Dʼalamber Jan Leron

D’ALAMBER (D’ Alembert) Jan Leron (1717.16.11 - Parij - 1783.29.10) -fransuz maʼrifatparvari, matematigi va faylasufi. Parij FA aʼzosi (1754). 1751-57 yillarda D. Didro bilan birgalikda "Ensiklopediya"ni nashr qilgan. Mat., gidrodinamika, astronomiya, fizika fanlarini rivojlantirishga hissa qoʻshgan. Mexanikada dinamika masalalarini statika usullari bilan yechish uning nomi bilan ataladi (k,. D’Alamber prinsipi). Bu prinsipning mumkin boʻlgan siljishlar prinsipi bilan mantikiy birlashishi — D’Alamber — Langranj prinsipini tashkil etadi. Moddiy sistemalar harakatining differensial tenglamalarini tuzish qoidalarini ifodalab bergan. Sayyoralarning oʻz orbitasidan chetga chiqishi nazariyasini asoslagan. Ilmiy ishlari differensial tenglamalar, qatorlar nazariyasi, algebraga oid. D. dunyoqarashiga dualizm xos. D. falsafada sensualizm mavqeida turib, moddiy olamdagi predmet va hodisalarning obyektiv mavjudligini va ularning sababiy bogʻlikligini eʼtirof etgan.

Adabiyot

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil