Elektr signallarni kuchaytirish

Elektron kuchaytirgich — bu elektr quvvatini kuchaytirishga qodir qurilma. Faqat tok yoki kuchlanishni kuchaytiradigan qurilmalar (masalan, transformatorlar) kuchaytirgichlar qatoriga kirmaydi. Elektron kuchaytirgichning ishlash printsipi uning faol yoki reaktiv qarshiligining oʻzgarishiga asoslanadi elektr oʻtkazuvchanligi gazlar, vakuum va yarimoʻtkazgichlar past quvvatli signal taʼsirida. Elektron kuchaytirgich ham mustaqil qurilma, ham har qanday uskunaning bir qismi sifatida blok (funksional birlik) boʻlishi mumkin — radio qabul qiluvchi, magnitafon, oʻlchash moslamasi va boshqalar.

Tarixi

• 1904 yil — Li de Forest oʻzi yaratgan elektron naycha — triod asosida chiziqli boʻlmagan element (chiroq) va anod zanjiriga kiritilgan statik qarshilik Ra dan iborat elektr signalini kuchaytirish moslamasini (kuchaytirgich) yaratdi.
• 1932 yil — Garri Nyquist salbiy teskari aloqa bilan qoplangan kuchaytirgichlarning barqarorligi (oʻzini qoʻzgʻatmasdan ishlash qobiliyati) shartlarini aniqladi.
• 1942 yil — AQShda birinchi operatsion kuchaytirgich qurilgan — mustaqil mahsulot sifatida muvozanatli (differensial) kirish va sezilarli ichki daromadga ega (1000 dan ortiq) doimiy kuchlanish kuchaytirgichi. Bu kuchaytirgichlar sinfining asosiy maqsadi elektr signallari ustida matematik amallarni bajarish uchun analog hisoblash qurilmalarida foydalanish edi. Shuning uchun uning asl nomi — hal qiluvchi.

Qurilma va ishlash prinsipi

Toʻrtta terminal shaklida taqdim etilgan umumiy kuchaytirgich sxemasi

Salbiy teskari aloqa bilan uch bosqichli past chastotali kuchaytirgich (ULF). Oddiy sxema.

Kuchaytirgich tuzilishi

Kuchaytirgich, umumiy holatda, toʻgʻridan-toʻgʻri ulanishlar bilan oʻzaro bogʻlangan kuchaytirish bosqichlarining ketma-ketligi (bir bosqichli kuchaytirgichlar ham mavjud)

Aksariyat kuchaytirgichlarda toʻgʻridan-toʻgʻri boʻlganlarga qoʻshimcha ravishda, teskari aloqalar ham mavjud (intrastage va intrastage). Salbiy teskari aloqa kuchaytirgichning barqarorligini oshirishi va signalning chastotasi va chiziqli boʻlmagan buzilishlarini kamaytirishi mumkin. Baʼzi hollarda, fikr-mulohazalar termal jihatdan bogʻliq elementlarni oʻz ichiga oladi (termistorlar, posistorlar) — kuchaytirgich yoki chastotaga bogʻliq elementlarning haroratni barqarorlashtirish uchun — chastotali javobni tenglashtirish uchun.

Baʼzi kuchaytirgichlar (odatda UHF radio qabul qiluvchilar va radio uzatgichlar) avtomatik daromadni boshqarish (AGC) yoki avtomatik quvvatni boshqarish (AWP) bilan jihozlangan. Ushbu tizimlar kirish darajasi oʻzgarganda oʻrtacha chiqish darajasini taxminan doimiy saqlashga imkon beradi.

Kuchaytirgichning bosqichlari oʻrtasida, shuningdek, uning kirish va chiqish davrlarida attenuatorlar yoki potansiyometrlarni yoqish mumkin — daromadni sozlash uchun, filtrlar — berilgan chastotali javobni shakllantirish uchun va turli funksional qurilmalar — chiziqli boʻlmagan va hokazo.

Har qanday faol qurilmada boʻlgani kabi, kuchaytirgich ham asosiy yoki ikkilamchi quvvat manbaiga ega (agar kuchaytirgich mustaqil qurilma boʻlsa) yoki taʼminot kuchlanishlari alohida quvvat manbaidan taʼminlanadigan davrlarga ega.

Manbalar

• Simonov Yu. L. Usiliteli promejutochnoy chastoti. — M.: Sovetskoe radio, 1973
• Bukreev S. S. Tranzistornie usiliteli nizkoy chastoti s obratnoy svyazyu. — M.: Sovetskoe radio, 1972
• Voyshvillo G. V. Usilitelnie ustroystva: Uchebnik dlya vuzov. 2-e izd. — M.: Radio i svyaz. 1983

Havolalar

• Yangi avlod yuqori chastotali kuchaytirgichlar (Wayback Machine saytida 2017-07-13 sanasida arxivlangan)
• VHF antenna kuchaytirgichi
• Elektron kuchaytirgich