Domokos jangi
| Domokos jangi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Qoʻmondonlar | |||||||
| Edhem posho | Shahzoda Konstantin
Ricciotti Garibaldi | ||||||
| Kuchlar | |||||||
| 45000 askar | 40000 yunon askari
2000 italyan askari | ||||||
Domokos jangi (turkcha: Dömeke Savaşı) Usmonlilar imperiyasi va Yunoniston qirolligi oʻrtasida boʻlib oʻtgan toʻqnashuv..
Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gretsiya Krit orolini qoʻshib olishga harakat qilgandan soʻng, Usmonli porti Gretsiyaga urush eʼlon qildi. Elassonadagi (turkcha: Alasonya) Usmonlilar qoʻshini qoʻmondoni Edhem Posho (keyinchalik Gʻozi unvoniga sazovor boʻlgan) edi. Jang vaqtida 46 yoshda boʻlgan Edhem posho Usmonli armiyasining eng yosh qoʻmondoni edi[1]. Yunon armiyasiga shahzoda Konstantin boshchilik qilgan. Domokosdagi Usmonli qoʻshini 45 000 kishi, yunon armiyasi esa 40 000 kishi edi[2]. Bundan tashqari Yunoniston tomonida Ricciotti Garibaldi qoʻmondonligi ostida 2000 ta italyan askari jangda qatnashgan.
Jang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Dastlabki gʻalabalardan Edhem Posho oʻz qoʻshinlarining bir qismini Velestinda (bu jang teatri edi) yoki Farsalada saqlaganligi aytiladi. Gretsiyaning yangi bosh vaziri Dimitrios Rallis Buyuk Kuchlar vositasida sulh tuzishni rejalashtirgan edi[3]. Murosaga kela olmagan Edhem Posho 1897-yil 17-mayda Domokos (Dömeke) shahriga yoʻl oldi. Domokos yunon armiyasining oldinga siljib borayotgan Usmonli qoʻshiniga qarshi tayanchi boʻlgan.
Usmonlilar 17-may kuni erta tongda bir necha guruh boʻlib oldinga siljishdi. Usmonlilar armiyasi quyidagi qismlardan iborat edi: Hayri poshoning oʻngdagi boʻlimi, Tsioba tomon yoʻnalgan, Neshet Poshoning boʻlinmasi Domokosga boradigan asosiy yoʻlda. Markazda Hamdi Posho, chap tarafda Mahmud posho boʻlinmadi, Hamdi poshoning ortidan Haydar poshoning boʻlinmasi[4].
Dastlabki hujumlar ertalab soat 10 larda yunon armiyasi chizigʻining chap tomonida, Hayri posho qoʻshinlari Tsioba qishlogʻida kichik yunon otliq qoʻshinlari bilan toʻqnash kelganida boshlandi. Hayri posho askarlariga qishloqni egallash uchun bir soat kerak boʻldi[5][4].
Hamdi va Memduh boshchiligidagi turk chap qanoti polkovnik Mastrapas boshchiligidagi yunon qoʻshinlari tomonidan koʻrsatilgan qarshilik tufayli sekin oldinga siljidi. Yunonistonning toʻrtinchi diviziyasi Hamdining albaniyalik muntazam qoʻshinlarini bir muncha vaqt ushlab turdi[5].
Soat 15:00 da yunonlar Domokos oldidagi tekislikdan chiqib ketishdi[5].
Soat 23:00 da Edhem Posho Hamdidan xabar oldi. Hamdi va Memduh yunonlarning oʻng qanotiga hujum qilishga tayyor edilar. Edhem ertasi kuni Hamdiga yunonlarga hujum qilishni buyurdi[5]. Shahzoda Konstantin turk qoʻshinlarining oʻng tomonidan hujum qilishini sezdi va tunda qoʻshinga chekinishga buyruq berdi[4] :190–191
Natija[tahrir | manbasini tahrirlash]
Edhem posho tashabbusni oʻz qoʻliga oldi va Termopilaga hujum boshladi. Dovon yunon qoʻshinlari tomonidan qattiq himoyalangan boʻlsa-da, u qoʻlga olindi. Ammo Usmonli sardori Halil Rifat posho Afinani egallashni rejalashtirgan edi. Shunga qaramay, Yevropaning buyuk davlatlari Usmonli hukumatini sulh tuzishga majbur qildi. Jangdan ikki kun oʻtgach, ikkala tomon ham oʻt ochishni toʻxtatdi. Usmonli qoʻshini gʻalaba qozongan boʻlsa-da, Krit porti ustidan nazoratni yoʻqotdi.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Islam Encyclopadie ((turkcha))
- ↑ Ottoman history on line (turkcha)
- ↑ Turkish army in Thessaly by Clive Bigham
- ↑ 4,0 4,1 4,2 von Strantz, Karl Julius W. Viktor. Modern Warfare: As Illustrated by the Greco-Turkish War. S. Sonninschein and Company, 1900 — 186–203 bet. 2016-yil 16-martda qaraldi.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Famous Battles of the Nineteenth Century: 1875-1900 Welsh: . A. Wessels Company, 1905 — 251–262 bet. 2016-yil 16-martda qaraldi.