Bell P-39 "Aircobra" samolyoti yodgorligi
Bell P-39 „Aircobra“ samolyoti yodgorligi — Yakutsk shahridagi yodgorlik boʻlib, Lend-lizing asosida yuklarni yetkazib bergan aviatorlarga bagʻishlangan[1][2].
Yodgorlikning ramziy maʼnosi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Ulug 'Vatan urushi yillarida Amerika Qoʻshma Shtatlari va Sovet Ittifoqi oʻrtasida Alyaska-Sibir havo yoʻnalishi shakllandi, bu yoʻlda sovet va amerikalik aviatorlar AQShdan SSSRga 8 mingga yaqin samolyotlarni yetkazib berishdi. Havo yoʻlining markazi marshrutning oʻrtasida joylashgan Yakutsk shahri edi[1].
Yodgorlik Bell P-39 Airacobra ning haqiqiy oʻlchamdagi nusxasi[3] hisoblanadi. Ulug 'Vatan urushi yillarida havo yoʻlida halok boʻlgan barcha paromchilarning ismlari bilan yodgorlik oʻrnatilgan. Lend-lizing shartnomasi boʻyicha Alyaska-Sibir parom liniyasi Qizil Armiya boʻlinmalarini harbiy harakatlarda qatnashgan armiya jihozlari bilan taʼminlash yoʻli edi. Yakutskda birinchi Qizil bayroqli parom havo boʻlinmasining shtab-kvartirasi va Krasnoyarsk havo yoʻli boshqaruv markazi joylashgan edi[4].
Bell P-39 „Aircobra“ — bu Ikkinchi Jahon urushi davridagi Amerika qiruvchi samolyoti boʻlib, dvigatelning gʻayrioddiy dizayni kabina orqasida joylashgan. Barcha ishlab chiqarilgan P-39 samolyotlarining yarmi Sovet Ittifoqiga Lend-lizing asosida yetkazib berilgan. P-39 ni Aleksandr Pokrishkin, Grigoriy Rechkalov , Aleksandr Klubov , Nikolay Gulaev, aka-uka Dmitriy va Boris Glinka kabi havo jangidagi mahorat egalari boshqargan. Qiruvchi samolyot oʻz davri uchun noyob hisoblangan. Qiruvchi samolyotning ustunligi uning ishonchliligida, qurollanishida, tezligida va har xil manyovrlar amalga oshirish imkonini berishida va uning kabinasidan atrofning keng koʻrinishidan iborat boʻlgan. Qiruvchi samolyotning kamchiliklari aylanish tendensiyasi, shuningdek, maqsadli oʻq otishdagi qiyinchiligi edi. Shunday qilib, Airacobra professional uchuvchilar uchun moʻljallangan edi[5].
Yodgorlik tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yodgorlikning ochilishi 2002-yil 6-noyabrda aeroportda, 24-sonli maktab roʻparasida boʻlib oʻtgan. Yodgorlik bir guruh ishqibozlar, Yakutsk aeroporti aviatsiya bazasining muhandis va texnik xodimlari tomonidan yaratilgan. Oʻlgan uchuvchilarning ismlari poydevor atrofida oʻyib yozilgan[2].
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Сивцева Саассылана Иннокентьевна. „Великая Отечественная война в исторической памяти населения Якутии“. 2021-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr. „Obщestvo: filosofiya, istoriya, kultura“, 2016 god, str. 2
- ↑ 2,0 2,1 Bessonova Olga Ivanovna. Pamyatniki goroda Yakutska. Mesto izdaniya Yakutsk. Izdatelstvo Alaas. God izdaniya 2015 god. Kolichestvo stranits 80 s. — Str. 39
- ↑ „ПАМЯТНИК САМОЛЕТУ БЭЛЛ П-39 «АЭРОКОБРА»“. 2021-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr.
- ↑ „5 октября 2018 г. Молодежный совет Управления Федерального казначейства по Республике Саха (Якутия) в составе поискового отряда «Казначей - 14» провел уборку территории памятника – копии самолёта Бэлл П-39 «Аэрокобра», мемориала с фамилиями всех перегонщиков, погибших на перегоночной трассе в годы Великой Отечественной войны.“. 2021-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr.
- ↑ „Белл P-39 Аэрокобра“. 2021-yil 4-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-sentyabr.