Damaru

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Damaru (sanskr. ररर) yoki Damra Hindiston va Tibetda qumsoat shaklida kichik ikki membranali nogʻora. Buddist Vadjrayan anʼanasida va hinduizmning ayrim shakllarida (Shakti, shivaizm) marosim musiqa asbobidir.

Bu nogʻora odatda yogʻochdan qilindi. Uning balandligi bir necha dyuymdan bir necha futgacha oʻzgarib turadi. Unda bir qoʻl bilan oʻynaladi. Tovush, asosan, damarning tor qismiga oʻralgan ip yoki teri shnuriga biriktirilgan toʻplar tomonidan chiqadi. Bundan tashqari, ovoz ishlab chiqarishda shnurda bogʻlangan tugunlar ishtirok etishi mumkin. Biror kishi bilagining toʻlqinli harakatlaridan foydalanib, barabanni silkitganda, toʻp (yoki toʻp) damarning har ikki tomoniga ham uriladi. Ushbu musiqa asboblari kichik oʻlchamlari tufayli har qanday  sayohatchi  musiqachilar tomonidan ishlatiladi. Bundan tashqari, Tibet buddizmining marosim amaliyotida ham qoʻllaniladi.

Damaru odatda Hindistonning barcha qitʼalarida yaxshi tanilgan. Shivaitlar orasida Nataraja deb nomlangan Shiva shakli bilan bogʻliq boʻlib, ularning ramzi hisoblanadi. Toʻrt qoʻlli Nataraja, damaruni, tandava kosmik raqsini ijro etayotganda, yuqori oʻng qoʻlida ushlab turadi. Damaruning asl tovushi (zarur) ifodalanadi deb hisoblanadi. Sanskritning barcha tovushlari Damarudagi Shiva oʻyinining tovushlaridan kelib chiqqanligi haqida afsonalar mavjud. Ushbu nogʻoraning janglari dunyoni yaratishda kuchlarning ritmini anglatadi va uning ikkala yarmi erkak (lingam) va ayol (yoni) boshlanishini ifodalaydi.

Va bu qismlarning aloqasi hayotning tugʻilish joyidir.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]