Kontent qismiga oʻtish

Foydalanuvchi:Rahimjanova Nazokatxon/2 tema

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Xitoy tilida yillarni, oylarni, raqamlari va hafta kunlarini aniqlash.


Eng boshida oddiylari:

年 - nián - yil

月 - yuè - oy

- Sanalarda qanday so'z tartibi qo'llaniladi?

- Yil, oy, kun - xitoy tilida bu tartib ishlatilishi kerak, masalan:

2005 年一月二十八号 (日) - 2005 yil 28 yanvar

Xitoy tilida yillarni belgilashda raqamlarning darajasi ko'rsatilmaydi.

1997 yil = 一九九七年

1656 yān = 一六五六年

Agar yilda bir yoki bir nechta nol bo'lsa, uning o'rniga (ularning) o'rniga  零(nol) talaffuz qilinadi.

1905 y y = 一九零五年

2009 = 零零九年

- "Qaysi yil" deb qanday so'rash kerak?

- (在)哪一年

Xitoy tilidagi oylar 月yuè - oy so'ziga mos keladigan raqamni (oyning tartib raqamiga ko'ra 1 dan 12 gacha) qo'shish orqali hosil bo'ladi:

一月 – yī yuè – yanvar

二月 - èr yuè - fevral

三月 - san yuè - mart

四月 - sì yuè - aprel

五月 - wǔ yuè - may

六月 - liù yuè - iyun

七月 - qī yuè - iyul

八月 - bā yuè - avgust

九月 - jiǔ yuè - sentyabr

十月 - shí yuè - oktyabr

十一月 - shí yī yuè - noyabr

十二月 - shí èr yuè - dekabr

- Qanday qilib "qaysi oy, qaysi sana” deb soʻrash mumkin ?

- 几月几号 (日)?

- Yil, oy, hafta kuni va hokazolarni belgilash uchun qanday sanash so'zlari qo'llaniladi?

- Sanoqda 年(yil) va 天 (kun) so‘zlari  sanash so‘zlarsiz qo‘llaniladi, masalan: 十年 - o‘n yil, 五天 - besh kun, 星期(hafta) va 月(oy) so‘zlari bilan 个 sanash  so'zi qoyiladi, masalan: 三个星期 - uch hafta, 三个月 - uch oy.  Agar siz uning o'rniga 三个月 - 三月 o'rniga aytsangiz, u "uch oy" emas , mart oyini bildiradi.

Xitoy tilida haftaning kunlari.

Haftaning kunlarini belgilash uchun uch xil usuldan foydalanish mumkin:

1) 星期xīngqī so'zi (hafta) + birdan oltigacha dushanbadan shanbagacha, shuningdek, yakshanba sifatida 星期日.  Ya'ni, quyidagilar hosil boʻladi:

星期一 - dushanba

星期二 - seshanba

星期三 - chorshanba

星期四 - payshanba

星期五 - juma

星期六 - shanba

星期日 - yakshanba

Xitoyliklarning o'zlari 星期... bu juda rasmiy so'z deb hisoblashadi, masalan, biznes sheriklari bilan muhim uchrashuvlarni rejalashtirishda ular juda mos keladi, ammo kundalik hayotda siz haftaning boshqa shakilda belgilashingiz mumkin.

2) 周 zhōu (неделя) - употребляется по такому же принципу, что и 星期, то есть: 周一 – понедельник 周二 – вторник 周三 – среда 周四 – четверг 周五 – пятница 周六 – суббота 周日 – воскресенье 周末 – mò выходные (суббота и воскресенье)  3) Ну и, наконец, третий способ, который в некоторых провинциях используют очень широко, а в некоторых не очень: 礼拜 lǐbài – неделя, воскресенье 礼拜一 – понедельник 礼拜二 – вторник 礼拜三 – среда 礼拜四 – четверг 礼拜五 – пятница 礼拜六 – суббота 礼拜天 или просто 礼拜 – воскресенье  - Как сказать "Какой сегодня день недели?" - 今天星期几?  P.S. Если у кого-то возникли трудности с чтением китайских цифр, то мы приглашаем вас прочесть этот грамматический материал - числительные в китайском языке.

2) 周 zhōu (hafta) - 星期 bilan bir xilda ishlatiladi, ya'ni:

周一 - dushanba

周二 - seshanba

周三 - chorshanba

周四 - payshanba

周五 - juma

周六 - shanba

周日 - yakshanba

周末 -  mò hafta oxiri (shanba va yakshanba)

3) Va nihoyat, uchinchi usul, ba'zi viloyatlarda juda keng qo'llaniladi, ba'zilarida unchalik ko'p emas:

礼拜  lǐbài - hafta, yakshanba

礼拜一 - dushanba

礼拜二 - seshanba

礼拜三 - chorshanba

礼拜四 - payshanba

礼拜五 - Juma

礼拜六 - shanba

礼拜天 yoki oddiygina 礼拜 - yakshanba

- "Bugun haftaning qaysi kuni?" deb  Qanday aytish mumkin?

- 今天星期几?

P.S.  Agar kimdir xitoy raqamlarini o'qishda qiynalsa, biz sizni ushbu grammatik materialni - xitoy tilidagi raqamlarni o'qishni taklif qilamiz.