Chernogoriya davlat madhiyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

 Chernogoriya davlat madhiyasi
Soʻz muallif(lar)i Nomaʼlum (qisman Sekula Drljević tomonidan tahrirlangan),, 19-asr
Bastakor Nomaʼlum (Zarko Mirkovich tomonidan tuzilgan), 19-asr
Qabul qilindi 2004-yil 12-iyul (rasmiy)
Audio
Chernogoriya davlat madhiyasi

„Oj, svijetla majska zoro“ (kirillcha: „Oj, svijetla majska zoro“; „Oh, mayning yorugʻ tongi“) — Chernogoriya milliy madhiyasi 2004-yilda qabul qilingan. Qabul qilinishidan oldin u koʻplab oʻzgarishlarga ega mashhur xalq qoʻshigʻi edi. Uning matnining eng qadimgi versiyasi 19-asrning ikkinchi yarmiga toʻgʻri keladi.[1]

Matn[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bular rasmiy qoʻshiq matni boʻlsa-da, ritmik kompozitsiyaga amal qilish maqsadida koʻplab misralar takrorlanadi. 1944-yilda chernogoriyalik fashist hamkori Sekula Drljevich 1941-yil iyulida oʻrnatilgan Chernogoriya qoʻgʻirchoq rejimining yaratilishini nishonlash uchun „Oj, svijetla majska zoro“ chernogoriya vatanparvarlik qoʻshigʻining matnini oʻzgartirdi.

Chernogoriya kirill alifbosi[2] Chernogor lotin tilida Oʻlchovli inglizcha tarjima

𝄆 Oј sviјetla maјska zoro. 𝄇
𝄆 Maјko nasha Tsrna Goro. 𝄇
𝄆 Sinovi smo tvog stiјeњa 𝄇
𝄆 I chuvari tvog poshteњa 𝄇
Volimo vas, brda tvrda
I stravichne vashe klanse
Koјi nikad ne poznashe
Sramotnoga ropstva lanse,
𝄆 Maјko nasha Tsrna Goro! 𝄇

𝄆 Oј sviјetla maјska zoro. 𝄇
𝄆 Maјko nasha Tsrna Goro. 𝄇
Dok lovћenskoј nashoј misli
Nasha sloga daјe krila,
Biћe gorda, biћe slavna
Domovina nasha mila.
Riјeka ћe nashix vala
Uskachuћi u dva mora
𝄆 Glas nositi okeanu,
Da јe vјechna Tsrna Gora. 𝄇
Da јe vјechna Tsrna Gora!}}

𝄆 Oj svijetla majska zoro. 𝄇
𝄆 Majko naša Crna Goro. 𝄇
𝄆 Sinovi smo tvog stijenja 𝄇
𝄆 I čuvari tvog poštenja 𝄇
Volimo vas, brda tvrda
I stravične vaše klance
Koji nikad ne poznaše
Sramotnoga ropstva lance.
𝄆 Majko naša Crna Goro! 𝄇

𝄆 Oj svijetla majska zoro. 𝄇
𝄆 Majko naša Crna Goro. 𝄇
Dok lovćenskoj našoj misli
Naša sloga daje krila,
Biće gorda, biće slavna
Domovina naša mila.
Rijeka će naših vala
Uskačući u dva mora
𝄆 Glas nositi okeanu,
Da je vječna Crna Gora. 𝄇
Da je vječna Crna Gora!}}

𝄆 O bright dawn of May blazes forth 𝄇
𝄆 Our mother Montenegro 𝄇
𝄆 We are the sons of your gravel 𝄇
𝄆 And guardians of your candour 𝄇
We love you, your craggy highlands
And your magnificent gorges
Which never came to experience
The chains of shameful slavery
𝄆 Our mother Montenegro 𝄇

𝄆 O bright dawn of May blazes forth 𝄇
𝄆 Our mother Montenegro 𝄇
For the cause of our Lovchen
Our unity gives us wings
All proud and lauded shall we be
Our dear homeland beloved
Estuary of our waves
That surges into the two seas
𝄆 Shall bear voice into the ocean
That Montenegro is ageless 𝄇
That Montenegro is ageless

Tarix[tahrir | manbasini tahrirlash]

