Formula 5000

Ishorat qoʻshish
Vikipediya, ochiq ensiklopediya
1974-yildagi Lola T330 Formula 5000 poyga mashinasi.
1971-yildagi Lola T192 Formula 5000 poyga mashinasi.
1973-yildagi Brabham BT43 F5000 poyga mashinasi.

Formula 5000 (yoki F5000) bir oʻrindiqli formula chempionatlari tasnifidagi avtopoygalardan biri boʻlib, ushbu poygalardagi poyga mashinalari 1968-yildan 1982-yilgacha dunyoning turli mintaqalarida turli modellarda ishlab chiqarilgan. U dastlab ochiq gʻildirakli poyga avtomobillariga moʻljallangan arzon narxlardagi yangi poyga mashinasi sifatida moʻljallangan edi. Formula 5000 nominal qiymati avtomobillarda ruxsat etilgan maksimal 5,0 litr dvigatel hajmidan kelib chiqadi, garchi koʻp avtomobillar kichikroq dvigatellar bilan ishlagan boʻlsa-da. Ishlab chiqaruvchilar orasida McLaren, Eagle, March, Lola, Lotus, Elfin, Matich va Chevron bor edi.

Shimoliy Amerikada sotilishi kamayib borayotgan yillarida Formula 5000 yopiq gʻildirakka oʻzgartirildi, ammo baribir bir oʻrindiqli sport avtomobillari poygasi toifasi saqlanib qolgan.

F5000 butun dunyo boʻylab[tahrir | manbasini tahrirlash]

Shimoliy Amerika[tahrir | manbasini tahrirlash]

Formula 5000 1968-yilda SCCA Formula A poygalari doirasida taqdim etilgan boʻlib, bu seriyada turli bir oʻrindiqli poyga mashinalari qatnashishi mumkin edi, lekin tez orada ishlab chiqarishga asoslangan Amerika V8 avtomobillari bilan jihozlangan avtomobillar ustunlik qila boshladi. Ishlatilgan dvigatellar odatda 5 litrli, yonilgʻi quyiladigan Chevrolet dvigatellari boʻlib, 8000 aylanish tezligida taxminan 500 ot kuchiga (370 kVt) ega, ammo boshqa markalar ham ishlatilgan[1]. Konsepsiya Can-Am seriyasining muvaffaqiyatidan ilhomlangan boʻlib, unda Amerika V8-laridan olingan juda kuchli dvigatellar bilan jihozlangan sport avtomobillari mavjud edi. Gʻoya ochiq gʻildirakli poyga avtomobillari yordamida konsepsiyani takrorlash edi. F5000 AQShda 1970-yillarning boshlarida mashhurlikka erishgan Mario Andretti, Al Unser, Bobby Unser, James Hunt, Jody Scheckter, Brian Redman, David Hobbs, Tony Adamowicz, Sam Posey, Ian Ashley, John Cannon va Eppie Wietzes kabi poygachilarni oʻz ichiga olgan.

Yevropa[tahrir | manbasini tahrirlash]

Buyuk Britaniyada Cosworth DFV dvigatelining paydo boʻlishi endi koʻplab jamoalar yaxshi dvigatel/transmissiya paketi atrofida oʻz shassilarini qurish imkoniyatiga ega boʻlishlarini anglatardi, shuning uchun Cooper, Lotus va Brabham buyurtmachi Formula 1 avtomobillarini ishlab chiqarishni toʻxtatdilar. Afsuski, Buyuk Britaniyaning chempionatdan tashqari F1 musobaqalarida qatnashgan kichikroq shaxsiy jamoalari yaxshi natija qayd etishmadi va natijada mamlakatdagi RAC kompaniyasi tezda Amerika F5000 qoidalarini qabul qildi[2][3].

Avstraliya va Yangi Zelandiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Avstraliya va Yangi Zelandiyada yillik Tasman seriyasiga mos avtomobillarni belgilovchi Tasman formulasi 1970-yilda Formula 5000 avtomobillari hamda mavjud 2,5 litrli avtomobillarni oʻz ichiga olgan holda kengaytirildi[4]. Tasman seriyasi Formula 1 tomonidan Yevropada qish boʻlgan paytda o‘tkazilgan va 1960-yillarda u mahalliy aholidan Jack Brabham, Denny Hulme, Bruce McLaren, Chris Amon, Graham Hill, Jim Clark, Jackie Stewart, Phil Hill, Piers Courage va Jochen Rindt kabi Gran-pri poygalaridagi eng buyuk nomlarni kashf qildi.

