Bayuda choʻli
Bayuda choʻli, Sahroi Kabirning sharqiy mintaqasida, (18°N 33°E / 18°N 33°E G O) joylashgan boʻlib, taxminan 100 000 km 2 maydonni egallaydi. Choʻl shimoliy SudanningOmdurman shahri shimolida va Korti hududining janubida yastanib yotadi, shimoldan, sharqdan va janubdan Nilning katta egilishi bilan oʻralgan va gʻarbda Muqaddam Vodiysi bilan chegaralangan. Shimoldan janubga tomon Abu Dom vodiysi Bayuda choʻlini sharqiy Bayuda vulqon maydoniga va gʻarbiy oxra rangli qum qatlamlariga ajratadi[1].
Oltin qazib olish hozirda oktyabrdan martgacha amalga oshiriladi, chunki ishchilar vodiylarda va sayoz konlarda topilgan aurifer kvarts bilan ishlaydilar. Bu ishlar odatda Misrning Yangi Qirolligi va Ilk Arablar davrida ishlagan hududlarda amalga oshiriladi[2]. 2020-yil iyul oyida Bayuda cho‘lidagi Jabal-Marag‘a arxeologik yodgorligida oltin kovlab oluvchilar og‘ir texnikadan foydalanib, ulkan xandaq qazish orqali uni vayron qilgani aniqlangan. Oltin qidirganlar hibsga olinib, jihozlari tortib olindi, biroq keyinchalik ular hech qanday ayblovlarsiz qo‘yib yuborildi[3][4].
Bayuda choʻli marshruti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Butun Meroit sivilizatsiyasi davomida Bayuda choʻli Kush qirolligining shimoliy va janubiy tumanlarini, soʻnggi nuqta sifatida Napata va Meroe bilan bogʻlaydigan savdo yoʻnalishiga aylandi. Qirol Nastasen Stela ushbu marshrutning hali ham mavjudligi va ishlatilishi toʻgʻrisida guvohlik berib, toj kiyish marosimi uchun Meroedan Napatagacha choʻl boʻylab ayni shu yoʻnalishda yurganligini tasvirlab berdi[5].
Mahdistlar urushi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Gordon yordam ekspeditsiyasi Bayuda choʻlini 1885-yil yanvar oyida Xartum qamalini yengillashtirish uchun muvaffaqiyatsiz tarzda kesib oʻtdi. Choʻlni kesib oʻtish ekspeditsiyasiga asosan general-mayor ser Gerbert Styuart rahbarlik qilgan, ammo u yaralanganidan soʻng, rahbarlik kolonna razvedka zobiti brigada generali Charlz Wilson qoʻliga oʻtgan. Ekspeditsiya Abu Klea jangini va Abu Kru jangiga shohid boʻlgan.
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Description of the Bayuda Desert
- ↑ Klemm, Rosemarie. Gold and Gold Mining in Ancient Egypt and Nubia. Heidelberg: Springer, 2013 — 591–599, 619 bet. ISBN 9783642225079.
- ↑ Ketz. „Gold-hunting diggers destroy Sudan's priceless past“ (en). news.yahoo.com. AFP (2020-yil 23-avgust). Qaraldi: 2020-yil 24-avgust.
- ↑ „Illegal gold diggers destroy ancient Sudanese site“. BBC News (2020-yil 24-avgust). Qaraldi: 2020-yil 25-avgust.
- ↑ Intisar Soghayroun, Elzein Soghayroun: Trade and Wadi Systems in Muslim Sudan, Kampala 2010
- ↑ ↑
- ↑ ↑
- ↑ Intisar Soghayroun, Elzein Soghayroun: Trade and Wadi Systems in Muslim Sudan, Kampala 2010