Guardian“ ot 12 oktabrya 2015 - ↑ Desperate Afghan translators still knocking on Franceʼs door