Britaniya davlat qarzi tarixi
 | Bu maqolada bir qancha muammolar mavjud. Iltimos, ularni tuzatib yordam qiling yoki shu muammolarni munozara sahifasida muhokama qiling.
|
Britaniya davlat qarzining tarixi Uilyam III hukmronligi davriga borib taqaladi. U Angliya banki chiqargan davlat obligatsiyalarini sotish uchun shahar savdogarlari va savdogarlar uyushmalarini jalb qilgan. 1815-yilda, Napoleon urushlari oxirida Britaniya hukumatining qarzi 1 milliard funt sterlingga yetdi (bu YaIMning 200% dan ortigʻi edi).
XX asr boshlariga kelib britaniya milliy qarzi asta-sekin YaIMning 30%igacha qisqardi. Biroq, Birinchi jahon urushi boshlanganidan keyin Britaniya hukumati urush harakatlarini moliyalashtirish uchun katta miqdorda qarz olishga majbur boʻlishi natijasida avlat qarzi 1914-yildagi 650 million funt sterlingdan 1919-yilda 7,4 milliard funt sterlinggacha oʻsdi. Ikkinchi Jahon urushi paytida hukumat Axis kuchlari bilan urushni moliyalashtirish uchun yana katta miqdorda qarz olishga majbur boʻldi. Urushdan keyin qarz asta-sekin YaIMning kichik ulushigacha kamaydi, ammo 1970-yillarda, Sterling inqirozidan soʻng, Britaniya hukumati Xalqaro Valyuta Jamgʻarmasidan (XVJ) yordam soʻrashga majbur boʻldi.
1980 va 1990-yillar davomida qarzning yalpi ichki mahsulotga nisbati kengroq iqtisodiyot qanday ishlashiga qarab oʻsib, kamayib turdi va 1980-yillarning boshidagi tanazzul davrida nisbatan oʻzgarmas boʻlib qoldi. 1990-yillardagi tanazzul soliq tushumlarini kamaytirdi. 1990-yillarning oxiri va 2000-yillarning boshlarida davlat qarzi nisbiy jihatdan yana kamaydi va 2002-yilga kelib YaIMning 29% ga tushdi. Shundan soʻng, barqaror iqtisodiy oʻsishga qaramay, u oʻsishni boshladi. Chunki Toni Bler boshchiligidagi leyboristlar hukumati davlat xarajatlarini oshirdi. 2007-yilga kelib davlat qarzi yalpi ichki mahsulotning 37%ini tashkil etdi. Defitsit oʻsishda davom etdi va 2008-yil boshida boshlangan Buyuk turgʻunlikdan keyin ham davlat qarz olish surati, ham davlat qarzi keskin oʻsib, 2012 yil oxiriga kelib YaIMning 70%ini tashkil etdi.
Maʼlumotnomalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Fergyuson, Niall, Pulning koʻtarilishi: Dunyoning moliyaviy tarixi, Pingvin kitoblari, London (2008)