Elm və həyat

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Elm və həyat (tarjimasi „Fan va hayot“) — Ozarbayjonda nashr etiladigan ilmiy-publisistik jurnal. „Fan va hayot“ jurnali ilk nashr etilganidan buyon ilmiy bilimlarni targʻib qilish va Ozarbayjon ilm-fanini ommalashtirishda katta rol oʻynadi. Ozarbayjon tarixi, adabiyoti, etnografiyasiga oid maqolalar bilan bir qatorda fizika, kimyo, kibernetika, astronomiya va boshqa fan sohalariga oid maqolalar ham o‘quvchilar eʼtiboriga havola etilgan.

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jurnal 1961-yilda Ozarbayjon Respublikasi „Bilim“ jamiyati organi sifatida oʻz faoliyatini boshlagan va 1992-yilda Ozarbayjon Milliy Fanlar Akademiyasi Prezidiumi , Arxeologiya va Etnografiya instituti va tahririyatining taʼsis etilishi bilan nashr etilgan [1].

Jurnalda hozirgacha 5 ming ozarbayjonlik olimlarning maqolalari chop etilgan. 1998 yilda „Fan va hayot“ oʻtish davrida oʻzining professionalligi va yoʻnalishini saqlab qolgani uchun Meksikada taʼsis etilgan „Gran Pri“ bilan taqdirlangan .

1961 yildan nashr etilayotgan „Fan va hayot“ jurnali Ozarbayjon matbuoti va maʼrifati tarixida o‘ziga xos o‘rin tutadi. Hasanboy Zardobiy yaratgan „Ekinchi“ gazetasining maʼrifiy anʼanalarini davom ettiruvchi „Fan va hayot“ nashr etilgan kundan boshlab ilmiy bilimlar targ‘ibotida katta rol o‘ynadi. Jurnal olimlar armiyasining minbariga aylandi va ilm-fan yutuqlari yilnomasini yozdi.

„Fan va hayot“ Ozarbayjon matbuotida ilmiy kashfiyotlar, ixtirolar va ilmiy yangiliklarni targʻib qiluvchi yagona ommaviy ilmiy jurnal sifatida eʼtirof etildi. 2011-yilda 50 yoshga to‘lgan jurnal bugungi kunda o‘z tarbiyaviy missiyasini sharaf bilan bajarmoqda.

Jurnalning birinchi muharriri Javanshir Shirinov, faxriy bosh muharriri akademik Abdulla Garayev bo‘lgan. Respublika „Bilim“ jamiyati organi sifatida ish boshlagan. „Fan va hayot“ tez orada o‘z auditoriyasini topib, kitobxonlar orasida shuhrat qozondi. 10 ming tiraji bilan chiqa boshlagan ushbu jurnalning obunachilari soni yildan-yilga ortib bormoqda. „Fan va hayot“ oʻquvchilari Sibir, Saxalin, Vilnyus, Kiyev, Minsk, Riga va boshqalardan savollar yuborishgan. Vaqt oʻtishi bilan jurnalning tiraji 140 000 nusxaga yetdi.

Hech bir fan sohasi yoʻqki, jurnalda maqolasi boʻlmasa. Mazkur jurnalda chop etilgan maqolalarda Ozarbayjon tarixi, adabiyoti, etnografiyasi o‘z aksini topgan. Kitobxonlar olimlarimizning fizika, kimyo, kibernetika, astronomiya va boshqa fanlar bo‘yicha erishgan yutuqlari bilan yaqindan tanishdilar. Jurnalda respublikaning taniqli olimlaridan Abdulla Garayev, Hasan Aliyev, Hasan Abdullayev, Ziyo Bunyadov, Latif Imanov va boshqalar turli maqolalar yozgan. Jurnalning mavzu doirasi juda xilma-xildir. Jurnal sahifalarida Ozarbayjonning o‘simliklari, mineral resurslari, fanning u yoki boshqa sohasida olib borilayotgan tadqiqotlari, olimlarning dunyoga integratsiyalashuvi, insoniyat ilm-faniga qo‘shgan hissasi haqidagi maʼlumotlar o‘z aksini topgan.

„Fan va hayot“ jurnali 1992 yilgacha „Bilim“ jamiyati, 1992 yildan AMEA Prezidiumi, Arxeologiya va etnografiya instituti (1995) hamda „Fan va hayot“ jurnali jurnalistlar jamoasi tomonidan nashr etilgan. O‘tgan 50 yil davomida „Fan va hayot“ jurnali ilmiy jurnalistikaning shakllanishida muhim o‘rin tutdi. Mazkur jurnal sahifalarida Ulker Huseynova, Alisa Nijat, Neʼmat, Maral Po‘ladova, Mehpara Oxundova, Agil Abbos, Rashad Majid, Orif Guliyev va boshqalarning maqolalari chop etilgan.

O‘tgan asrning 90-yillarida, yaʼni o‘tish davrida moliyaviy imkoniyatlar yo‘qligi sababli jurnalni chiqarishda maʼlum bir qiyinchilik bo‘lgan, biroq uning nashr etilishi to‘xtamagan. Nomi Xalqaro matbuot katalogiga kiritilgan jurnal oʻz imijini saqlab qolgani uchun 1998 yilda Meksikada taʼsis etilgan „Gran Pri“ mukofotiga sazovor boʻlgan.

