Kontent qismiga oʻtish

Barry dovuli (2019)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Barry toʻfoni assimetrik Arkanzasda qayd etilgan eng nam tropik siklon va Luizianada toʻrtinchi eng yomgʻirli siklon boʻldi. Ikkinchi tropik yoki subtropik boʻron va 2019-yil Atlantika boʻronlari mavsumining birinchi boʻroni hisoblangan Barry 2-iyulda Kanzas janubi-gʻarbiy qismida mezomiqyosli konvektiv girdob sifatida paydo boʻlgan. Boʻron oxir-oqibat 10-iyulda Florida Panhandledan Meksika koʻrfaziga koʻchadi, shundan soʻng Milliy boʻron markazi (NHC) uni potentsial tropik siklon sifatida belgilaydi. Iyul oyining boshida toʻfon tropik depressiyaga aylanadi va oʻsha kunning oxirida tropik boʻronga oʻzgaradi. Quruq havo va shamol yoʻnalishining oʻzgarishi konvektsiyaning koʻp qismini yoki momaqaldiroqni markazdan janubga siljishiga olib keladi. Shunga qaramay, Barry asta-sekin kuchayib boradi. 13-iyulda Barry 1-toifali dovul sifatida eng yuqori tezlikka erishadi va minimal markaziy bosim 993 millibar (29.3 inHg) boʻladi. Boʻron nihoyat 15-iyul kuni Shimoliy Arkanzasda past darajaga tushib, 16-iyulda chuqurlikka koʻchadi. Boʻron qoldiqlari 19-iyul kuni Yangi Shotlandiya janubidagi boshqa frontal boʻronga singib ketgunga qadar sharqqa qarab harakatini davom ettirgan holda yana bir necha kun davom etadi[1].

Meteorologik tarixi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Satellite image of Barry intensifying over the Gulf of Mexico on July 12
Barry 12-iyul kuni Meksika koʻrfazi ustida kuchaygan

Luiziana

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Louisiana National Guard placing sandbags along a levee in Louisiana
Luiziana milliy gvardiyasi Luiziana shtatining Port Sulphur shahridagi daryo boʻylab qum qoplarini joylashtirmoqda

Amerika Qoʻshma Shtatlari armiyasi muhandislar korpusi boʻronning koʻtarilishi va daryo sathining tarixiy darajada yuqori boʻlishi tufayli Plaquemines Parishda toʻsiqlar toʻlib ketishidan qoʻrqishdi. Shunday qilib, 11-iyul kuni ertalab cherkovni majburiy evakuatsiya qilish buyurildi va taxminan 8,000-10,000 aholi aziyat chekadi[2]. Jefferson Parishning past-baland hududlari uchun evakuatsiya buyrugʻi chiqarildi[3]. Grand Isle meri ham majburiy evakuatsiya eʼlon qildi. Boʻron tahdidi tufayli Carnival Valor oʻzining tushish nuqtasini Yangi Orleandan Mobilga — Alabama shtatiga oʻzgartiradi[4]. Royal Dutch Shell Meksika koʻrfazidagi neft platformalaridan zarur boʻlmagan xodimlarni evakuatsiya qilgan[5]. 12-iyulda Luiziana shtatidagi beshta cherkovda komendantlik soati joriy etiladi[6]. Yangi Orlean meri LaToya Kantrell aholini „oʻz joyida boshpana topishga“ chaqirdi, ammo evakuatsiya haqida buyruq bermadi[7].

Louisiana National guard loading supplies on a boat
Luiziana milliy gvardiyasi Barry toʻfoni kelishiga tayyorgarlik koʻrmoqda