F5000 chempionlari roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]

AQSh Formula A/F5000 chempionati (1967-1976)
Bir oʻrindiqli Can-Am (1977-1986) 		F5000 Yevropa chempionati [5] Tasman Series (F5000 years)
Rothmans International Series (1976-1979) 		Avstraliya avtopoygachilar chempionati
 — CAMS Gold Star]] (F5000) 		Yangi Zelandiya oltin yulduzi
(F5000)[6] 		Janubiy Afrika oltin yulduzi
(F5000) 		Kanada Formula A chempionati
Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi Yil Poygachi Poyga mashinasi
1967 Qoʻshma Shtatlar Gus Hutchison Lotus 41
1968 Qoʻshma Shtatlar Lou Sell Eagle Mk4 1968 Janubiy Afrika Jackie Pretorius Lola T140
1969 Qoʻshma Shtatlar Tony Adamowicz Eagle Mk5 1969 Birlashgan Qirollik Peter Gethin McLaren Automotive M10A 1969 Janubiy Afrika John McNicol Lola T142 1969 Kanada Eppie Wietzes Lola T142
1970 Kanada John Cannon McLaren Automotive M10B 1970 Birlashgan Qirollik Peter Gethin McLaren Automotive M10B 1970 Yangi Zelandiya Graeme Lawrence Ferrari 246T 1969/70 Yangi Zelandiya Graham McRae Begg FM2
McLaren Automotive M10A 		1970 Janubiy Afrika Bob Olthoff McLaren Automotive M10A 1970 Kanada Eppie Wietzes McLaren Automotive M10B
1971 Birlashgan Qirollik David Hobbs McLaren Automotive M10B 1971 Avstraliya Frank Gardner Lola T192
Lola T300 		1971 Yangi Zelandiya Graham McRae McLaren Automotive M10B 1971 Avstraliya Max Stewart Mildren 1970/71 Yangi Zelandiya Graeme Lawrence Ferrari 246T
Brabham BT29 		1971 Janubiy Afrika Paddy Driver McLaren Automotive M10B
1972 Yangi Zelandiya Graham McRae McRae GM1 1972 Niderlandiya Gijs van Lennep Surtees TS11
McLaren Automotive M18 		1972 Yangi Zelandiya Graham McRae Leda LT27 1972 Avstraliya Frank Matich Matich A50 1971/72 Yangi Zelandiya David Oxton Begg FM4 1972 Janubiy Afrika Eddie Keizan Surtees TS5
1973 Janubiy Afrika Jody Scheckter Trojan T101
Lola T330 		1973 Belgiya Teddy Pilette Chevron B24 1973 Yangi Zelandiya Graham McRae McRae GM1 1973 Avstraliya John McCormack Elfin MR5 1972/73 Yangi Zelandiya David Oxton Begg FM5 1973 Janubiy Afrika Paddy Driver McLaren Automotive M10B
1974 Birlashgan Qirollik Brian Redman Lola T332 1974 Birlashgan Qirollik Bob Evans Lola T332 1974 Birlashgan Qirollik Peter Gethin Chevron B24 1974 Avstraliya Max Stewart Lola T330 1973/74 Yangi Zelandiya David Oxton Begg FM5
1975 Birlashgan Qirollik Brian Redman Lola T332
Lola T400 		1975 Belgiya Teddy Pilette Lola T400 1975 Avstraliya Warwick Brown Lola T332 1975 Avstraliya John McCormack Elfin MR6 1974/75 Yangi Zelandiya Graeme Lawrence Lola T332
1976 Birlashgan Qirollik Brian Redman Lola T332C 1976 Avstraliya Vern Schuppan Lola T332 1976 Avstraliya John Leffler Lola T400 1975/76 Yangi Zelandiya Ken Smith Lola T332
1977 Fransiya Patrick Tambay Lola T333CS 1977 Avstraliya Warwick Brown Lola T430 1977 Avstraliya John McCormack McLaren Automotive M23 1976/77 Yangi Zelandiya Dave McMillan Ralt RT1
1978 Avstraliya Alan Jones Lola T333CS 1978 Avstraliya Warwick Brown Lola T333CS 1978 Yangi Zelandiya Graham McRae McRae GM3
1979 Belgiya Jacky Ickx Lola T333CS 1979 Avstraliya Larry Perkins Elfin MR8 1979 Avstraliya Johnnie Walker Lola T332
1980 Fransiya Patrick Tambay Lola T530 1980 Avstraliya Alfredo Costanzo Lola T430
1981 Avstraliya Geoff Brabham Lola T530
VDS 001 		1981 Avstraliya Alfredo Costanzo McLaren Automotive M26
1982 Qoʻshma Shtatlar Al Unser Jr. Frissbee GR2
Frissbee GR3
1983 Kanada Jacques Villeneuve Frissbee GR2
Frissbee GR3
1984 Republic of Ireland Michael Roe VDS 002
VDS 004
1985 Qoʻshma Shtatlar Rick Miaskiewicz Frissbee GR3
1986 Kanada Horst Kroll Frissbee KR3

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Posey, Sam (May 2010). "Formula 5000: America's Secret Series". Road & Track 61 (9): 90–97. http://www.roadandtrack.com/racing/motorsports/formula-5000-the-secret-series. Qaraldi: June 12, 2010. Formula 5000]]
  2. ↑ Wolfgang Klopfer, Formula 5000 in Europe: Race By Race Retrieved from books.google.com.au on 20 August 2012
  3. ↑ The Formula One Archives Retrieved from www.silhouet.com on 20 August 2012
  4. ↑ 1970 Tasman Season (Wayback Machine saytida 2009-09-18 sanasida arxivlangan) Retrieved from www.sergent.com.au on 22 July 2009
  5. ↑ YevropaFormula 5000 Championship Retrieved from 8w.forix.com on 20 August 2012
  6. ↑ Klopfer, Wolfgang. Formula 5000 in New Zealand and Australia, 2005. ISBN 978-3-8334310-12. 

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Formula_5000&oldid=3079229" dan olindi