Kontent qismiga oʻtish

Besh tosh oʻyini

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Besh tosh oʻyini — Oʻzbekistonda keng tarqalgan oʻyin. Azaldan besh tosh oʻyinini oʻynash zavqli boʻlgan. Oʻyin uchun toshlar kerak boʻladi — oddiy kichik, yumalloq va silliq toshlar yoki daryo toshlari. Har ishtirokchi uchun beshta tosh toʻplamini tanlanadi. Ishtirokchilarning tanlovi ihtiyoriy boʻlib yumaloq, kimdir tekis toshlarni tanlaydi. Bizda har doim oʻzlarining toʻplamlarini choʻntagida olib yuradigan oʻyinni sevadiganlar bor edi, qolganlari shunchaki ozmi-koʻpmi mosini yerdan koʻtarishardi. Yozda ham daryo boʻyida quyoshga botgan holda oʻynasa boʻladi. Oʻyin uchun qilingan yerning kichik tekis maydoniga yoki ayvonlarda kerak boʻladi. Ishtrokchilar oʻynashlari uchun dastlab oʻyin tartibi aniqlandi — kim bilan kim bellashishi aniqlanadi. Oʻyinning mohiyati toshlarni uloqtirish va ushlashdir.

Qadam 1. birliklar
[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barcha beshta toshlar ishtirokchilar oldida yerga qoʻyiladi. Ulardan bittasi tanlangan boʻladi. Bu signal toʻpi. Ushbu tos osmonga uloqtiriladi va uchayotganda, yerda qolgan toshlardan birini olib, uchib ketayotganini xuddi shu qoʻli bilan olishga ulgurish kerak boʻlishadi. Tanlangan tosh chetga qoʻyilib, qolgan barcha toshlar uchun amal takrorlanadi.

Qadam 2. Ikki kishilik
[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barcha beshta toshlar ishtirokchilar oldida yerga qoʻyiladi. Ulardan bittasi tanlangan boʻlib qolgan toʻrtta toshni iloji boricha bir-biriga yaqin qilib, juft boʻlib oyishiga ishonch hosil qilishingiz kerak boʻladi. Ishtirokchi oʻyin toshi osmonga uloqtiriladi va uchayotganda, yerga yotganlardan birdan ikkita toshni olish kerak va uchib ketayotgan toshni olishga ulgurish kerak boʻlishadi. Ikkinchi juft tosh uchun harakat takrorlanadi.

Qadam 3. Uch nuqta
[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ishtirokchilar toshi yerga tashlanadi va avval uchta toshni bir vaqtning oʻzida olishingiz kerak, soʻngra bittasini qoldiriladi.

Qadam 4. Toʻrt
[tahrir | manbasini tahrirlash]

Keyingi bosqichda barcha toshlarni yerga tashlaymiz, soʻngra hamma toshni birdan terib olamiz.

Qadam 5. Imtihon
[tahrir | manbasini tahrirlash]

Barcha beshta toshlar bir vaqtning oʻzida yerga tashlanadi va qoʻlning orqa tomoni bilan ushlanadi. Keyin, orqadagi barcha toshlar yana yerga tashlanadi va ularni ochiq xurmo bilan ushlashingiz kerak. Qancha toshlarni ushlasa — shuncha ball toʻpladim. Oʻyin boshidanoq takrorlanadi. Koʻp ball toʻplagan gʻolib chiqadi. Bu besh tosh oʻyini insonning zehnini charxlaydi[1].