10-iyuldan 11-iyulgacha, 24 soatlik oraliqda, 28 ta cherkovlar favqulodda holat eʼlon qildi. Favqulodda holat eʼlon qilib, qidiruv-qutqaruv aktivlarini joylashtirgandan soʻng[8], Luiziana gubernatori Jon Bel Edvards 11-iyulda butun shtat uchun federal ofat deklaratsiyasini talab qildi. Soʻrovni oʻsha kuni prezident Donald Tramp qondirdi[9]. 12-iyul kuni Sogʻliqni saqlash va inson xizmatlari kotibi Aleks Azar Barryning mumkin boʻlgan taʼsiriga tayyorgarlik koʻrish uchun Luiziana shtatida sogʻliqni saqlash boʻyicha favqulodda holat eʼlon qiladi. Ushbu deklaratsiyani amalga oshirishdan tashqari, Sogʻliqni saqlash va aholiga xizmat koʻrsatish departamenti (HHS) FEMA bilan ishladi va turli idoralardan 100 ga yaqin tibbiy va sogʻliqni saqlash xodimlarini joylashtirdi va tibbiy guruhlar uchun tibbiy asbob-uskunalar bilan taʼminladi[10]. 12-iyul kuni Missisipi gubernatori Fil Brayant favqulodda holat eʼlon qiladi, boʻronlarni bartaraf etish uchun davlat resurslarini ajratadi va shtatning favqulodda operatsiyalar markazini faollashtiradi[11]. Missisipi shahar qidiruv va qutqaruv ishchi guruhi mahalliy favqulodda vaziyatlar boʻlinmalariga yordam berish uchun Pike okrugi va Camp Shelbyga 12 kishilik ikkita suv qutqaruv guruhini joʻnatgan[12]. Airbnb Texas, Luiziana, Missisipi va Alabama shtatlariga evakuatsiya qilinganlar yoki boʻron qurbonlarini vaqtinchalik turar joy bilan taʼminlaydigan Ochiq uylar dasturini faollashtiradi. Oʻnlab Airbnb mezbonlari koʻchirilgan odamlar va qutqaruvchilarga boshpana berish uchun roʻyxatdan oʻtishadi[13][14].

Taʼsiri

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Map of Barry’s total rainfall in the United States
Barry toʻfoni va uning qoldiqlaridan jami yogʻingarchilik

Florida Panhandledan Texas sohilining yuqori qismigacha suv sathi yuqori boʻlgan[15]. Barry toʻfonidan koʻrilgan jami iqtisodiy yoʻqotishlar 600 million dollarga baholangan (2019-yil AQSH dollari), davlat va xususiy sug‘urtachilar qariyb 300 million dollar to‘laganlar. 50,000dan ortiq binolar shikastlangan yoki vayron boʻlgan. Ushbu yoʻqotishlarning aksariyati Fors koʻrfazi qirgʻogʻi va Arkanzasdagi suv toshqini tufayli sodir boʻlgan[16].

Radar image of Barry making landfall in Louisiana
„Barry“ to‘foni kuchayib, keyin Luizianaga yetib keladi