Quyida madhiyaning „Oh, jasoratning yorugʻ tongi, oh!“ nomi bilan tanilgan eng qadimgi versiyasi keltirilgan. („Oj, Junaštva Svjetla Zoro, oj!“). U birinchi marta 1863-yilda Belgraddagi milliy teatrda omma oldida ijro etilgan. Bu uch qismdan iborat „Graxovo jangi yoki Chernogoriyadagi qon adovati“ (Boj na Grahovu ili krvana osveta u Tsrnoj Gori) spektaklining tarkibiy qoʻshigʻi edi. Oʻyin va Chernogoriya xalq qoʻshigʻi 1870 va 1876 yillarda Milliy teatrda yana yangradi.[3][4] Qoʻshiq bugungi kungacha turli nomlar ostida mashhur Chernogoriya xalq qoʻshigʻi sifatida „Oh, mayning yorqin tongi“ („Oj svijetla majska zoro“) nomi bilan saqlanib qolgan. Qoʻshiqning ushbu versiyasi 1993-yilda rasmiy davlat madhiyasi boʻyicha birinchi munozarada taklif qilingan bir nechta versiyalardan biri boʻlgan, ammo melodik qiymati bahsli boʻlgani uchun bu borada konsensus boʻlmagan.

Serb-xorvat (kirill) Serb-xorvat (lotin) Inglizcha tarjima

Oј, јunashtva svјetla zoro,
Maјko nasha Tsrna Goro!
Na tvoјim se vrletima,
Razbi sila dushmanima.
Јedina si za slobodu,
Ti ostala srpskom rodu.
Dat ћe Bog i svјeta mati
Da se јednom sve povrati!}}

Oj, junaštva svjetla zoro,
Majko naša Crna Goro!
Na tvojim se vrletima,
Razbi sila dušmanima.
Jedina si za slobodu,
Ti ostala srpskom rodu.
Dat će Bog i svjeta mati
Da se jednom sve povrati!}}

Oh, bright dawn of bravery,
Our mother Montenegro!
On your mountains,
Broke the force of the enemy.
Only you are still remain,
For Serb people to regain its freedom
God and Holy Mother’s willing
Everything will be restored again!

Bahslar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Chernogoriya prezidenti sifatida Filip Vujanović 2004-yilda rasmiylashtirilgan davlat madhiyasining bahsli qismlari boʻyicha bir necha marta ommaviy munozaralarda qatnashdi. Shu munosabat bilan madhiyaning rasmiy matnida kuylangan ikkita bayt (uchinchi va toʻrtinchi) ham bor edi. Chernogoriyalik fashist va harbiy jinoyatchi Sekula Drljević tomonidan kiritilgan. Keyingi yillarda madhiyaning bahsli qismlari boʻyicha bahslar Chernogoriya fuqarolari oʻrtasida ochiq boʻlinishlarga olib keldi va Vujanovićning oʻzi turli holatlarda Drlyevichning baytlarining qabul qilinishini ochiq tanqid qildi, u madhiyani rasmiy maqomga oʻzgartirish kiritishni yoqlab chiqdi. Vujanović bir necha bor Drlyevichning sheʼrlarini qabul qilish qabul qilinishi mumkin emasligini, chunki ularning yaratuvchisi fashist yoki natsist ekanligini taʼkidladi va xuddi shu munosabat bilan u Chernogoriya millatchiligi va shovinizmining kuchayishi xavfi haqida ogohlantirdi.[5]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. Zakon o drjavnim simbolima i danu drjavnosti Tsrne Gore (2004).
  2. Tsrnogorska ximna nastala јe u Srbiјi, da bi iz њe bio izbachen stix u kom se pomiњe srpski rod
  3. Istorija srpskog pozorišta od srednjeg veka do modernog doba, Borivoje Stojković, 1979.
  4. „Zadovoljni zbog neusvajanja himne :: Dnevni list Pobjeda“ (2011-yil 22-iyul). 2011-yil 22-iyulda asl nusxadan arxivlangan.
  5. „Ima li crnogorskog nacionalizma u Crnoj Gori“ (sh). Radio Slobodna Yevropa. Qaraldi: 2021-yil 12-iyun.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]