Fotima Pahlaviy

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Fatemeh Pahlavidan yoʻnaltirildi)

Fotima Pahlaviy (forscha: فاطمه پهلوی  ; 1928-yil 30-oktabr – 1987-yil 2-iyun) Rizo Shoh Pahlaviyning o'ninchi farzandi va Muhammad Rizo Pahlaviyning o'gay singlisi edi. U Pahlaviylar sulolasining a'zosi edi.

Erta hayot va ta'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fotima Pahlaviy 1928-yil 30-oktabrda Tehronda tugʻilgan.[1][2] U Rizo Shoh va uning to'rtinchi va oxirgi xotini Esmat Dovlatshohiyning o'ninchi farzandi edi.[3][4] Uning onasi Qojarlar sulolasidan boʻlib, 1923-yilda Rizoshohga turmushga chiqqan.[5] Fotima Abdul Rizo Pahlaviy, Ahmad Rizo Pahlaviy, Mahmud Rizo Pahlaviy va Hamid Rizo Pahlaviyning singlisi edi.[6]

U va akalari ota-onalari bilan Tehrondagi Marmar saroyida yashar edilar.[4]

Faoliyatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yoshligida

Uning o'gay akasi Muhammad Rizo Pahlaviy davrida Fotima Pahlaviy bouling klubiga ega bo'lib, qurilish, o'simlik moyi ishlab chiqarish va muhandislik bilan shug'ullanadigan firmalarda ulushga ega bo'lgan biznes bilan shug'ullangan.[7] Shu vaqt ichida u 500 million dollarga yaqin boylikka ega edi.[8] Uning boyligi ikkinchi eri Muhammad Amir Xotamiy tomonidan harbiy pudratchilardan olingan "komissiyalar" hisobidan kelgan.[8] Pahlaviy, shuningdek, Eronda oliy ta'lim bilan bog'liq faoliyat bilan shug'ullangan[9] va Eronning "Persepolis" futbol jamoasida[10] ishtirok etgan.

Shaxsiy hayot[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fotima Pahlaviy ikki marta oila qurgan. U Vinsent Li Xilyerga (1924 – 7-iyul 1999) 1950-yil 13-aprelda Italiyaning Sivitavecchia shahrida fuqarolik marosimida turmushga chiqdi.[3] Xilyer islomni qabul qildi.[3] 10-may kuni ular Eronning Parijdagi elchixonasida diniy marosimda nikoh to'yini o'tkazishdi.[3][11] Xilyer Fotimaning akasi Abdul Rizo Pahlaviyning doʻsti edi.[12] Fotime va Xilyer Eronning mamlakatga tashrifi chog'ida uchrashgan. Nikoh Shoh Muhammad Rizo tomonidan to'liq tasdiqlanmagan[13], ehtimol Erondagi salbiy reaksiyalar tufayli.[14] Ularning uch farzandi, Kayvan va Doriush ismli ikki oʻgʻil va bir qizi Ra’no 1954-yili goʻdaklik chogʻida tasodifan yiqilib tushib, vafot etgan.[15] Ular 1959-yilning sentabrida ajrashishdi.[16][17]

Xilyer bilan ajrashgach, u 1959-yil 22-noyabrda Eron harbiy-havo kuchlari qoʻmondoni general Muhammad Amir Xotamiyga turmushga chiqdi.[17][18] Toʻy marosimida shoh va uning oʻsha paytdagi xotinibFarah Diba ishtirok etdi.[17] Ularning Kambiz (1961-yilda tug'ilgan) va Ramin (1967-yilda tug'ilgan) ismli ikki o'g'li va Pari (1962-yilda tug'ilgan) ismli qizi bor edi.[19]

Pahlaviy vertolyotda uchishni oʻrganish uchun ingliz uchuvchisidan kurslar olgan.[20] U birinchi yakka parvozni tugatgandan so'ng, u murabbiyiga 1969-yilda Apollon 11 kosmonavtlari Oyga birinchi qo'nishni nishonlash uchun gastrol safari doirasida Eronga tashrif buyurganlarida Shohga sovg'a qilingan Omega Speedmaster soatini sovg'a qildi.[20] 2021-yil boshida soat auksionda 18 000 funt sterlingga sotildi.[20]

Keyingi yillar va o'lim[tahrir | manbasini tahrirlash]

Pahlaviy Eronni 1979-yilgi inqilobidan oldin tark etgan.[14] O'zining so'nggi yillarida u Londonda yashab o'tkazgan.[21]

Pahlaviy 1987-yil 2-iyunda Londonda 58 yoshida vafot etdi.[2][21] Undan toʻrt nafar oʻgʻli farzand qoldi.[21]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Iranian princess dies at age 58“. The Lewiston Journal (2-iyun 1987-yil). Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Princess Fatimeh Pahlavi“. Associated Press (2-iyun 1987-yil). Qaraldi: 8-aprel 2013-yil.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 „Shah of Iran's half-sister dies“. Rome News Tribune (2-iyun 1987-yil). Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil.
  4. ↑ 4,0 4,1 Diana Childress. Equal Rights Is Our Minimum Demand: The Women's Rights Movement in Iran 2005. Minneapolis, MN: Twenty-First Century Books, 2011 — 40 bet. ISBN 978-0-7613-7273-8. 
  5. ↑ Gholam Reza Afkhami. The Life and Times of the Shah. Berkeley, CA: University of California Press, 2008 — 605 bet. ISBN 978-0-520-94216-5. 
  6. ↑ „Reza Shah Pahlavi“. Iran Chamber Society. Qaraldi: 16-iyul 2013-yil.
  7. ↑ „105 Iranian firms said controlled by royal family“. The Leader Post. AP (22-yanvar 1979-yil). Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil.
  8. ↑ 8,0 8,1 David Harris (2005). „Buying Loyalty in Iran“ (PDF). The Long Term View. 6-jild, № 3. 88–96-bet. 2013-10-14da asl nusxadan (PDF) arxivlandi. Qaraldi: 2022-07-12.
  9. ↑ Edgar Burke Inlow. Shahanshah: The Study of Monarchy of Iran. Delhi: Motilal Banarsidass, 1979 — 91 bet. ISBN 978-81-208-2292-4. 
  10. ↑ Houchang E. Chehabi (Autumn 2002). „A Political History of Football in Iran“. Iranian Studies. 35-jild, № 4. 387-bet. doi:10.1080/14660970600615328.
  11. ↑ „Iran. Part II (1950–1955)“. Iranian Hotline. Qaraldi: 16-iyul 2013-yil.
  12. ↑ Ali Akbar Dareini. The Rise and Fall of the Pahlavi Dynasty: Memoirs of Former General Hussein Fardust. Delhi: Motilal Banarsidass Publications, 1-yanvar 1999-yil — 123 bet. ISBN 978-81-208-1642-8. 
  13. ↑ „Half sister of the late Shah“. Orlando Sentinel (3-iyun 1987-yil). 2013-yil 3-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 8-aprel 2013-yil.
  14. ↑ 14,0 14,1 Pahlavi Dynasty: An Entry from Encyclopaedia of the World of Islam Gholamali Haddad Adel: . London: EWI Press Ltd., 2012 — 144 bet. ISBN 978-1-908433-01-5. 
  15. ↑ „Shah of Iran's half-sister dies“. Rome News-Tribune (2-iyun 1987-yil). Qaraldi: 25-iyul 2013-yil.
  16. ↑ „US aided in ouster of Shah“. St. Joseph News Press. AP (9-avgust 1980-yil). Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil.
  17. ↑ 17,0 17,1 17,2 „Shah engaged“. Toledo Blade (23-noyabr 1960-yil). Qaraldi: 16-iyul 2013-yil.
  18. ↑ Abbas Milani. Eminent Persians: The Men and Women who Made Modern Iran, 1941-1979. Syracuse, NY: Syracuse University Press, 2008 — 457 bet. ISBN 978-0-8156-0907-0. 
  19. ↑ Ebrahim Hadidi. „Field Martial Mohammad Khatami“. Institute for Iranian History. Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil.
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 „Watch presented to Shah by Apollo 11 crew sold by Dorset man“. BBC (19-fevral 2020-yil). Qaraldi: 2-avgust 2021-yil.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 „Fatemeh Pahlevi Dies at 58, A Half Sister to Shah of Iran“. The New York Times. AP (3-iyun 1987-yil). Qaraldi: 4-noyabr 2012-yil. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Fotima_Pahlaviy&oldid=3706874" dan olindi