Barry quruqlikka oʻtganda, u Luiziana qirgʻoqlari yaqinidagi kichik hududda boʻronli shamollarni keltirib chiqaradi[17]. Quruqlikda qayd etilgan eng kuchli shamollar 66 mph (106 km/h)ni tashkil etgan. Iberia cherkovida koʻplab daraxtlar qulab tushadi. Dauteriv kasalxonasi elektr quvvati va ikkala generatorni ham yo‘qotadi va bo‘ron o‘rtasida 60 nafar bemorni evakuatsiya qilishga majbur bo‘ladi[18]. Bir necha kun davomida Barryning kuchli yomgʻirlari Luiziana janubi-markaziy va janubi-gʻarbiy qismining bir xil qismiga taʼsir qildi. Barry yoʻlida qayd etilgan eng koʻp yogʻingarchilik miqdori Ragley yaqinida 23.43 in (595 mm) ni tashkil etgan[15]. Yangi Orleandagi Gentilli mahallasida sodir bo‘lgan tornado ikki uyga zarar yetkazadi. Luiziana shtatida boʻronning eng yuqori koʻtarilishi 6.13 ft (1.87 m) ni tashkil etadi.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Hurricane Barry - July 7-18, 2019 (Report). Weather Prediction Center. January 25, 2020. https://www.wpc.ncep.noaa.gov/tropical/rain/barry2019.html. Qaraldi: February 28, 2021. 
  2. ↑ Roberts, Faimon. „Mandatory evacuation in Plaquemines: Order to leave East Bank goes into effect Thursday“. The Times-Picayune/The New Orleans Advocate (2019-yil 10-iyul). 2019-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
  3. ↑ Williams, Jessica. „Mandatory evacuation for lower-lying areas of Jefferson Parish: 'People's lives are more important'“. The Times-Picayune/The New Orleans Advocate (2019-yil 11-iyul). Qaraldi: 2019-yil 11-iyul.
  4. ↑ „The Latest: Tropical Storm Barry Forms in the Gulf“. The Minneapolis Star-Tribune. Associated Press (2019-yil 11-iyul). 2019-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-iyul.
  5. ↑ Mcauley, Anthony. „Shell evacuates non-essential staff from Gulf of Mexico platforms as Invest 92L storm brews“. The Times-Picayune/The New Orleans Advocate (2019-yil 9-iyul). 2019-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
  6. ↑ „Curfews Set for Acadiana“. KATC News. Acadiana, Louisiana: The E.W. Scripps Co (2019-yil 12-iyul). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  7. ↑ Williams, Jessica. „New Orleans officials give updates, warnings on Tropical Storm Barry prep; issue no evacuation orders“. The Times-Picayune/The New Orleans Advocate (2019-yil 11-iyul). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  8. ↑ McWhriter, Cameron; Calfas, Jennifer. „Tropical Storm Barry Brews, Forcing Evacuations“. The Wall Street Journal. New York, New York: Dow Jones & Company, Inc. (2019-yil 11-iyul). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 11-iyul.(subscription required)
  9. ↑ Mumphrey, Nicole. „President Trump Approves Emergency Declaration for Louisiana Ahead TS Barry“. New Orleans, Louisiana: FOX 8 (2019-yil 12-iyul). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  10. ↑ (2020-yil 12-iyul). „HHS Secretary Azar Declares Public Health Emergency in Louisiana Due to Tropical Storm Barry“. Press-reliz.
  11. ↑ Foxx, Keegan. „Mississippi Governor Declares State of Emergency Ahead of Barry“. WAPT-TV. Jackson, Mississippi: Hearst Television Inc. (2019-yil 12-iyul). 2019-yil 12-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  12. ↑ Jackson, Ann. „State Agencies are Positioning Resources Ahead of Tropical Storm Barry's Arrival“. WLBT (2019-yil 12-iyul). 2019-yil 13-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 12-iyul.
  13. ↑ Gibson, Raegen. „Airbnb to Offer 'Open Homes' Program, Free Housing to Some Louisiana Evacuees as Tropical Storm Barry Approaches“. KBMT (2019-yil 12-iyul). Qaraldi: 2021-yil 20-sentyabr.
  14. ↑ „Airbnb to Help Victims of Tropical Storm Barry“. KRIV (2019-yil 12-iyul). Qaraldi: 2021-yil 20-sentyabr.
  15. ↑ 15,0 15,1 John Cangialosi; Andrew Hagen; Robbie Berg (November 18, 2019). Hurricane Barry Tropical Cyclone Report (Report). National Hurricane Center. Archived from the original on November 22, 2019. https://web.archive.org/web/20191122200443/https://www.nhc.noaa.gov/data/tcr/AL022019_Barry.pdf. Qaraldi: November 20, 2019. 
  16. ↑ Global Catastrophe Recap July 2019 (Report). AON. August 8, 2019. Archived from the original on August 16, 2019. https://web.archive.org/web/20190816202306/http://thoughtleadership.aon.com/Documents/201908-if-july-recap.pdf. Qaraldi: 2020-10-14. 
  17. ↑ Lamers, Alex (July 16, 2019). Post-Tropical Cyclone Barry Advisory Number 25 (Report). Weather Prediction Center. Archived from the original on August 3, 2020. https://web.archive.org/web/20200803102539/https://www.wpc.ncep.noaa.gov/tropical/tropical_advisories.php?storm=BARRY&adnum=25&dt=2019071615&status=posttrop. Qaraldi: July 16, 2019. 
  18. ↑ Event: Hurricane in Iberia Parish, LA [2019-07-13 05:00 CST-6] (Report). Storm Events Database. National Climatic Data Center. 2019. Archived from the original on October 31, 2020. https://web.archive.org/web/20201031021240/https://www.ncdc.noaa.gov/stormevents/eventdetails.jsp?id=846625. Qaraldi: October 26, 2020.  
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Barry_dovuli_(2019)&oldid=3722284" dan olindi