Bobo-tepa
Bobo-tepa — Sherobod[1] yaqinidagi islomgacha boʻlgan qadimiy Chagʻon qalʼasi xarobalari.
Qal’a deyarli toʻrtburchak (19x18 m), ikki qavatli boʻlib, balandligi 2 metrga yaqin boʻlgan yonbagʻirli monolit platformada qurilgan. Bu balandlikka, yuqoriga qarab kengaygan keng va yumshoq pandus sharqiy fasadning oʻrtasida joylashgan kirish eshigiga olib boradi. Qazishmalar natijasida faqat pastki qavatning binolari topilgan, ular deyarli hamma joyda toʻliq balandligi — taxminan 3,6 metrgacha saqlanib qolgan. Qurilish materiali oʻlchamlari 46-47x22-23x7-8 santimetr boʻlgan xom ashyo boʻlgan. Xarakterli elliptik shakldagi binolarning baland gumbazlari „koʻndalang segmentlar“ texnikasidan foydalangan holda qurilgan va eshiklarning deyarli aylana arkalari uchburchak shaklidagi tosh bilan qurilgan[1].
Qal’aning tashqi koʻrinishining oʻziga xos xususiyatlari fasad oʻqlarida chuqur va nisbatan tor boʻshliqlar boʻlgan, sharqiydan tashqari, u yerda boʻshliqlar asta-sekin tashqariga kengaygan kirish joyi bilan almashtirilgan. Kengligi 1,6 metr boʻlgan nishlarning orqa devorlari juftlashgan soxta boʻshliqlar bilan kesilgan[1].
Umuman olganda, qal’aning rejalashtirilgan tuzilishi pandusning burchak shaxtasi tufayli murakkab boʻlgan, lekin uning aniqlovchi xususiyatlarini yoʻqotmaydigan taroqsimon koridor sifatida belgilanishi mumkin. Turar-joylarda, shu jumladan qal’alarda bunday tartib binolarning turar-joy maqsadini emas, balki xoʻjalik omborini anglatadi va bu, oʻz navbatida, Bobo-tepa qal’asining deyarli saqlanib qolmagan yuqori qavati pastki qavatdan asosan boshqacha tarzda tashkil etilganligini anglatadi[1].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Хмельницкий 2000.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Хмельницкий С. Г. Между Кушанами и Арабами. Архитектура Средней Азии V—VIII вв. — Берлин—Рига : GAMAJUN, 2000. — 288 p.