Hozirda jurnalning bosh muharriri AMEA prezidenti, akademik Akif Alizoda, muharrir o‘rinbosarlari AMEA vitse-prezidenti, akademik Iso Habibbeyli hamda AMEA Prezidiumning jamoatchilik bilan aloqalar va fanni ommalashtirish bo‘limi boshlig‘i Zulfugar Farzaliyev, mas’ul kotibi AMEA „Matbuot organlari“ kafedra mudiri o‘rinbosari Ozarbayjon Jurnalistlar uyushmasi aʼzosi Turan Rahimova [1].

Jurnal tahririyati[tahrir | manbasini tahrirlash]

Jurnal tahririyatida faoliyat yuritadigan mamlakatning taniqli olimlari:

  • Akademik Ibrohim Guliyev — AMEA vitse-prezidenti;
  • Akademik Tofig Nag‘iyev — AMEA vitse-prezidenti, „Ozarbayjon milliy ensiklopediyasi“ ilmiy markazi direktori;
  • Akademik Rasim Aliguliyev — AMEA akademik-kotibi, Axborot texnologiyalari instituti direktori;
  • Akademik Kamol Abdullayev — Ozarbayjon Respublikasining millatlararo, multikulturalizm va diniy masalalar bo‘yicha Davlat maslahatchisi;
  • Akademik Ahliman Amiraslonov — AMEA Biologiya va tibbiyot fanlari bo‘limi akademik-kotibi;
  • Akademik Ismoil Hajiyev — AMEA Naxchivan bo‘limi raisi;
  • Akademik Dilgam Tag‘iyev — AMEA Kimyo fanlari bo‘limi akademik-kotibi, Kataliz va noorganik kimyo instituti direktori;
  • Akademik G‘arib Mammadov — AMEA Agrar fanlar bo‘limi akademik-kotibi;
  • Akademik Teymur Karimli — AMEA Gumanitar fanlar bo‘limi akademik-kotibi, Qo‘lyozmalar instituti direktori;
  • Akademik Fuad Aliyev — AMEA Ganja filiali raisi;
  • AMEA muxbir aʼzosi, fizika-matematika fanlari doktori Nozim Mammadov — Fizika-matematika va texnika fanlari boʻlimi akademik-kotibi, Fizika instituti direktori;
  • AMEA muxbir aʼzosi, tarix fanlari doktori Nargiz Oxundova — Ijtimoiy fanlar kafedrasi akademik-kotibi;
  • Akademik Vasim Mammadaliyev — Boku davlat universiteti arab filologiyasi kafedrasi mudiri, ilohiyot fakulteti dekani;
  • Akademik Vaqif Farzaliyev — AMEA Ishqorlar kimyosi instituti direktori;
  • Akademik Ramiz Mammadov — AMEA akad. H.Aliyev nomidagi Geografiya instituti direktori;
  • Akademik Omar Eldarov — Ozarbayjon Davlat Badiiy Akademiyasi rektori;
  • AMEA muxbir aʼzosi Ertegin Salamzade — AMEA Arxitektura va sanʼat instituti direktori;
  • AMEA muxbir aʼzosi Namig Jalilov — AMEA Shamaxi astrofizika observatoriyasi direktori vazifasini bajaruvchi
  • Fizika-matematika fanlari fanlari doktori Elchin Babayev — Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti huzuridagi Fanni rivojlantirish jamgʻarmasi ijrochi direktori;
  • Pedagogika fanlari doktori Oqtay Samadov — Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti huzuridagi Bilimlar fondi ijrochi direktori;
  • Abdulla Hoji Nariman o‘g‘li, Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti huzuridagi Bilimlar jamg‘armasining ichki loyihalar sektori rahbari;
  • Xotira Huseynova, filologiya fanlari doktori, Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti huzuridagi Bilimlar jamg‘armasi axborot taʼminoti sektori mudiri [2] .

Bosh muharrirlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Abdulla Garayev — 1961-1964
  • Rizo Shahvalad — 1964-1975 [3]
  • Hasan Mehdiyev — 1975-1993
  • Oydin Selimzoda — 1993-1995
  • Ulkar Huseynova — 1995-1997
  • Hidoyat Bogirov
  • Agamehdi Ahadov
  • Mahmud Karimov — 2003-2013
  • Akif Alizoda — 2013 yildan [4]
  • Ramiz Mehdiyev — 2019 yildan

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ 1,0 1,1 „Mətbuat Şurası "Elm və həyat" jurnalının 50 illiyini qeyd etdi.“. 2020-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-fevral.
  2. ↑ „"Elm və həyat" jurnalının redaksiya heyəti“. 2016-yil 30-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-fevral.
  3. ↑ Görkəmli yazıçı-jurnalist və ictimai xadim Rza Nəbi oğlu Şahvələd
  4. ↑ „"Elm və Həyat" elmi-populyar jurnalının yeni nömrəsi nəşr olunub.“. 2018-yil 27-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 24-fevral. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Elm_və_həyat&oldid=3299601" dan olindi